Þjóðólfur - 24.11.1868, Side 4

Frá heraðsfundi að LFIÐVELLI í Vestr-
Skaptafellssýslu 22. Agúst 1868.
(Framhald frá bls. 4—6).
2. Þá vöktu nokkrir fundarmenn máls á jafnað-
arsjóðsgjaldinuL er þyngdist ár af ári hér í Suðr-
amtinu, eins og allir sæi, en vægnaði þó fremr í
hinum ömtunum nú á síðustu árunum. J>ókti eigi
auðgefið að skilja í hvað til þess kæmi, nema ef
sú væri orsökin meðfram, auk hins árlega kostn-
aðar við kláðalækningarnar, hvað stiptamtmaðrinn
sýndist vera ör á að veita gjafsókn í hverju máli
svo að segja. Fundarmenn vildu því bera það
undir þingmanninn, hvort eigi væri brvn þörf þess,
að skrifa nú stiptamtmanni af fundinum bænarbréf
þess efnis, að hann sæi ráð til, að dregið yrði úr
þessari þungu álögu á almenningi, og að jafn-
framt yrði hreift endrnýunarbæn af hendi Vestr-
Skaptfellinga sjálfra um, að þeir gæti ef mögulegt
væri, fengið endrgjald úr einhverri átt, og þótt eigi
væri nema að nokkru ieyti, fyrir kostnað þann, er
þeir hefði einir lagt út til varðarins á »Fjallabaki»
sumurin 1857 og 1858, er hefði verið yfir400rd.
bæði árin til samans* 1 2. þingmaðrinn kvaðst að
vísu verða að játa því, að gjald þetta hefði farið
síhækkandi hér í amti um liin síðustu ár, og væri
orðið næsta óbærilegt og tilfinnanlegt á öllum
gjaldþegnum, en eigi sízt hinum fátækari almúga,
þar sem svona allr þungi skattgjaldanna, jarðar-
gjaldanna og ýmislegt annað útsvar til stéttanna
og til sveitarþarfa, lægi sem næst allt og ein-
göngu á málnytufénaðinum, sem er sá eini bjarg-
heflr hann þó vitaþ, a% mál þetta var til nmrætiu á þinginu,
þtítt þat) 8e reyndar óvi'st, at) haun þefhi getaí) komií) vitinu
fyrir þingib; eha var þat) orsókín til þess, ah hann þó eigi
reyndi þaí), ati „eptir á koma ósvirinum rá?> í hug“?
Höfundarnir.
1) Nokkrir þeirra, er máli þessn hreifþu, kváfsnst eigi geta
leitt neinn grun í annaf), en at) þessi hækkun hér í amti
hlyti mest af) koma til af því, aí) hinn mikli kostnabr viþ
kiáþalækuingarnar, dýralækni og verbi, væri tekinn úr jafn-
abarsjótmuni, og svo jafnaþ á almenning, en virtist hart, af)
Skaptfellingar og afirir þeir amtsbiíar, er hefti varizt kláþan-
nm og jafnan verif) kláfialansar, skyldi bera slíkan kostnaf)
ár af ári, eigi einungis til jafns vif) hina kláfsaseku, heldr og
þyngri byrbar en þeir, af því hinn heilbrigbi stofn þeirrahafl
viflhaldizt óskertr, og hafl þess vegna orbit) af) bera þeim
mnn þyngri hlnta jafriafiarsjlifísgjaldsins sem feriaþrinn fækk-
af>í ár frá ári í kláfjasjúku höruflunum. Alþingismafrinn
fnllvissafii fundarmenn um þaf), ab víst 2 hin síbastliflnu árin
liefþi jafnvel engi kostnaþr vif) kláfjalækiiingarnar verif) tekinn
af jafnatarsjófinum eta jafnat) nif)r á almenning.
2) Yarfkostnafr þessi var alls 457 rd. 64 sk.; sjá bænarskrá
Alþingis tíl konnngs 18. Agiístl859, Alþ.tíf. s ár bls. 1858
-1862.
ræðisstofn bóndans. En engi mætti samt ætlast
til þess, að nokkur amtmaðr geti lagfært þetta
rotna, öfuga og eitraða fyrirkomulag á skattagjöld-
um þessa lands, heldr væri það konungsins (eðr
stjórnarinnar) og Alþingis; það væri og vonandi,
að ekki þyrfti lengi að bíða nokkurrar lagfæringar
í þeim efnum, ef Islendingar gæti fengið sín eigin
fjárráð, en fyrri mundi vart vera að búast við
breytingu til bóta á þessu yfir höfuð að tala. Um
þetta afarháa jafnaðarsjóðsgjald hér í amti væri
það að segja, að stiptamtmanni vorum, ernú stýrði,
væri víst eigi um að kenna að svona væri komið,
að hann mundi hafa allan huga á að haga svo til,
að álögur þessar vægnaði, og að hann mundi þeg-
ar hafa lagt svo niðr, að þær gæti orðið vægari að
mun að ári komandi. þessi stiptamtmaðr virtist
að sönnu vera eigi svo lítið örari á að veita gef-
ins málsfærslu heldr en formenn hans, og heldr
en amtmennirnir í hinum ömtunum, og mætti
menn víst ætla á, að einnig í þessu láti stiptamt-
maðr sér hugarhaldið, að hlífa alþýðu við óþörf-
um álögum, eptir því sem framast getr orðið; en
aptr væri það aðgætandi, að eigi lenti á jafnaðar-
sjóði þessa amts nærri allar þær gjafsóknir, er
stiptamlmaðr veitti fyrir yfirréttinum; kostnaðrinn
í þeim málum, er væri úr Norðr- og Austramti
og úr Vestramti, lenti á jafnaðarsjóði þess amtsins
hvors fyrir sig, þó að stiptamtmaðr veiti. J»ing-
maðrinn kvaðst því eigi geta álitið það sem ráð-
legast, að fundrinn beri sig skriflega npp undan
gjaldi þessu að svo ltomnu, þó að það sé orðið
næsta tilfinnanlegt og enda óbærilegt í slíku harð-
æri sem nú er; kvaðst hann heldr vilja leggja það
til, að menn bíði við til næsta vors, og sjái svo
fyrst, hvort eigi geti rætzt sú fyrirsögn stiptamt-
manns, að gjald þetta muni verða mun vægara að
ári. — þingmaðrinn kvaðst enn sem fyrri vera
fastr á því, að Skaptfellingar hefði vafalausa og
réttláta kröfu til að fá endrgoldinn varðkostnaðinn,
er þeir lögðu út af sínu þau tvö sumurin 1857
og 1858, og hvað helzt úr jafnaðarsjóði amtsins,
fremr en öðrum sjóðum, en eigi færi það heldr
vel saman, eins og allir sæi, að biðja í sömu and-
ránni um lækkun á jafnaðarsjóðsgjaldinu eða
bera sig upp undan hvað það væri óbærilega hátt,
og að fara þó jafnframt á leít svo verulegra fjár-
veitinga úr sjóðnum, er hlyti að valda eigi lítilli
hækkun gjaldsins, svo framt varðkostnaðr þessi
fengist þaðau endrgoldinn, Hann kvaðst enn eigi
geta verið því afhuga, að Skaptfellingar fái þetta
endrgoldið, þó að nokkur verði bið á því, en hér