Þjóðólfur - 20.05.1862, Blaðsíða 7

\
- 05 -
lítií síían í fyrra, þó þaí knnni nú aí) mnna litlu. J>á er
og enn þess aí> geta, aþ eg veit til þess, aþ í fyrra var borg-
aí> þaí) sem eptir stób af varþkostnabi á hinn sjúka fé Hvít-
síbínga 1858, sem nam 45 rd., og heyrt hefl eg, a?> álíka
mikib fe hafl veriþ greitt úr jafnaí>arsjóí)num uppí eptir-
stóþvar aíirar fyrir vestan, e?a ails um 90 rd. fyrir fjárklá?!-
ann ; en nú kemr þó eigi meira á Vestramtiþ af Skorradais-
verþinum en um 370 rd.1, svo munriuu er þó eigi meiri eu
280 rd. þaí) er því vel lagt í, aí> leggja 4 sk. á fyrir Skorra-
dalsvörþinn, því 3’/2 sk. af hérumbil 10,300 lindr. iansafjár
gefr þó, aí> mér skilst, fulla 375 rd.
En hvatl skyldi þá koina til þess, aTb hinn setti amtmaíir
vor skyldi nú fara ab þrefalda gjaldiþ til jafnabarsjóþsins
vií) þaí> sem þaþ heflr verib 2 síbustu árin? skyldi þaí> vera
til þess ak sýuast þrefaldr í robinu vií) amtmann sál. Mel-
steb? Elba skyldi hann vera að stæla hinn líka setta stipt-
amtmann ykkar, þegar liann lagbi á alþíngistollinn í fyrra?
Eiia skyldi hann vera farinn aÍ elta einhverja forna hug-
mynd, svo sem ab iíkja jafnaiarsjóii síuurn vii Orminn
lánga, sem var:
„átta og tíu álna hár, ærii stórmanulegr,
en sjálfum sér vii Ólaf Tryggvason:
„herra slíkum hælir þai húnadýr a?) e.iga?“
En þó nú jafnaiarsjóistollr þessi sé „ærii> stórmann!egr“, og
engi hafl svo greypilega lagt hann á fyrr, — og þóab vir
þekkjum amtmann vorn ai stórmensku, rausn og skiirúng-
skap miklum, og getum maklega lofab hann fyrir þai, þá má
þann þó eigi misviria þab vii oss bændr, þó oss flnnist slík
stórmenska öldúngis misskllin, svo sem þegar hann er aþ gefa
oss þær röksemdir fyrir þessu 18 sk. gjaldi: „a?> hann vili
koma jafnaþarsjóbnum á fætrna“, ebr þvíumlíkt, þó hann
komi okkr um leib á knén. Amtmanninum má vera þai)
kunnugt, hversu hörii ár hafa duniþ yflr oss, og þa?> er nú
fyrst, ab vér getum hiigsab til ab lifna vib og koma aptr
upp skepnum, ef tíoiu verþr bærileg í sumar; en þegar vér
bændrnir erum fyrst komuir á fætrna, þá er fyrst kominn
tími til a?> gjöra jafnabarsjóíiinn digran, eu þánga?) til, eíia
á meþan á því stendr, ætti a?> jafna iiibr svo litlu sem minst
má verþa, því vér þoluin eigi at> bera meira; amtma?>rinn
hlýtr aí> vita, a?> þab eru mjög fáir bændr í umdæmi hans,
sem geta, hversu fegnir sem þeir vildi, borgaí) þetta otrsgjald,
og eg er hræddr um, því rnibr, a?> fáir verþi fúsir til þess,
og mér flnst þa?) vera full vorkun, þegar amtmabrinn heflr
ekki gjört svo miki?), a?> láta oss sjá á prenti jafna?arsjó?>s-
reikníngana hina si?)ustu, sem bann þó eigi mun neita, a?>
er vafalaus skylda hans2, hva?) þá heldr ab hann hafl sýntoss
fram á, ab þab þurfl meira en 10 sk. af hverju hundrabi, ef
öll stórmenska er útilátin. En allir sjá, ab eigi má svo búib
standa; þab tjáir eigi, abvérséim og verbim slíkir leiksopp-
ar í heudi yflrvaldanna, ab þeir megi fara svona ofan i vasa
vorn og taka þar svo rnikib, sem þeitn sjálfum líkar. Stipt-
amtmabrinn heflr nú sýnt, ab hann þurfti eigi ab jafna meirn
uibr í fyrra en rúmum helmíngi af því, sem hann þó jafnabi
1) Skorradalsvörbrinn kostabi nær því 2000 rd. Lausa-
fjárhundrnb þau, er jafnab er nibr á þessum kostnabl, er: í
Norbranitinu 28,000 hndr., í Subramtinu 16,000 hndr. og í
Vestramtinu 10,000 hndr. Höf.
