Þjóðólfur - 27.02.1858, Blaðsíða 5

þess vegfta, eptir að við nokkrir Biskupstúngnamenn (er
vorum til sjóróðra á Alptanesi), liöfðum vcrið sjónarvottar
að sárum og þjáningu þessara niauna, kom okkur ásamt
uni, að safna dálitlum gjöfum handa þessum sveitúngum
vorum, er tjónið liðu; tókst eg á hendr að gángast fyrir
þessu, og taka á móti gjöfunuin; Diðrik Diðrikssnn á
Skálholti styrkti inig vel í því verki. Sveitúngar okkar
tóku tilmælum þessuin vel, gáfu þá menn einnig úr ná-
lægum hreppum, og nokkrir úr norðrlandi, — nieð þeim
skilmálum, að allir sem kólu, ætti hlutdeild í gjöfunum.
þá eg vissi að hreppstjóri Grímsnesmanna var til sjóniðra
á Álptanesi, fann eg hann skjótt og mældist til, að hann
í félagi ineð mér safnaði gjöfum til nauðliðandi sveitúnga
sinna, hvað hann tók þá vel undir; en síðar kaus hann
heldr að safna út af fýrir sig, ef eg léti hann fá liluta úr
samskotum mínuin er eg fann mér skylt, þar eð nokkrir
Gríinsnesmcnn höfðu gefið.
það er sannfæríng mín, að fyrirkomulag þessara sam-
skota hel'ði orðið miklu affaradrýgra og gjafirnar almenn-
ari, hefði í einíngn safnaðar verið fyrir báða hreppana,
en hreppst. Grímsnesínga<'Jieíir vist haft aðra skoðun á því.
Hann tók á móti frá mér öllum peníngum þeim er Gríms-
nesíngar höfðu gefið, það voru 7 rdl. 46 sk.; einnig helm-
ingi gjafanna er eg var bóinn að safna úr óviðkomandi
sveitum, 4 rdl. 91 sk., sanitals 12 rdl. 41 sk., og vona eg,
að hann það opinherlega viðrkenni. En þar eptir tók
eg á móti gjöfum einúngis frá svcitúngum míniim, skipti
síðan, 10. þ. mán., öllu er þannig gefizt liafði, en það
voru 41 rdl. 31 sk., þannig: að Pétr á Múla hlaut 20 rdl.
64 sk., Einar á Austrhlíð 10 rdl. 31 sk. og Kristján á Arn-
arholti 10 rdl. 32 sk.; hreppstjórana St. þorláksson og S.
Pálsson fékk eg með mér til álita og úrsknrðar við skipt-
in. Ollum er gefið hafa, votta eg alúðnrfult þakklæti.
Brú í Biskupstúngum, 27. október 1857.
þorsteinn Narfason.
— Sæll vertu Þjóíiólfr minn!
Viltu ekki gjöra svo vel, kunníngi góðr, aí) bera útgef-
endum ..Hiriis1' kveíiju mína og lítil skilaboð ? Svo er máli
varií), aþ mer er vel viþ mennina, og vil því, ef eg næíii til
þeirra, vara þá vit> því, sem skablegt er, en rába til þess sem
er hollara. Eg er, herna ai) segja, hræddr um, að blaí)ií)
þeirra, hann „Hiríiir", fari aþ gánga mifer út, eða missa á-
lit alþýbu, ef þeir prenta í honum mikií) af þíngræþum 1857
rétt um sama bi! og þíngtíþindi þessa árs eru sem óþast a?
streyma út um Iandiþ; fólk veigrar sér vife ab kaupa sómu
ræímrnar í tveimr ritum nndír cins, og gæti því svo farií),
aþ „Hirbir11, sem í mörgu er merkilegr, tapi vi? þetta vin-
sældum. það getr nú verií), aþ ritstjórarnir gjóri þetta af
því, a? þeir sé í þraung meb efni í blaíiiþ, en ef svo er, þá
held eg þeim væri betra, til aþ geta haldið áfram ritinu, ab
prenta upp aptr eitthvaþ, sem áþr er út komií) í „Hirí)i“,
viþvíkjandi nií)rskurí)armönnunum, oghalda því svo áfram ab
taka alvarlega ofan í bakiþ á þeim, þaí) er aldrei ofgjört,
þeir ern ekki svo hörundsárir, þaþ er óhætt um þaí), allra
sízt þeir, sem framfyigdu uibrskurbinum á 18. öld! og hiþ
sama er aí) segja um marga af þeim, sem nú eru uppi. þa?)
er næstnm ótrúlegt, livaþ „Uirþi" gengr tregt ab koma þeim
til sannleiksins viílrkenníngar, t. d. mun óhætt aí) fullyrba,
aí) engi þeirra sé enn í dag farinn aíi trúa því, aí) kláfcin á
18. öld hafi sporttií) af inulendri rót, þ. e. illri me ferí) á
fénn, hafl farií) um land allt, og aí> manndauíiinn mikli eptir
1784, hafl einmitt orsakazt af niíirskurþinum 1772—79,
jafnvel þó „Hirí>ir“ hafl útlistaí) alt þetta svo sennilega
sem honum var unt, og fært þau rök aí> þvf, sem álitlegust
eru, úr þeirrar aldar ritum. f>aí) skal ekki vera auþunniþ
verk aþ koma vitinu fyrir þessa menn, til þess þarf eitthva?)
