Þjóðólfur - 10.06.1863, Blaðsíða 5

129
eíir æíiiok þoirra tilheyra kynni, ilsamt þeim fylg.iandi
kúgildum, syo hvorttveggja viþheidist í svo gó>.n standi sem
ske kynni, og skyldu þau, auk þe»s, eignast og uppbera allau
ágófta og afrakstr áminstra jaríja 11111 þeirra (e: sira Jacobs og
Elínar) lífstíí), án víbara reikníngs eba nppátals at oílriiiii riá-
úngum sínum og konu sinnar, og 3. aþ viþ trátall sira Jacobs
og konu hans Elínar skyldi þessi fasteign sín og kon.i sinnar
koma aptr til þeirra rHt.u lógerf.íngja. þetta bri-f hafa sam-
þykt tvoir af erfíi gjunumsaina árib: landfógeti Sigurbr 'Ihor-
grímsen og prestrinn sira Gu^mundr Magnússon .
„Skiptaráí)andiun túk mi þessar jar'bir Páls conrectors og
konu haus og oru þ-er taidar ú til skipta milluui citíugja
þeirra, og gaf út 13. Febr. l«5fi proclama í biíitiu meí) liverju
aþeinsvoru innkallaíiir erfíngjar búsins. en ekki skuldaheimtu-
menn þess, en Ififil kom fyriiefi.dr Páll prestr íngimundarsou
fram me% kröfu í biiif) aþ uppliæb 2743 rd. 53 sk., er haim
Teiknabi aí) sH, sem einka-erfíiigja Jacobs prófasts Árnasouar,
bæri fyrir fæþi, kost, umönuiin og fleira, er sira Jacob og
kona lians hefbi látib þeim hjónum í tfe til daubadags fram
yflr þann arí), er sira Jacob og liann belbi uppborib af jorb-
unum frá fardögum 1312 til fardaga 13111, og feldi skipta-
ráþaudinn um krófu þessa, þaliu 27. Des. 1361, svu leldan
úrskurb, aí) hún skyldi borgast úr búlim, þesstim úrskuÆi
balá erfingjarnir áfrýab fyrir yflrdóininn og gjört þar þáai al-
Tettarkröfu, a7) úrskurbrinn verbi dætndr uinerkr eba ógildr,
og skuldakröfunni frá vísaí) skiptaréttiiuim, en til vara, aí)
úrskurbrinn verbi feldr úr gildi og dánarbiíiþ trídæmt af ..11-
um kærum og kröfum hiris stefnda, eba ab úrskurtiiinim veibi
þannig breytt, ab skuldakröfu þessari veríli alveg hrundib sem
ústæílulausi'i og hún frádæmd hiiiuin stefnda, og hafa þeir
ennfremr bætt því \ib ai'alrHtarkröfu síua og þá seinni vara-
réttarkröfu, at) hinn stotndi vertji skyldabr at) borga ser 110 rd.
í málskostnaí). þar á nióti liellr liiun stefndi Páll prestr
íngimundarson fyrst og fremst kralizt þoss, at) málinu verbi
vísat) frá yftrdóininnm og ser dæmt í kost og tæríngu 60 rd.,
en til vara, at) úrskurbrimi verþi staþfestr og sér dæmdr
málskostnabr 80 rd. af álryendunuin .
„Hvab nú fyrst þær tilgreindu frávísunnrkri.fur snertir,
þá er áfrýendanna bygt) einknm á því, aí> proclama liafl verit)
runnit) út, átiren hinii st-fndi kom fram met) kröfu sína, og
hins stefnda á því, at) málsfn-rsliimatr áfrýendanna liafl eigi
sannat), at) þeir helíii goflb honum í umbot) ati áfrýa málinu
og færa þat) fyrir þá vit) yflrdóminn. En á hvoruga þessa
frávísunarkröfu getr yflrdómrinn fallizt, því hvat) luna fyrn
snertir, þá voru met) proclamtino, eins ogfyrer getit), at) eins
iunkallabir erfíngjar búsins, en ekki skuldaheimtumenn þess,
*vo þat) engin áhrifgetr haft á skuldakröfr þeirra, þó þeir eigi
ka>nn fram lyren proclama var rminit) út; og í tilliti til frá-
''ísunarkröfu hins stefnda bor þess at> geta, at) málsfærslnmatir
áfrí«nda.ma bæti mætti fyrir þá vit) skiptarHtinn, án þess
nokkruto mótmælum væri hreiftgegn taoiium, og líka heflr hann
vit) yflrflóiiiinn lagt fram fjölda af umboílsbrHiim frá erfíugj-
um Páls conrectors og komi lians mn, at) halda nppi svörum
þeirra. Og ter þá at) dæma mál þetta at) atjiilefninu til".
