Þjóðólfur - 07.11.1857, Blaðsíða 4

hann auglýsi á prenti sem fyrst þenna rábherraúrskurS
er allan almenníng varSar svo mjög mikils.
Dómar yfirdómsins.
I. I sökinni: réttvísin, gegn Eyjólfi Eyjólfssyni úr
Skaptafellssýslu.
(KveSinn upp 5. okt. 1857. — Óheimildartiltektir og sknrSr
á 2 sauSkindnm, sinni í hvert skipti, metií) eins og væri
,,óskilsóm meSferS á fundnu fis“, og látiS sæta aS eins
fjárútlátum).
„AkærSi Eyjálfr Eyjólfsson, bóndi á Ytriásum í Skapt-
ártúngu í Skaptafellssýslu, sem vií) téílrar sýslu aukahéraíls-
rött er fyrir sauíiaþjófnaíi ákæríir og dæmdr, í 40 vandarhagga
refsíngu, er meb eigiu játníngu og ölfcrum í málinu fram komn-
nm upplýsingum, sannr orcinn a% þvi, aö hann um sumariö)
og haustiö 1855 hafl kastaö eign sinni á 2 kindr, aöra vetr-
gamla, sem virt heflr verib á 1 rdl. 36 sk., en hina, lamb, sem
heflr veriö metií) á 48 sk. r. m.
Vetrgómlu kindiua tók hann, eptir skýrslu sinni, um sum-
arií), eptir því sem næst verör komizt, á miÖjum slætti, út í
haga, í landi ábúöarjaröar sinnar, yflrkomna af vánka, og
skar hana, án þess ab lýsa henni viö hreppstjóra sveitarinnar,
eí)a viö aÖra ntanheimilismenn, fyr en um haustií), í 22. viku
sumars, þá hann sagÖi Eiríki bónda í Iilíþ frá þessu tiltækj
sínu; þó haf%i hann, eins og rettargjóröirnar votta, getiö þess
á heimili sínu, strax sem hann skar kindina, a7) hann ætti
hana ekki, og sagt þaí) í áheyrn heimilisfólksins. I.ambiÖ
hafíii honum veriÖ fært úr röttunum, og hanti beöinn aö geyma
þaí), þvi markií) á því var svo óglógt, aí> menn ekki þektu
eiganda þess, og var þaí) því boöiö upp af hreppstjóranum,
en sama kvöldií) og uppboöiö fór fram um daginn, slátraöi
ákær7)i lambinu og löt matreica þaÖ handa sér og fólki sínu.
En fremr er þaþ í heraösdóminurn tokiö fram um hinn
ákæría, og honum reiknaþ til áfellis, aö hann einstöku sinn-
um hafl riöiíi annara manna hestum, sem hann hitti i landi
sínu, út fyrir landamerki, og einum þeirra út fyrir Túngu-
fljót.
Réttrinn getr ekki oröiö undirdómaranum samdóma í
því, aí) ákæröa sé aí) álíta sekan í sauÖaþjófnaöi, því hvaí)
vetrgömlu kindina snertir, þá heflr ákæröi algjörlega neitaT)
því, aíi hann hafl ætlaí) sér aí) stela henni, og þaö er því
sí7)r ástæöa til, aÖ rengja hann um þetta, sem hann sjálfr
aíi fyrra bragöi sagöi frá aÖtekt sinni á kindinni, og þar afe
auki lýsti því yflr vi7) heimilisfólk sitt, um leiT) og hann
skar hana, aö hún væri ekki hans eign. f>aþ viröist því
sennilegt, a7> hinn ákæröi, eins og hann heflr skýrt frá, hafl
tekií) og skoriö kindina af þeirri ástæÖu, aí) hún hafl verií)
yflrkomin af vánka, og ætlab afe hirla hana fyrir eigandann,
því ekkert er heldr komiþ fram, er hnckki þessurn framburÖi
hans. AöferÖ hans virÖist því einúngis þar í vítaverÖ, aí>
hann ekki skyldi lýsa kindinni sem fyrst á reglulegan hátt,
úr þvi hann ekki þekti markiþ á henni, þvi sökum þessa
hiríiuleysis haus, heflr eigandinn mist kindarinnar. Eptir
þessum málavöxtum viröist næst, aí> skoöa brot hins ákæröa,
hvaþ vetrgömlu kindina snertir, sem óskilsama meÖferÖ á fundnu
fé, og virí)ist þaí) brot eptir kringumstæíiunum aí) geta af-
plánazt meb ljársekt.
