Þjóðólfur - 27.11.1866, Page 5

— 21
túnif), sem ®tíb er skaíilegr grasvextinum; yríii me% því mútl
engi kostnafcarauki aísumarfjúsi, en sum armykja hofir reynzt
tvófalt kraptmeiri en annar áburílr til grasvaxtar. þá eru
færikvíar ágætar til grasræktar á túnnm á sumrnm, me'b Jrví
ab færa þær um lítskækla túnsins, eía færa bleitu úr þeim
á tún, ef betra þætti einhvers vegna aí> hafa þær viþ tún-
jaþar, svo ei þyrfti aí> færa þær, og hóldnni vér þaf) eius
hagkvæmt. |>á er nú eptir aþ tala um mefferf) áburþarins.
þ>ab er of vífia haft til eldneytis sanþataþ og kúa, klíníngr-
inn og afrakstr af túnum, sem er lienlugasti áburfir í garþa,
og mundi ei þurfa óilu nieiri áburí) í þá á bæum, ef engu
væri brent af bonum; klíngsgjörí) framan af vetri hóldum vér
ekki svo skaþlega, fyrir grasvöxt, en þar á múti vorkliníngs,
nema hann nái af) rigna lengi, svo úr houum renni allr lögr-
inn, mjög skaþiogr, þó eykr allr ábnrfir betr grasvöxt ef hann
er smátt mulinn ofaní jörfina, því af honum dýpkar jarf)-
nregnif) efia rótin, sem nauflsyulegt er á allri grýttri og send-
inni jörf). þar sem annarslags eidivifr fengist, ætti áburfi
engum af) brennast; mór og svörfr, sem vífar fæst en hirt
er nm uf nota, ætti alstabar af) brúkast, í staf ábnrfiarius
til eldiviW; þvj áburfrinri er afal nndirrót til töíiuaflans,
sem allir vilja eignast sem mest af, eu færri hirfa um aí)
auka, enda þó þeim sb sýnd ijósloga abferfin til þess.
Yer getum ekki skilizt svo vif) þetla mál, af> vvr ekki
miunnmst á þann óráfs sif, sém tífkast á útigingsjörfum
vif> sjó, afi bara sand í fjárhúsin, og moka svo öltitm áburfi
út mefi hoiium, optast í sjóinn; öllii belri sifir er af) brtíka
grindr í fjárhúsum, því þá hefst áburíirimi óskemdr allr und-
an fénn, er gefr þrefalt efa tjórfalt meiri ábata mef) töfiunui
sem af honum getr sprottií) í þrjií fjögr ár, heldren grlndr
einkum úr gófium bleikum greuivif) geta kostaf), sem mundu
geta endzt víst í 20 ár, meb því }>ær se haffiar inní húsnm
vif> blástr, upptoknar úr fjáihúsuniim á sumiin,
}>etta, sem vér hófum ritafe um afstöfu og ásigkomulag
R auf asands ser í lagi, er af þvt', af) pláz þetta er svo af-
deilt af náttúrunni, og merkilegt í fleiru, því þaf) er umgirt
af fjöllum allt í kríng, en ómögniegt af> gjöra mannaveg
þafian mef> sjónum til næstu bygfarlaga; hiifnm vér þess
vegna, til af> sýna löndum vorum mismunandi þörf þeirra og
þeirra jarfabóta, sein í ýmsum liárufum lands þessa kyuni
vera þar eða þar hentugast, valif þetta pláz til dæmis uppá
lík tilfelli í öfrum plázum landsins. }>ó bófum ver ekki
uiinzt á túngarfa, því allir játa, af þeir se ein helzta tún-
bót; fyrsta unt sinn höldnm vér varla sh af gjöra ráf fyrir
fleiri slags jarfabótnm bjá oss en hér er drepif á, því heirn-
iiis húsabyggingar eiga okki eins skylt vif þetta mál; vör
vildum líka úska, af landar vorir gæfl grasrasktinni mestan
og beztan gaum, og þar næst sjóarútveginum. }>af ætti .511-
um af vera hugfast, af eptir því sem fólkif fjölgar í land-
inu, sem er þó talif nú á tíma teikn til velfórnunar, hlýtr
þossum bérnefndu bjargræfisútvegum af fara fram, því ann-
ars er óttaleg tíf fyrir höndum, liúngr og hordaufi, því ekki
heflr guf heitif oss af láta steikta gæs fljúga í muun vorn,
ef ver ekki sjálflr hirfum um af auka atvinnu vora mef á-
minstum atvinuuvegum allra helzt, og mörgu öfru fleira, sem
ekki lieyrir tii þessa máls, en væri þó íhugunarvort.
