Þjóðólfur - 17.06.1869, Blaðsíða 3

135 —
FÁEIN ORÐ
um fyrirmyndarbú eða búrjaðarskóla i
Húnavatmsýslu. (Niðrlag).
|>að er því sannfæring vor, að ógjöranda sé,
að veita ekki í hið minsta 3 piltum tækifæri til
að geta fengið ókeypis kenslu, og hefði þó verið
æskilegt, að þeir hefði getað verið fleiri, en það
virtist oss samt vart hugsandi að svo komnu; það
er heldr ekki óhugsandi, að einhverir kynni þeir
að vera, er vildi korna sér fyrir upp á meðgjöf.
Yér álítum þetta jafnvel svo mikilsvert atriði, að
vér vildum heldr bíða í fleiri ár eptir að stofnunin
komist á fót, en dregið væri úr tölu kennslupilt-
anna, ef vér gætim þá átt víst, að fá annan eins
bústjóra og vér nú eigum kost á.
En hvaðan fæst allt þetta fé? mun margr
spyrja. Vér getum ekki svarað þessu beinlínis;
því þó vér vitum, að Húnvetningar leggi allan hug
á þetta mál, og vér ætlum að töluverð viðbót fáist
enn hér í sýslu, og þó vér fulltreystum því, að
hinn hávelborni amtmaðrvor herra J. P. Havstein,
sem í hvívetna gjörir sér svo einkar-ant um hagi
og framfarir amtsbúa sinna, muni styrkja fyrirtækið
eptir föngum af búnaðarsjóði amtsins, þá ætlum
vér að þetta nái skamt. En eins og vér vitum
að ekki allfáir merkir menn í öðrum héruðum hafa
nú þegar heitið að styrkja fyrirtækið, eins vonum
vér, að almenn hluttekning og áhugi fyrir málinu
ryði sér til rúms um allt land, jafnótt og það í
hverju héraði vinnr sér góða forvígismenn. Vér
leyfum oss því að skora á yðr, heiðruðu landar! um
að gefa málefni þessu þann gaum, er það á skilið;
því málefni, sem máske er undir komin framför og
búsæld vor og niðja vorra; því málefni, sem er
hið vissasta meðal, að gjöra oss sjálffæra sem þjóð.
J>ér embættísmenn og alþingismenn þjóðarinnar!
leiðbeinið hinum fráfróðari i skoðunum á þessu
hér óþekta málefni. J>ér landar góðir! er hafið
kosið yðr stöðu meðal erlendra þjóða, munið eptir
fjallkonunni fríðu, á hverri þér dróguð hinn fyrsta
lífsanda í brjóst yðar; fylgið drengilega þessu vel-
ferðarmáli föðurlands yðar, styrkið það í orði og
verki, ræðu og ritum, og mælið fyrir því við veg-
lynda mannvini hvar sem þér hittið þá; þér kaup-
menn vorir, látið sjá að þér séið ekki þeir út-
lendingar, er komið hingað í einsaman gróða-von,
<in þess að láta yðr nokkru skipta um hagi vora,
^eð því að votta veglyndi yðar við þetta tækifæri.
tér hinir fáu auðmenn vorir! sýnið nú að þér
kunnið að brúka fé yðar; hér er sáðreitr tilreiddr
fyrir yðr, er getr borið löndum yðar margfaldan
ávöxt og geymt verðugan heiðr nafns yðar í ó-
gleymanlegri og þakklátri endrminningu meðan
land vort byggist. J>ér, sem synjað heflr verið
þeirrar gleði að eiga börn á lífl! hvað getr verið
yðr ánægjulegra en láta þessar eða aðrar þjóð-
stofnanir njóta fjár yðar, og efla þannig heill og
hagsæld komandi kynslóða um ókomnar aldaraðir.
Og þér bændr vorir og öll alþýða manna! liggið
ekki heldr á liði yðar, og þó ekki sé hægt fyrir
hvern einn, að leggja fram mikið fé, þágætiðþess,
að skildingrinn gjörir dalinn, og margir dalir
hundrað, já þúsund dali.
Landar góðir! leggjumst nú allir á eitt og
fylgjum máli þessu af alhuga, og með þeirri sann-
færingu, að vér með því leggjum þann bezta grund-
völl fyrir farsæld komandi kynslóðar, er í voru valdi
stendr, og sáum því sæði, er um langan aldrgetr
borið hina blessunarríkustu ávexti! Látum ásann-
I ast, að vér höfum tilfinningu fyrir sóma og gagni
þjóðar vorrar, er fyrir 700 árum mátti kallast fyrir-
mynd annara, en sem nú er orðin eptirbátr flestra
þjóða. Látum ekki lengr þurfa að bera oss á brýn,
að vér sém féttlerar. En verum sér í lagi sam-
taka í því, að biðja drottinn að blessa þetta sem
öll önnur fyrirtæki vor, þá getum vér líka óhult
treyst því, að guð bjargar þeim, sem vill bjarga sér
sjálfr.
Eins og vér með línum þessum vildim hafa
hvatt landa vora til að styðja og styrkja stofnnn
þessa, eins má ætla, að ef menn síðar í öðrum
héruðum vildi reisa þvílíkar stofnanir, að Hún-
vetningar myndi því síðr draga sig í hlé með fjár-
framlög þar til, sem aðrir landar vorir í fjærliggj-
andi héruðum gefa nú þessu máli meiri gaum, og
þá hluttekningu sem það á skilið. J>annig ætti
að komast á samvinna meðal landsmanna í fleiru
tilliti, þvi «margar hendr vinna létt verk» og með
samtökum og góðum vilja geta menn komið því
til leiðar, sem færir öldum og óbornum ómetan-
lega hagsæld, en sem hverju einstöku héraði er
ómögulegt.
Ritað í Febrúarl869 af nokkrum meðlimnm bún-
aðarfélagsins í Húnavatnssýslu.
Eptir nýár 18541 fóru gleðileikir fyrst opin-
berlega fram hér í Reykjavík, svo að borgun var
tekin fyrir að fá að sjá þá, enda var þá miklu til
kostað, því að þá var smíðaðr pallr undir leiksviðið
og tvær stofur. Síðan mun eigi hafa verið leikið
hér fyrir borgun fyr eu vetrinn 1858 — 59 og þá
1) Sbr. þjúbólf VI. 168 (og 173).