Þjóðólfur - 20.05.1862, Blaðsíða 6

- 04 -
sumar, og hann rregi verja allar sveitir þar fyrir
norían og vestan, eg þetta sé mikils vert, þá er
samt Árnesíngmn engi vörn í þessnm verbi, én aptr
óhugsandi aö koma viö veríii, til nokkurs gagns,
nortan frá Siílum eptir endilángri MosfellsheiÖi og
Heilisiieihi og fjallgörímnum suíir í sjó.
Hvar rekr þá aí) fyrir oss Árnesíngum? Au6-
sœtt er, a?> annahhvort veríum vér ab leggja hendr
í skaut, fela oss klabaforsjá subramtsins, og lofa
svo sýkinni, meb óhindrabri rás, ab læsa af nýju
heilbrigban peníng vorn og eybileggja hann, ebavií)
verbum aí) rísa upp í einum anda og reyna ab verj-
ast óvættinnm eba hrinda honurn af okkur meb öllu
leyfilegu móti—eg segi leyfilegu móti, því naub-
varnarréttrinn er líka réttr, sem neyta má
og neyta verbr, þegar alls annars réttar er synjab ebr
hans er engi kostr.
Mér virbist því brýnasta naubsyn til, ab vér
eigim raeb oss sem fjölmennastan fund, svo fljótt
sem verba má, til þess ab koma oss nibr á því,
hvernig vér megim verja oss sem skipulegast og
bezt fvrir samgaungum og samrekstrum hins klába-
sjúka fjár ab sunnan. þab væri máske reynandi,
og víst mætti þab verba tii þess ab helga þann
naubvarnarrétt, er kynni ab verba gripib til á eptir,
ab fundrinn sendi stiptamtmanni nýtt ávarp og
kysi nefnd manna til þess ab færa þab, og krefjast
þar meb þeirra fyrirskipana og rábstafana af hendi
yfirvaldsins, er mætti friba fénab vorn og vernda
fyrir því almenna tjóni, er yfir vofir. þab er hvort-
tveggja, ab amtib sjálft er búib ab búa svo um
hnútana, ab eigi er aubgefib ab fullnægja þessu,
eba fá því framgáng, eins og nú stendr á, en víst
gæti amtib endrnýjab meb öruggum umbnrbarbréf-
um abaiefnib í 3. töluiibnum í hinni almcnnu ráb-
stöfun stiptamtsins 13. Apríl 18581, þannig:
„Að hver búandi í peim sveitum, par sem kláði
heftr verið á þessum vetri, skuli skyldr til að
halda iillu sinu fé i heimahögum sínum, og
skuli hver sú sauðkind, sem hittist fyrir austan
eða norðunyzlu búfjárhaga peirra sveita, rétt-
d r cep, hvort heldr hún reynist sjúk eðr ósjúk,
og fjáreigendr sata að auki málssókn og sekt-
um“.
Ef amtib léti nú þessteibis almenna skipnn út gánga, og
vildi ala óun fyrir því ab hún yrbi gjörb heyrum kuiiD, bæbi
meb auglýsíngn í hlóbunum (þjóbólfl) og meb npple6tri vib
allar kirkjur hfr sybra, þá væri Árnesíngum þar meb veitt
heiuiild til ab verja hendr sfnarj ætti því annab abalefni
fnndarins ab vera þetta, ab komast nibr á sem beztu skipu-
lagi nm þab, hvernig haga mætti áreibum vostr á heibarnar
i) „llirbir1' 1. ár, bls. liiá (á ab vera bls. 146).
her og hvar, og hve opt í viku, til þess jafnt og stóbugt ab
stugga fénabinum vestr af, jafnútt og á sækti, hverir ætti ab
gángast fyrir heibarreibuiu þessum, livernig kostnabinum
skyldi nibrjafna og gryiba, en þab tel eg sjálfsagt ab yrbi
ab vera á sameiginlegan kostnab gjórvallrar sýslunnar, ab því
leyti amtib ynnist ekki til ab greiba úr jafnabarsjúbi ebr út-
vega af öbru opinberu fe tiltekirin hluta kostnabarios, t. d.