Dvergr Arnason.
— LOPTSJÓN. Að kveldi 13. þessa mánaðar
sást hér í Reyltjavík fögr loptsjón, og vil eg með
nokkrnm orðnm geta hennar hér og síðan leiða
athygli manna lítið eilt að því efni. f>etta sama
kveld var veðr bjart í lopti, en ský eða þokubakkar
niðr við fjftll og sjóndeildarhring, frost nokkurt og
föl á jftrðtt. Nætrverðir bæarins komu á strætin
kl. 10 um kveldið og tóku þegar eptir því, að
sljörnvhröp í frekara lagi sáust um austrloptið ;
aðrir menn sátu inni og vissu svo eigi hvað úti
gjörðist. f>essi stjörnuhröp fóru alltaf vaxandi, og
þegar kom fram um 11. stund voru þau mörg á
lopti í einu, ofar og neðar í Iopti og til beggja
hliða; þá urðu nokkrir aðrir menn hér í bænurn þessa
varir, og horfðu á um stund; hér um bil kl. 12
stóð þetta sem hæzt, en síðan fór það heldr mink-
andi, og kl. 1 fór veðr að þykkna; þó sáu nætr-
verðir Ijósglampana við og við fram til kl. 4 um
nóttina. Öll þessi loptljós komu úr norðaustri
(landnorðri) og flugu upp á loptið til suðvestrs
(útsuðrs), komust sum etgi nema nokkra leið upp
á loptið, en sum upp á háhvolfið og eyddust þar.
Öll voru þau smá, eins og venjuleg stjörnuhröp,
nema eitt, það vat’ allmikill eldhnöttr (vígahnöttr?),
og lýsti mjög af, er hann þaut upp á loptið, en
þar hvarf hann; eigi heyrðu þeir þyt eða bresti
til þessara loptsjóna, en mjög hafði sjón þessi
verið fögr, og líkast til að sjá einsog ótal flugeldum
(Rahetter) væri skotið upp af litlu svæði á norð-
austrloptinu. Nóttina þar á undan hófðu nokkur af
þessum flugljósum sézt eins og að imdanförnu í
vetr, en aldrei þykjast þeir, sem á horfðu, hafa séð
neitt þessu líkt. f>að eru mikil líkindi til að þessi
sjón hafi víðar sézt hér á landi, og væri æskilegt,
að þeir, sem hafa verið svo heppnir að sjá hana,
vildu senda til blaðanna skýrslu um það, og sömu-
leiðis ef þeir hefðu séð slíkt að undanförnu.
En hvað vita menn nú um þesskyns loptsjón-
ir, sem hér er um að ræða? Menn vita þar um
margt og mikið, en hér verðr frá engu sagt nema
í stuttu máli. Yér köllum þetta stjörnuhrap, þeg-
ar það er eigi stærra til að sjá en stjarna, en
eldhnetti eða vígahnetti og vígabranda, þegar það
er stærra. Danir kalla það Stjernesltud og Ild-
ltugler. Líka er það kallað Asteroider (þ. e. smá-
stirni), og má eigi blanda því saman við smástirn-
in (smájarðirnar) milli Marz og Júpíters, er menn
einnig nefna Asteroider eða Planetoider, og sem
fundizt hafa síðan 1. Jan. 1801, og nú eru orðnar
að tölu 86, eptir því sem lesa má í Aimanaki fyrir
árið 1867. Síðan um síðustu aldamót skipta menn
þessum Ioptsjónum (stjörnuhrapi) í tvo flokka: í
öðrum flokknum eru talin hin einstöku stjörnuhröp