Þjóðólfur - 13.03.1865, Blaðsíða 3

— 73
8'’æna torfn. J>yki höfundinum í Norðanfara stíkr
fengr í \illuritum, eins og þessi bókafregn hans
sýnist að benda til, þá mætti vísa honnm á aðra
bók, sem er skrifuð með langtum meira fjöri og
skarpleik, en þessi þýzka þvættitugga landa vors,
og hún er eptir kathólskan roann, prófessorRenan
í París, og heitir »Jesú 1 íf•>, og mun henni nú
vera snúið ekki einúngis á sænsku, heldr og á
dönsku, því að ætíð verða nógir til að útbreiða
illgresið og sá því meðal hveitisins, með því það
er enn sem fyr »ómögulegt, að hneyxlanir komi
ekki, en vei þeim manni, frá hverjum þær koma».
Eg hlýt að minna höfund bókafregnarinnar í Norð-
anfara á grein, sern stóð í 17. ári þjóðólfs, bls.
2 — 8, með þeirri fyrirsögn: »hálfyrði um Jóhann-
esar guðspjall •>. Að sönnu er M. E. þar ekki getið
og er það auðsjáanlega gjört af hlífð; en þar er
með ljósum og ómótmælanlegurn ástæðum sönnuð
ritvissa Jóhannesar guðspjalls og með fáum en
kjarnafullum orðum bent á hið háleita og guð-
dómlega inntak þess. Að endingu vil eg ráða höf-
undi bókafregnarinnar í Norðanfara til að rita ekki
optar slíkar bókafregnir, því þær geta livorki orðið
honum til sóma né öðrum til gagns. |>eir sem
eru svo ógæfusamir að líða skipbrot á trú sinni,
og villast á vantrúarinnar veg, ángrast sjálfir af
því, ef það eru vænir og ráðvandir menn og eru
fjærri því að vilja leiða aðra á sömu villigötu; en
við hina er jafnan eitthvað ískyggilegt, sem annað-
hvort beinlínis eða óbeinlínis leitast við aö leiða
aðra út á hinn sama villistig, og eins og hrósa
happi og þykjast hafa gripið himin höndum, þegar
þeir fá eitthvert villurit í hendr. þetta lýsir að
minsta kosti mikilli fljótfærni og hugsunarleysi, og
í daglegu lífl kalla menn slíka aðferð hispurslaust:
»að bíta höfuðið af skömminni».
Ávarp til Vestr-Skaptfellínga. frá alþíngis-
manni þeirra Júni Guðmundssyni í Reykjavík.
(Niðrlag). í framanverðu ávarpi þessu benti eg
til, að eg áliti, að Vestr-Skaptfellínga ætti að sæta
ýmsum erfiðleikum, vankvæðum og þrengri kostum
fremr en á sér stað í flestum öðrum heruðum
lands þessa. þetta er nú, auðvitað, einkanlega
fólgið í hinni miklu fjarlægð sýslu þessarar frá
banpstöðum og öllum hinum almennu og arðsam-
ari veiðistöðum, og í feyki-erfiðleíkum þeim er
Þar af leiða, bæði til allra aðdrátta á fyrstu og
helztu lífsnauðsynjtim manna, og til þess að geta
komið búsafleifum sínum til arðsams markaðar og
að fá sem fylzt verð fyrir þær, eða liafa uppúr
þeim sem mestan ágóða að framast er kostr á.
f>að er, t. d., og verðr frágángssök fyrir Skapt-
fellínga að reka skurðarfé híngað til suðrmarkað-
anna, og eru þó einkum Álptaver, Síða og Skapt-
ártúnga bæði fjárríkar sveitir og víst með hinum
betri fjársveitum hér á landi, og mundu því geta
haft mikið slátrfé aflögum í allflestum árum, eftil-
tök væri á, að koma því út með sem mestum á-
vinníngi, en það mundi hvetja menn og knýa til
sem beztrar fjárræktar, og jafnframt til sem mestr-
ar fjárfjölgunar að kostr væri á. Að þessu skapi
eru altir aðdrættir á lífsnauðsynjum erfiðir og
bundnir feyki-tilkostnaði og verkfalli allra dugandis
manna i héraðinu. það heitir frágángssök fyrir
hvern Vestr-Skaptfellíng, en einkum fyrir þá í
Leiðvallar- og Iíleifahreppum (austan Mýrdalssands),
að ætla uppá neina aðdrætti utan héraðs sem telj-
andi sé, nema í þessari einu aðal kaupstaðarferð
um lestirnar; að þeim aðdráttum verða Skaptfell-
íngar að búa, yfir höfuð að tala, gjörvallan árs-
hrínginn til næstu lesta, og mundi flestum sveit-
um öðrum þykja það þúngir kostir og eigi síztað
þurfa jafnframt að verja til þeirra aðdrátta nálega
öllum verkfærum mönnum og öllum bandvönum
hrossum í héraðinu í 12—15 daga þegar hæst er
sumarsins og einmitt um þá dagana, sem menn
verja til þess að búa sig undir slátt og taka tilað
slá í flestöllum öðrum sveitum.
þessir erfiðleikar, er nú voru taldir, láta sig
heldr ekki án vitnisburðar. þrátt fyrir hinn álit-
lega og verulega tíundarstofn Skaptfellínga, sem
gjörir það að í ílestum betri meðalárum munu þar
fullt eins margir, ef ekki ficiri skattbændr að til-
tölu, heldren í hverri annari hinna auðugri sýslna
í landinu, þá er Vestr-Skaptafellssýsla vafalaust ein
hin láng-fátækasta sýsla að tiltölu þegar á allt er
rétt litið. Hinir efnaðri bændr, sem alment kall-
ast, eiga víst miklu minni innanstokkseignir, heldr
en hvar sem er annarstaðar, það sýna bezt dán-
arbúsvirðíngarnar eptir þessleiðis menn, og fast-
eignir einstakra manna eru þar margfalt minni,
heldren í nokkurri sýslu annari; ekki svo vel, að
þar sé um verulegt presta- og kirknagóz að
ræða, þvi tekjurnar afþvi gózi lenda þó í veltunni
innanheraðs, engu síðr en af bændaeignunum, og
verða þar bæði gjaldstofns- og atvinnu-auki. Ekki
er nema rúmr þriðjúngr allra jarðeigna í sýslunni
bændaeignir, en sem næst % blutar þeirra eru
þjóðeignir (klaustraeignir), og J/9 mensal- og spí-
talaeignir og kristfé1. þessar jarðeignir hinna
1) Eptirhinni nýn jarbabúk 1861 eru nú í Yestr-Skapta-