„livat) þá því næ>t atalefni málsins snertir, virbist þat)
engum vafa undirorpit), at) þat) liafl verií) meiníng Páls con-
rectors niet) því hinu framlngta brefl, 14. Júlí 1815, ati af-
*ala þeim lijónum Jacobi Árnasyni og konix lians Elínu,
meban þau lifbu, öll byggíiigarrát) og ágótia af jöiíuim sín-
um, at) afrakstr þeirra skyldi vera fult endrgjald fyrir allt þat),
er hann og kona hans þóriimi hjá þoirn nyti lífs og litiin, og
aí> prófastr Jacob enga abra borgnn skyldi uppbera fyrir þetta;
því fyrst og freinst kvebst hann gjöra þessa rátjstöfun til at)
fyrirbyggja alla misklít) og ágreiníng, er út af því kynni at)
rísa eptir sinn og konu sinnar dag, ef farit) væri at) reikna
þegar áfallnar og sítan áfallandi skuldir fyrir veru sína og
konu sinnar li.já piófastimim og útfararkostnat) þoirra lijóna,
og sítar í skjalinu kvebst hann gjöra þetta í tilliti til þeirra
velgjörba, er þau hjón baft sýnt og muni sína sH og konu
ginni lífs og libtnim, at) Jacob prófastr og k-.na hans Elín
skuli uppbera afrakstr jarbamia um þeirra lífstít) án víbara
reikníngs ebr uppátals af ötuum náúngum sínum og konu
sinnar; fasteignin og kúgildin þarámóti skulu vibhaldast x'
svo g.'.tu standi, som skeb gæti og sítwn vitl fráfall sira Jacobs
og IJínar konu hans falla aptr til þeirra rcttu lógerfíngja,
semse erfingja sinna og konu sii.nar þx.rumiar".
„Nú ev þat) at) vísu satt, at) Jacob prófastr Arnason aldroi
heflr skriflega látií) í ljósi, at) hann vildi taka þessu tilboíii
conrectors Pálsf et)r ab hami léti sör lynda þessa ráþstöfun
hans, en þó hann eigi hafl gjört þetta, þá liita samt gjörtiir
hans á eptir fyllilega at) þvf, at) hann at> sínu loyti hafl viij-
at) gjöra sig ánægt)an met) þann gjörm'ng, er conrector Páll
hafti gjört í áminstu skjali, því upp frá þeim tima haftii
hann, metsan hann lifbi, fullumrát) yflr j.örtuim hans og upp-
bar allan artinn af þeim, án þess at) gjóra nokkrum mauni
skil eí)r grein fyrir afrekstri jartanna, en til þessa gat hon-
um engimi réttr et)a heimild borit), nema eptir því áminsta
skjali, er veitti honum hami fyrir forsorgnn þá og velgjörtlir
þær, er hann let conrector Páli og konu lians í te n.eísau
þau liltm; og at) prófastr sira Jacob hafl eimiig skilit) skjalit)
þarinig, söst fyllilega af því, at> hnnri hélt jarbeignimii optir
dautia konu conrectors Páls, er lifhi manu sinn, hvab harm
ella ekki hefti máttne getaí) gjört, at) erfíngjmn þeirra hjóna
fornspurhum, heldr hefbi hann þá beinlínis verit) skyldr til
at) fram selja jarbirnar til skipta inillum erfíngja þeirra, sem
og til borgmiar skold sinni út af forsorgun þeirra hjúnanna.
At) visu virbist eins og hinn stefndi álíti, at) p;ófastr sira
Jacob sálugi hafl haft fnllan rétt til aí) lialda jörtsnm Páls
conrectors og nppbera af þeim allan artíimi, svo lengi skuld
conrectorsins til hans ekki væri borgut) at) follu, og þati at)
fornspurbiim erfíngjiim hans, og þat) enda þó fyrnefnt skjal
aldrei hefbi verit) til, en þessi skotun hans virbist enganveginn
rött, því skuldin er ekki orbin til út af j .rtagózinu, og stóí)
ekki í nokkru sérstaklegu sambandi vit) þat), svo prófastinnm
gat enginn haldsréttr (retensions-rettr) boriíi á því sökum
hennar; auk þessa heft)i slíkr lialdsréttr at) oins gerigit) út í
at) uppbera artiimi af jörtunum, en ekki yflrgripit) bætíi bygg-
íngu og öll önnur umráti jartanna, því slíkr réttr gat hon-
um, eptir því sem ástót), eigi borit) nerna eptir skjalinu.,.
„AÍ) prófastr Jaoob eimiig hafl viljat) gjöra sig ánægban
met), at) fá forsorgnn þeirra hjóna Páls og komi hans borgaíia
á þann hátt, sem skjalit) hafbi ákvetiií), virbist fyllilega inega
rát)a af því, at) þó prófastr sira Jacob lift)i þim bjón Pál
conrector og konu hans í meir en 25 ár, hreift)i-hami þó
aldrei allan þemia tíma nokkurri kröfu obr tjlkalli út al veru
þeirra hjá sér iitiruvfsi, en ákvebit) varí skjalimi, og eptir lct
vit) dauta sinn engan reikníng, er lyti aí) því> 6‘T et)r
sínum bæri nokkr vibbót í því tilefni lijá erfíngjnm þeirra
bjóna, lieidr þvert á móti geyuidi liami skjalit) í vörzlnm sfuum,
sein bann í verkinu haftii iarit) optir“.
„Auk þessa virbist mega líta á þat) atritli, ai) conrector
Páll var mót)rbrót)ir Jacobs prófasts, og at) allt at) ótirn leyti