anna?) en góíjmenskuna og mjúkmælin ein, sem líka er von
til, þegar mennirnir eru svo fávísir undir, a'é þeir vita „minna
en ekkert"; og þá bætir sjálfbyrgíngsháttr þeirra ekki úr
skák, en af öllu er þaí) þó bágast, ef svo er, sem „Hir?ir“ er
jafnvel hræddr um, a?> sumir mentuþu mennirnir, og hvaí) þá,
ef þeir eru sigldir líka, eru í þessari tölu. Til nokkurs hafa
þeir lært vi?) háskólann, piltarnir þeiríl og hafa nú ekki betr
vit á fjárklá?>anum en svo, a?) vilja drepa allt fé?> í klá?)asveit-
nnum, til a?) útrýma honum. Eg ver?) a?) vera fastr á því,
a?) til þess a?) „Hir?)ir“ gángi vel út, og a?) hann ekki deyi
snögglega, en þá kvnni a?) ver?)a sagt um hann eins og Ás-
mund heilin hæruláng, „a?) hann hef?>i kafua?) í ba?stofureyk“,
þá sé bezta rá?i?>, a?) halda fast og stö?)ugt vi?) þa?), me?)
nýjum ritgjiirbum, en ekki npp teknum þíngræ?um, a?) bæla
ni?r „vitleysu" ni?rskur?>armannanna, óhætt held eg væri a?>
taka dálíti?) betr í hann Jón í Tandraseli, hann sneypist nú
ekki vi? smáskammirnar kallinn sá!l þa?) gjörir líka miki?)
a?) verknm, til a?) fylla bla?ii?), ef a?) ritstjórarnir, eins og
þeir munu hafa ætlab sér, preuta í „Hir?)i“ nafnaskrá allra
nibrskurbarmanna, en þá ríbr á, sib hún sé sannferþug, þeir
munu líka passa þa?), a?) rita ekki ósaunindin í hann „Hir?)i.“
þessi fáu a?)vörunaror?) bi?> eg þig, „þjó?)ólfr“ minn! a?) tjá
rltstjórum „Hir?is“. Eg er þess fullviss, a?) þeir eru svo líti-
látir menn, a?> þeir taka þa?) ekki illa upp, þó litilmótlegr
vinr þeirra sendi þeim þessar velmeintu rá?>leggíngar.
1000 400
— Bréf til ritstjóra þjóbólfs. (Frá Dr. J. Iljaltalín).
Hei?ra?)i ritstjóri!
I blabi y?ar af 13. þ. m. segi? þér, a? einn af hinum
merkustu og reyndustu mönnum hér á landi nýlega hafa rit-
a? y?)r, „a?> hann álíti ekki a?> eg hínga? til hafl átt neinn
happalegan, eba hyggilegan þátt í klá?)amálinu“; en því mi?)r
heflr y?)r þóknazt a?) draga huluhjálm yflr nafri þessa „reynd-
asta og merkasta manns lands vors“, en hafl? einúngis láti?)
y?r nægja me? a?) láta lesendr y?ar víta, a?) þér væri? þess-
um merka og reynda mauni öldúngis samdóma.
Eg hefl, herra ritstjóri! eius og þér viti?, frá því fyrsta
a?> vart var?) vi?) klába þenna, reynt á ýmsa vegu a? koma
mönnumíþá stefnn, a? þeir eigi áliti fjárklábann sem nokkra
óvi?rá?anlega pest, heldr sem læknandi sjúkdóm eins og vandi
er til í öllum si?)u?um löndum, og sem a?> menn hi?) allra
bráþasta og vart yr?i vi? hann á einhverjum sta%, ætti a?
útrýma á skynsamiegan hátt me? brúkun reyndra óbilugra
læknismebala. þessu svörubu landar vorir eigi eins og eg
átti von á, me? a? taka undir þa? í einu hljó?i og fram-
fylgja því, heldr þóktnst margir þeirra, — og eigi veit nema
y?ar „reyndi ma?r“ sé einn í þeirra tölu — vita, a? þetta væri
vitleysa og þessir sög?u því: „Klá?inn er útlend ólæknandi
pest, þa? læknar hann ekkert nema hnífrinn; allar lækníngar
eru til bölvunar og eigi til anuars en ala fjanda þenna í
landi hér“, og svo á líkan hátt fram eptir götunnm ; þa? em
þessir fuglar sem hafa veri? a? spúa og Ijúga því út um allt
land, a? eg hafi gjört svo líti? úr klá?anum í Mi?dal, þar
sem eg þó strax í byrjun hans sag?i í opinberu álitsskjali,