Þjóðólfur - 09.12.1869, Qupperneq 5

— 29 —
skolleyrunum við þessum bænarskrám, þá var það
þó flestum eðr öllum þingmönnum Ijóst, að eigi
óygði að virða að vettugi svo almennar bænarskrár.
það var þannig kosin 5 manna nefnd í málið, og
voru þeir: 1. Hallgrímr Jónsson, þingmaðr Borgfirð-
*nga, 2. dr. Grímr Thomsen, þingmaðr Bangæinga,
3. sira þórarinn Böðvarsson, þingmaðr Gullbringu-
sýslu, 4. etazráð þ. Jónasson, konungkjörinn, og
5. Torfi Einarsson, þingmaðr Strandasýslu. Vér
ætlum nú víst, að vel bafi tekizt að kjósa menn
* nefnd þessa; þarsem 3 þessara manna voru
þeir þingmanna, að bæði sjálfa þá og kjördæmi
þeirra varðaði löggjöf þessi fremr flestum öðrum
þingmönnum, og gagnkunnugir öllum báttum sjó-
manna hér syðra og við ísafjarðardjúp, eða þar,
sem fiskiveiðar eru mestar hér á landi, og hlutu
því að sjá fremr öðrum, hvað haganlegast var bæði
fyrir gjaldþegnana, og eins hversu gjaldheimtunni
yrði haganlegast fyrir komið. J>á getr og heldr
engi neitað, að etazráð Th. Jónasson hafði hinn
mesta kunnugleika til þessa máls, þar sem hann
bæði hefir verið svo lengi hér á Suðrlandi, þar
sem fiskiaflinn er mestr og löggjöfin því hvað
mest snertir, og með því að hann líka áðr hefir
fengizt við mál þetta. Um hinn 5. nefndarmann-
inn geta nú reyndar verið misjafnar skoðanir,
hversu heppilegt það hafi verið, að kjósa hann í
nefnd þessa; því að auk þess, að það mátti svo
sem ganga að því vísu, að þar sem hann má telja
nokkurs konar höfund að þessari með öllu óhaf-
andi löggjöf 10. Ág. 1868, eða hennar «pottr og
panna» sem menn segja, þá mundi hann halda
sömu skoðun enn ; en versti gallinn á honum er
vafalaust sá, að þótt hann búi við sjó, og hafi
lengi við sjávarafla fengizt, þá er það f rauninni
eigi of hermt, að hann er þessu máli lítt kunnugr,
og með öllu of ókunnugr til að sjá, hvað við á hér
á Suðrlandi, þar sem t. a. m. svo má með sanni
að orði kveða, að alt sé ein veiðistaða frá Grinda-
vík suðr með fram öllum ströndum landsins, og
það upp á Akranes, of til vill, yfir einar 14 mílur;
því að þótt hann treysti sér til að vita, eða gæti
vitað um allan afla, sem á land kæmi um eina
vertíð, eða svo sern tveggja mánaða tíma í ann-
ari eins veiðistöðu og við «Gjögr» í Strandasýslu,
þar sem fácin skip lenda svo að segja öll í sömu
vörinni, þá er alt öðru máli að gegna hér á Suðr-
landi, þar sem á margra rnílna svæði róið er alt
árið um kring mörg hundruð ferjum, sinni frá
bverjum bænum, og svo að segja sinni hvern dag-
*nn. En liversu sem því er varið, þá mátti ganga
að því vísu, að þingmaðr Strandasýslu mundi halda
sinni skoðun fast fram, og eigi Iáta sannfærast,
og þegar má að slíku vísu ganga, þá getr nú
sannlega verið vafamál, livort slíka menn eigi í
nefndir að kjósa, eða hvaða gagn þeir þar gjöri,
því að það er þó auðséð, að það er eigi til ann-
ars, en að vekja ágrcining þegjr í nefndinni, sundra
þinginu á eptir, og spilla þannig fyrir málalokum;
enda reyndist svo einnig hér, að Torfi Einarsson
gat eigi komið sér saman við meðnefndarmenn
sína, en hélt sína fyrri götu, eða vék að eins út
af henni, að oss virðist auðsætt, einungis til þess
að gjöra löggjöfina enn þá flóknari og óaðgengi-
l.egri, en hún áðr var, ef nokkur vegr til þess
lægi.
Meirihluti nefndarinnar skoðaði enn málið,
svo sem það hafði af öllum, sem við það höfðu
fengizt, verið áðrskoðað, að «tilgangr stjórnarinn-
ar með frumvarpi því, sem hún lagði fyrir þingið
1867, hefði verið sá einn, að ákveða gjaldið fast-
ar, og gjöra innheimtuna greiðari og vafaminni,
og meðfram auka tekjurnar, án þess að ípyngja,
gjaldendum. Meiri hluti nefndarinnar aðhylltist
því og studdi í álitsskjali sínu aðalniðrslöðu bæn-
arskránna, er núkomu til þingsins víðs vegar að
úr landinu,— en þær voru allar 14, sem nú komu
til þingsins á einu máli um það, að taka tilsk.
10. Ágúst 1868 úr lögum, eða þá að minsta kosti
að fresta gildi hennar og framkvæmd, en að
aptr verði látið haldast fyrst um sinn, og þangað
til ný lög yrði sett um þetta mál, hið forna spí-
talahlutargjald eins og verið hefir, eptir tilsk. 27.
Mai 1746. Um þessi aðalatriði voru allar bænar-
skrárnar á einu máli. Samkvæmt þessu réð meiri
hluti nefndarinnar þinginu til, að beiðast þess:
1. Að tilsk. 10. Ágúst 1868 um breytingu ágjaldi
spítalahlutanna verði numin úr lögum hið allra-
fyrsta, eða fyrir næsta gjalddaga.
2. Að frumvarp það, sem stjórnin lagði fyrir þingið
1867 verði óbreytt gjört að lögum og eptir því
goldið á vori komanda; eða
3. A5 frumvarp það, sem lagt var fyrir Alþingi 1867
verði lagt fyrir næsta Alþingi óbreytt, eðabreytt
eptir tillögum meirihluta nefndarinnar á síðasta
þingi, en að þangað til það yrði að lögum, yrði
gjald til læknasjóðsins greitt eptir tilskipun 27.
Maí 17461.
Minni hluti nefndarinnar ('l’orfi Einarsson) gat
1) Nefndarálitib í Alþ.tíb 1869, II, 205-254; atk»æbaskrá-
in met) atkvæbagreitíslunni bls. 321—27; bæuarskrá þings-
ins bls, 335 — 338.