Þjóðólfur - 24.11.1868, Síða 3

kostnaði, sem fiskiveiðar hér f kringum Faxaflóa
hafa í för með sér, með engu móti staðizt slíkan
kostnaðarauka, enda væri það næsta ósanngjarnt,
að ætlast til þess. En nú er það fjöldi manna
hér við suðrstrendr Faxaflóa, sem eigi að eins
gjöra eina ferju út til fiskiveiða, heldr 3 eða 4,
og þaðan af fleiri, svo að þeir eru eigi allfáir,
sem ætti að borga eða standa skil á yfir 100 rd.
á ári í spítala-hlut eptir róðrarferjur sínar; en þeir
munu aptr reynast fæstir, er verða færir um það.
f>að kann nú að verða sagt, að eigendrnir eigi
ekki sjálfir að borga það af sínu fé, heldr eigi
þeir heimting á því hjá hásetum sínum; en þótt
svo sé, þá batnar lítið eða ekkert við það, því að
það er öllum kunnugt, að sömu mennirnir róa opt
eigi nema eina vertíð á sama skipi, og margir af
hásetunum eru ofan úr sveitum, og halda burtu
þegar við lok hverrar vertíðar, og skipseigendrnir
eða formennirnir sjá þá, ef til vill, aldrei aptr, svo
að skipseigandinn yrði þá að heimta saman það
gjald, sem hann ætti að greiða, t. a. in. eptir
fjögramannafarið, eigi af 4 eða 5 hásetum, heldr
ef til vill af 20, og yrði það næsta örðugt, þar
sem að minsta kosti sumir af hásetunum væri hér
og hvar út um land. Ef hann ætti að hafa nokkur
líkindi til að geta náð þessu gjaldi hjá hásetun-
um, þá yrði hann að heimta það saman, eigi að
eins við hver vertíðarlok, heldrjafnvei eptir hvern
róðr, því að opt og einatt er það, að formenn hér
syðra hafa einstaka daga bæði á vertíðinni og eigi
sízt á milli vertíða, svo sem frá jólum til kyndil-
messu Fog eins um sumartímann, aðra háseta,
suma eða alla, en þeir hafa hjá sér ráðna, og þeir,
sem eiga fleiri en eina róðrarferju, skipta optum,
eigi sízt á vetrarvertíðinnj, róa stundum bátum,
og stundum sex- og átt-æringum, og skipa þá
hásetum bátanna, og hver á nú að segja eptir
vertíðina, hvað hvert skip hefir fengið til lilutar á
henni? En þó að allt þetta gengi greitt, sem eng-
um mun þó til hugar koma, sem nokkuð þekkir
til sjóróðra hér í kringum Faxaflóa, hversu margir
verða þeir þó eigi af hásetunum, sem eigi verða
færir um við lok vertíðarinnar að greiða 1 rd. til
spítalasjóðsins, hvað þá heldr 5—10rd., svo að
alt lendir þó, ef til vill, á endanum, eða að minsta
kosti mikill hluti gjaldsins á skipseigandanum eða
formanninum, og má sjá á reikningi þeim, sem
vér höfum sett hérfyrir framan, hversu sanngjarnt
það verðr. Auk þess er það, að skipseigendr eða
formenn hafa eigi, og geta alls eigi haft, svo ná-
kvæma tölu á öllum þeim fiski, sem þeir afla árið
um kring, að þeir geti, svo nokkrum sanni nemi,
gjört skýra grein fyrir aflahæðinni á gjalddegi, og
væri það næsta ósanngjörn krafa. Af því leiðir,
að þessi löggjöf yrði til þess, að þeir óvitandi og
óviljandi segðu ósatt, og læknasjóðrinn misti nokkrs
af því, sem hann ætti að fá; auk þess, sem hún
mundi freista alt of margra til að segja vísvitandi
aflann minni, en hann væri í raun og veru, og
með þessu móti yrðu margir, og það sumir vilj-
andi og vísvitandi, óheimildarmenn að fé sínu og
lífsbjörg. f>ar sem í 4. grein tilskipunar þessarar
er svo kveðið á, að hreppstjórarnir og bæarfull-
trúar skuli halda nákvæma skrá, eigi að eins yfir
alla báta og skip, sem höfð eru til fiskiveiða og
hákallaveiða, heldr og yfir aílaupphæðina á hverju
skipi, þá verðr það þó ofurlítil þokkabót fyrir þá,
og vér skulum alls eigi öfunda þá af því starfi,
einkum þegar þeir eiga að gjöra það án endr-
gjalds, og ef hreppstjórum nú þykir fótur sinn
sælastr, að losast sem fyrst að unt er við hrepp-
stjórnina, þá ræðr að líkindum, að þeir verði eigi
fúsari til hennar, er þessi starfi er lagðr á þá að
auk, sem mun reynast, auk örðugleikans, mjög
óvinsæll.
Yér búumst reyndar eigi við, að þeir alþingis-
menn, sem sátu á síðasta þingi og sömdu eða
samþyktu löggjöf f>essa, verði fúsir á, að biðja
konung, að breyta henni; en til þess ber þó brýna
nauðsyn, og vér verðum því, að skora á aðra sjó-
menn, einkum þá hér við Faxaflóa, að íhuga vel
og vandlega tilskipun þessa, og verði þeir á sama
máli um hana og vér, þá að taka sig saman og
skora á Alþingið næsta sumar, að beiðast þess,
að tilskipun þessi verði þegar aptr úr lögum num-
in og henni aldrei beitt, eða að minnsta kosti
frestað, og jafnframt Iýsa því yfir við þingið, að
þeir treysti sér alls eigi til, að lilýða ákvörðunum
hennar, og muni, ef þingið vili eigi verða við
áskorun þeirra, rita bænarskrá sama efnis til þings-
ins næsta sinn1.
Nolclcrir fisicimcnn við Faxaflóa.
1) J>á er ver þegar hófbum ritaá greiu þessa, harst oss í
hendr sífeasta blab vBaldrs“, og er þar greiu eiu um þessa
hina nýu löggjóf um spítalahlutina. J>aí> gleþr oss, aþ höf-
uridr greinar þeirrar er oss samdóma um tllskipunina, at) hún
sé úhafandi. En þar sem hann fnríiar sig á, aí> þingmenn
hafl eigi séí) hinn eina rétta veg, til ab fá spítalagjaldií),
þann, ab láta kaupmenn borga þaþ, þá ætlum vér ab þessu
sinni eigi afe tala um þá uppástungu; þab má segja unr
hana, ab „verkiþ lofar meistarann"; eu þab er þá líka furba,
ab höfundrinn skyldi eigi skjóta þessari hinni gullvægu upp-
ástnngu sinni ab þingmönnum í fyrra sumar; því ab víst