2) þetta má eigi gefa amtmanninum herra Tborarensen ab
súk, eius og sýnt er hér ab frarnan á 89. bls. 2. dálki.
Ritst.
nibr af alþíngiskostnabinum, en „til þess ern víti, ab varast
þau“, og þab ætti amtmabr vor ab hugleiba, en eigiabhleypa
„meb gínanda höfbi ok gapandi trjÓBu" uppá sama skerib.
Eg hefbi nærri því sagt, þótt ólíku sé saman ab jafna, ab
„eigi þarf nema einn gikkinn í liverri veibistöbu". En
hvar skal þá stabar nema? Ef amtmabr má taka helmíngi
meiri gjöld af oss, heldren ítrasta naubsyn krefr þab ár, ein-
mitt þegar bagalegast 6tendr á fyrir oss, þegar margir eru svo
fátækir, ab þeir eiga varla málúngi rnatar, eu hinir þurfa ab
verja hverjuin skildíng til ab koma fótum undir sig og til
þess ab geta bjargab sveitinni, hvar er þá frelsi vort? hvar
eru skababætrnar? hverjar verba afleibíngarnar ? Hérumbil
svona spurba eg kunníngja minn um daginn, en hann svar-
abi mér: „ab því spyrja amtmennirnir" — en nú veit eg
ekki hvernig eg á ab stafsetja þab, sem haun bætti vib —
„ósleggjudómsmálastjórnina“, ebr „ó sleggjudomsmálastjórn-
ina“, — þó eg meipi fyrra nafnib. En er þá þessi stjórn
orbiu einrábr lóggjafl amtmannanna?
Yestfirbíngr.
— „Islendíngr" er nýtekinn til ab bera á borb fyrir kaup-
endr sína minníngar framlibinna; þetta fer nú vel, og þab
þótt hanu væri engu ósparari á slíku heldren þjóbólfr; en
hins ætti útgefendr hans, eba ritstjórn, ab gæta, ab láta engra
berlegra ósanninda getib af ásettu um hina dánu ( blabinu,
né heldr ab bjóba mönniim neitt þab, erberi keym af óþörfu
ebr ótímabæru smjabri fyrir eptirlifendum. Jón heitinn Gub-
mnndsson og Gubný Sigurbardóttir, sem minst er ( þ. á. „ísl.“,
bls. 175, dóu svo úr heiminum, ab þau höfbu aldrei eignazt
nokkra þúfu í Stapa-umbobsjörbinni Ölviskrossi', semvéreigi
vitura betr, on ab sé ólógab úr umbobinu þann dag í dag,
þarsem þó steudr í áminstum minníngarorbum, ab Jón hafl
búib um hríb á þeirri eignarjörb sinni; þab þurfti sann-
arlega dirfsku til þess, eba hvab menn eiga ab kalla, afjafn-
kunnugum mauni og vér ætlum „V. Th.“ jarbaeignum í Kol-
beinsstaba kirkjusóku, ab bjóba lesendum „Islengíngs“ jafn-
ósatt mál, og furbanleg má heita sú blindni ritstjórans, ab
láta þab gánga; mætti slíkt gefa fullan grun um, ab fleira
væri mishermt ebr ofhermt í minníngargreininni, en líka er
skylt ab geta þess, ab þab er, oss vitanlega, eigi gjört, hvab
hina framlibnu snertir, því þau hjón voru ímörgu til-
liti sómamenn og hin sibferbisbeztu. Um þau orbin, er þar
standa milli þverstrykanna, segjum vér þab eitt, ef þau ann-
ars eru ætlub lesendunum: „ab sínum augum lítr hver á silfr-
ib“; en sanuarlega var þórbi Kárasyni betra ab brenna inni
meb Njáli og Bergþóru, heidren liefbi þab átt fyrir honurn
ab iiggja, þrátt fyrir þeirra góba uppfóstr, og, ef til vill, til-
sögn og kenníngar þángbrandar prosts, mebau hann dvaldi á
Bergþórshvoli, ab lifa lengi sér og sínum og flestum leibr.
„ Fáein or& um ullarverkun.
Hvab sem líbr ágreiníngnum, sem risib heflr miili ,ís-
lendíugs" og „þjóbólfs“, útaf söluverbi nllarinnar héban í
útlöudum næstl. ár, þá skulum vér samt allir verba á eitt
sáttir bæbi kaupmonn og blabamenn, og Sunnlendíngar yflr
höfub ab tala, ab þab er næsta hart fyrir oss ab sjá þab af
útlendum skýrslum svona ár eptir ár, ab á sunnlen/.ku
ullina er komin sú rýrb og þab óorb í lítlöndiim, ab liúrt

1) Sjá JóhnseuS Jarbatal 134. bls., tölul. 215.