þribjúng eba helming. En ef amtib vildi nú engar skipanir
gjöra eba rábstafanir til þess ab vernda oss fyrir þessn al-
menua tjúni sem yttr voflr, ef þab vill enn sem fyrri í ekkert
skerast, til þess ab varbveita fónab vorn og formegun fyrir
yflrhángandi eybileggíngu, þá er oss sá eini kostr, ab grípa
til naubvarnarréttarins og verja sjálflr fjór vort og fénab,
eptir því sem framast verba fauiig á.
Árnesíngr.
Bréf til þjóbólfá um jnfnabarsjóbsgjaldib á Vestr-
Iandi 1862.
þjúbúlfr minn, hvernig lízt þér á blikuna? Nú er setti
amtmabrinn okkar farinn ab jafna nibr á oss Vestflrbíngana
1S skildíngum til jafnabarsjúbsins, eg segi átján skildíng-
ar, þúab í þíngbobsseblinum standi ,,14sk. til jafnabarsjúbs-
ins og 4 sk. til tjkorradalsvarbarins“, því 14 og 4 telst mér
vera 18, og þessu er jafnab nibr á hvert lausafjárhundrab hér
í amtinu. Eg má játa, ab eg skil ekkert í þessu geypiloga
háa tillagi, því engi nýr kostnabr heflr lagzt á jafnabarsjúb-
inn þab eg veit til, ncma til Skorradalsvarbarins, en hins
vegar er gjaldib til alþíngiskostnabarins nú miklu minna en
f fyrra; þá voru lagbir 8 sk. á hvern ríkisdal afgjaldanna, en
nú eigi nema 2'/,, og skilst mér þeim mnn minna hljúti því
nú ab koma á lausaféb. Nú voruþú lagbir á í fyrra eigi nema
6 sk til jafnabarsjúbsins, eins og árib 1860, og þó hefl eg
heyrt, ab sjúbriuu borgabi 400 rd. af skuld sinni til Jarba-
búkarsjúbsins 1860, og önnur 400 rd. í fyrra. Eg veit ab
vísu, ab amtmabrinn fyrir norban átti ab lúka skuld sinni í
síbasta lagi fyrir marzmánabarlok 1863, en hitt ætla eg, ab
stiptamtmabr hafl fengib umlibuii um útiltekinu tíma og leigu-
laust á 600 rd. skuld, er jafnabarsjúbr subramtsins stendr í
vib jarbabúkarsjúbinn. Eg verb því ab álíta þab sjálfsagt,
ab amtmabr vor teli þab brýna skyldu sína, ab fá hjá stjúrn-
inni sauia lánsfrest, ab borga 400 rd. ár hvort, þartil skuld-
Inni er lokib, eins og gjört heflr verib þessi tvö síbustu ár,
og ab (lann muni fá þá bæu sína, ef eigi er þegar bú-
ib ab fá þenua frest, sein þú reyndar eru líkindi til ab
sé’. I annn stab má og ætla, ab lausaféb hafl vaxib dá-
1) Varla er efunarmál, ab stjúrnin mundi eigi neita þess-
um fresti, ef amtmabr færi hans á leit meb fullum nærgætu-
isrökum, þeim sem liggja opin fyrir, þar sem bæbi er efna-
skortr landsmanna eptir hörbu árin, og meguasti peníngaskortr
orbinn í landinu, — og allrasízt muiidi þessu neitab, ef
amtmabr bybi lagavexti árlega af eptirstöbvum lánsins,
þángab til þab væri ab fullu greitt; mega allir sjá, ab gjald-
þegnuuum kæmi þab margfalt betr, og sjálf greibslan kæmi líka
jafnar nibr, þúab skuldin ykist um þá 160 rd, sem vextirnir
nema af 1600 rd. meb 4 ára gjaldfresti, þ. e. 40 rd. aukníng
skuldariunar á ári ab mebaltali, heldren ab verba ab greiba
hana svona alla í einum rykk, þúab aldrei sé riema vaxta-
laust, meb þessu geypigjaldi, því flestum gjaldþegnum er þab
ofvaxib nú og um megn. Ritst.