Þjóðólfur - 08.02.1867, Blaðsíða 4

far eða annað til lilítar, þó að þeir kunni að vera
góðir í sínu landi eða að minsta kosti brúkanleg-
ir með nægu eptirliti þeirra sem fullt vit hafa á,
og aðhaldi, og þegar þeirra er mest þágan að fá
vinntina, en ekki að öllu leyti hinna sem þyggja
hana. þetta hefir reynslan sj'nt, og það virðist
eigi þurfa nema lakt meðalmannsvit til að sjá, að
t. a. m., það var heimska að rífa fyrsta þakið af
skólahúsinu, en hafa það eigi fyrir undirþak undir
helluna og líklega hefir það eigi verið mikill sparn-
aðr að rífa það, því smiðirnir voru eigi öllu hag-
sýnari rifrildismenn en byggíngarmenn, og auk
þess mun eigi hafa verið talið eptir þeim brenni-
ruslið, þó að þeir tæki það og seldi fyrir verð í
sinn vasa »upp á danskan móð" (?), og þóað tals-
verðu fe sé varið tii að káka við skólaþakið og
annað með hann og líka kirkjuna, þá hriðskemm-
ast ár frá ári bæði þessi hús, eins og auðvitað er,
að um öll hús muni fara, sem reist eru og um
búið í vanþekkíngu og með óvandvirkni. J>ó hefir
það eigi verið auðgjört fyrir yfirvöldin að skilja í
þessu, því eigi hafa þau fengið augun upp á því,
er her mátti sjá, né getað fengið í höfuð sitt, að
danskir menn geti verið hroðvirkir eða klaufalegir
eða hvorttveggja, eða í marga staði óhentugir sjálf-
byrgíngar hérálandi. Reyndar neyddist þáverandi
stiptamtmaðr vor fyrir tveim árum til að fela oss
iðnaðarmönnum á hendraðgjöra áætlun um aðal-
viðgjörð á dómkirkjunni, líklega af því að hér var
á engum dönskum völ, einnig voru tveir íslenzkir
menn fengnir til hver eptir annan að gjöra áætlun
um bókhlöðuhús það, er þá átti að byggja og nú er
komið upp. þetta gaf oss íslenzkum iðnaðarmönn-
um / fyrstu von nm að nú væri yfirvöldin farin að sjá
árangrinn af tiltektum og ráðsmensku þessara út-
lendu herra, og mundu fara að nýta það, sem hér væri
nýtilegt að fá, og kannast við þann rétt eða sanngirn-
iskröfu, er vér íslenzkir menn þykjurnst hafa sam-
kvæmt íslcnzku þjóðerni, að vér eigi séim látnir sitja
á hakanum við íslenzkar þjóðbýggíngar fyrir erlend-
nm mönnum, sem eru lítið eða ekkert fremri eða
enda lakari sumir hverir (eins og hver ætti að geta
séð með óvilhöilum augum) en íslenzkir smiðir, sem
hér er kostr á, og að oss sé eigi þannig synjað
um atvinnu, er gæti verið sjálfum oss og þar af
leiðandi sveit vorri og jafnvel þjóð vorri til góðs,
að vér fengim. En hvernigfór? Sú von vorbrást
með öllu. Bókhlððusmíðin var falin á hendr dönsk-
um timbrmanni, er í Danmörku bauð sig fram
við stjórnina, en sem þó eigi ómakaði sig híngað
sjálfr, en sendi híngað danska menn, er hér þektu
ekkert til, til að reisa liúsið. J>að yrði eigi fögr
saga og oflaung leiðindarolla að lýsa til hlítar at-
orku og vandvirkni (I) þessara manna, en það er
óhætt að segja, að vér þekkjum engan þann ís-
lenzkan mann, er nokkuð hefir fengizt við grjót-
hleðslu, er eins mundi hafa boðið sér að hröngla
upp veggjunum, sem þessir menn hafa gjört, því
að þeir eru eigi hlaðnir, heldr var þeim bókstaf-
lega klest saman með kalki, auk þess sem það er
í mæli, að þeir til að spara sér nokkur spor, þó
að ótrúlegt sé, hafi notað salt vatn, eða vatn sem
sjór fellr upp í, í kalkið, sem er svo fráleitt, að
engi íslenzkr iðnaðarmaðr, er vér þekkjum til,
mundi liafa verið svo ósvífinn, enda mundi ís-
lenzkum manni eigi hafa haldizt það uppi. Eins
er eigi laust við leka um þakið, enda þótt þeir
hafi ætlað að vanda sig á því, því að það er hellu-
þak, og undirþak af borðum, en þó vann spar-
semi eða hroðvirknin það á, að þetta innra þak
er alveg gagnslaust, því að það er slegið saman
úr illa þurrum, ófelldum, vanköntuðum borðum,
sem auðséð er, að alls eigi getr varnað lekanum
né innfenni. Einnig er gólfið þannig lagt, að
undirlögin, sem eigi gátu heitið »samfellt bjálka-
lag«, voru látin áþann hátt, að þeim einúngis var
fleygt ofan í bera moldina, án þess að grjóti væri
hlaðið undir þau, heldr var þeim þannig þjappað,
að þau væri nokkurnveginn lárétt, og þó að sandi
hafi sumstaðar verið stráð ofan á moldina í mill-
um þeirra, þá hefir það líklega heldr átt að vera
til sýnis en til gagns, eða að minsta kosti gat
það eigi varið undirlögunum fúa. Sömuleiðis
mundi smíðið á bókhlöðuskápunum varia hafa þótt
boðlegt, hefði verið lokið við þá, sem hér er gjört,
af einhverjum af oss, enda eru þeir líkari rusla-
skápum, en bókahyllum í erlendum bókhlöðum á
síðari tímum, sem sjá má af lýsíngum og upp-
dráttum af þeim. Enn fremr virðist það næsta
óviðrkvæmilegt, að nú um hávetr er verið að slétta
innan og undir eins mála þessa gagnvotu veggi,
sem var hrönglað upp að eins, áðr en frost fóru
að koma i haust, og nokkr mögulegleiki er á því,
að þeir gæti verið orðnir þurrir, og oss virðist það
hinn mesti ógjörníngr, ef bækr væri látnar í það
að sinni, þóað verkstjóranum sem dönskum manni
sé liðið eða leyft að hrapa svo að því, að líkind-
um til að fá það, sem eptir er ógoldið af binu
umsamda kaupi, án þess að tala um skekkju á
gluggum, skápnm og dyrum sem meiðir hvert ó-
spillt auga. Svona heppin eða hyggin (?) voru nú
yfirvöldin í þetta sinn að fá menn til smíðar þess-