Viövíkjandi lambinu ber þess aö geta, at> ákæröi haföi
be%ií) 2 menn, aö bjóöa í lambiö fvrir sig á uppboösþi'nginu,
og í því trausti, aö hann mundi fá þaö keypt, \ir%ist hann
aö hafa slátraí) því sem sínu; aí> vísu hafíii hann bundiö
mennina, sem bjóTla áttu í lambiö fyrir haun, viö borö meÖ
verbií), og einskoröaí) þaí) vi7> 16 sk., en þa7) var bo7)i7) í þaT)
18 sk., en þetta viröist þó ekki a7) geta komiT) til greina hon-
um í óhag, þar sem bo7) hans fór svo nærri söluverTiinu. En
samt sem á7)r vir7)ist þó tiltæki hans vítavert, a7> hann svona
skyldi leyfa sér a7) kasta eign sinni á lambi7) og fénýta þaT),
á7)r en hann vissi, hvort hann mundi verÖa bæstbjóTiandi aí)
því. Hann vir7)ist því einnig hér eiga a7) sæta lítilli fjársekt,
og virTlist hún, í sambandi me7) þeirri, sem hann heflr bakaT)
sér fyrir tiltekt sína meT) vetrgömlu kindina, hætilega ákveTiin,
fyrir hvorttveggja afbroti?), til 10 rdl., til hlutaTleigandi sveit-
arsjó7)s, auk þess, sem honum ber afe greifea andvirfei lambs-
ins mefe 48 sk. r. m., eiganda þess Eyjólfl Jónssyni.
llvafe hesttökuna snertir, getr hún, þar sem hún ekki heflr
verife átalin af eigendunum, ekki komife ákærfea til áfellis.
Akærfea ber afe standa allan af lögsókninni gegn honum
leiddan kostnafe, a% undanskildum áfrýjunarkostnafeinum í
fyrra skipti, sem eptir dómi þessa réttar, frá 1. sept. þ. á., á
afe borgast úr opinberum sjófei, og þar á mefeal laun til sóku-
ara og svaramanns hér vife réttinn, 5 rdl. til hins fyr nefnda,
en 4 rdl. til hins sífear nefnda.
Mefeferfe sakarinnar í hérafei heflr ekki verife vítaverfe, en
bér vife réttinn heflr sókn og vórn verife lögmæt".
.,jivf dæmist rétt afe vera:“
„Ákærfei Eyjólfr bóndi Eyjólfsson á Ytri-Ásum áafe borga
10 rdl. bætr, til Leifevallarhrepps fátækrasjófes, og í eudr-
gjald til Eyjólfs Jónssonar 48 sk.; svo borgar hann og
allan af lögsókuinni gegn honum leiddan kostnafe (afe und-
anskildum áfrýjuuarkostnafeinum í fyrra skipti, sem, sam-
kvæmt landsyftrréttardómi frá 1. sept. f. á., greifeist úr
opinberum sjófei), og þar á mefeal til sóknara og svara-
manns vife landsyflrréttinn, kandíd. júris H. E. Johnsson
5 rdl., og examinatus júris Jóns Gufemundssonar 4 rdl. í
raálsfærslulaun".
,,Hife ídæmda ber afe greifea inuan 8 vikna frá dóms þessa
löglegu birtíngu, undir afeför afe lögum“.
II. í málinu: Einar Gíslason á Hermundarfelii (m.
fl.), gegn prestinum til Svalbarfes í þistilfirfei
séra Yigfúsi Sigurfessyni.
(Kvefeinn upp 19. okt. 1857).
(þrætuefni máls þessa er, hvort bændr eigi afe fófera fyrir
prestinn svo nefnt Pétrs-Maríu-voizlu efer kirkjulamb, auk
vanlegs heytollar. Hinlr löggiltu kirknamáldagar áskilja
þetta fófer á einstöku útkjálkabraufeum f þn'ngeyjar- og Múla-
sýslum, og mefeal þelrra á Svalbarfei í þistilflrfei; prcstarnir
þar höffeu heimtafe þetta lambsfófer eins af hjáleigumönn-
um eins og þeim búendum er höffeu hin fornu afealból til
ábúfear; færfeust þá flestallir búendrnir undan afe fófera
þetta aukalamb efer greifea andvirfei fyrir, og höffeafei prestr
út af þessu mál móti þeim árife 1853. Málife fór svo í
hérafei, afe hj áleigum ennirnir voru mefe dómi 3. des.
s. á. dæmdir lausir vife afe fófera kirkjulamb fyrir prestinn,
en afealbólabæudrnir dæmdir skyldir til þess, og þeir jafn-
framt dæmdir í málskostnafe,. pessum dómi skutu stipts-
yflrvöldin fyrir hönd prestsins til yflrdómsins, en þar var
hérafesdómrinn stafefestr afe því leyti hjáleigumennina á-
hrærfei, mefe dómi 10. apr. 1855 (sjá 7. ár fýófeólfs, bls.
75—76). Nú tóku afealbólabúendrnir sig upp í fyrra til