Þjóðólfur - 14.10.1870, Qupperneq 3

— 183 —
ÍJTLENDAll FRÉTTIR, dagsettar London 28.
September 1870.
(l'rá fréttaritara vorum, herra kand. J. Hjaltalín).
|>ar er til að taka, sem fyr var frá horflð, að
í>jóðverjum tókst að banna Bazaine leiðina vestrað
Chal-ons með þann liðsafla, erhann hafði hjá sér.
Bardagarnir hinn 16. og 18. f. mán. eru kendir
við Mars-la-Tour og Gravelotte, tvö þorp rétt
fyrir vestan Metz. Mannfallið var fjarskalegt af
hvorumtveggja, og hefir maðr sagt méi', sem
sjálfr sá á bardagann við Gravelotte, að ekki hafl
verið annað að sja en eld, reyk og svælu svo
langt sem augað eygði ; en er nær var komið varð
naumlega þverfótað fyrir búkum manna og hesta,
er fallið böfðu, sumir dauðir, aðrir í dauðateygj-
unum, og jörðin flóði í blóði, eins og blóði hefði
rignt í nokkra daga í stað vatns. Bazaine varð
að hörfa aptr með það lið, er hann hafði, inn í
kastalann Metz, og þaðan heflr hann ekki komizt
síðan, þótt hann hafl gjört margar tilraunir. það
var flugufregn ein, sem engi fótr var fyrir, að Bazaine
liefði strádrepið einn herflokk Prússa, 40,000 að
tölu. Eg var búinn að beyra þá fregn áðr en eg
sendi yðr bréf mitt hið síðasta, en þótti hún ekki
trúanleg.
Annar aðalhluti Frakkaliersins var kominn vestr
að Chalons, eins og eg gat um í fyrra bréfl mínu.
þangað var keisarinn kominn og sonr hans. Mac
Mahon hafði og tekizt að komast þangað með
hinar litlu leifar, er eplir voru af sveit hans eptir
bardagana við Weissenburg og Wörth. Tók hann
við yflrstjórn hers þess, sem var við Chalons, er
hann kom þangað. En er spurðust ófarir Bazai-
nes, rufu Frakkar herbúðir sínar og brendu nokk-
uð af farangrinum. Ællaði nú Mac Mahon að fara
með allt sitt lið, og var það hér um bil 100,000
manna, til að hjálpa Bazaine. En hann varð að
fara mikinn krók. Chalons liggr í vestr frá Aletz lítið
eitt sunnar; þar á mi 11i liggja tveir dalir. Hinn eystri
og meiri er Meusedalrinn; og hann var nú fullr
af liði þjóðverja, svo ekki var fært þar að fara.
Mac Mahon lagði því með lið siltfyrsttil Rheims,
er liggr í útnorðr frá Chalons, og þá tók Iiann
stefnu í landnorðr fram hjá llethel og niðr í Meu-
sedalinn, rétt norðr undir landamærum Belgíu,
miklu neðar en þjóðverjar voru. f>ar er vígi gott,
er Sedan heitir. Mac Mahon tók stöðvar nokkuð
sunnar millum bæanna Mouz og Carignan fyrir
austan ána Meuse, en nokkurn hluta liðs síns lét
hann vera fyrir vestan ána undir forustu de Fail-
lys, þess er kunnr varð við Alentana hérna um
árið. f>essi hluti liðsins var í millum bæ-
anna Beaumont og Stonne. flinn 30. f. mán.
komu þjóðverjar að de Failly óvörum, og
hröktu hann austr yfir ána, en tóku 7000 af
hans mönnum og 20 fallbyssur. Daginn eptir
gjörðu þjóðverjar harða skothríð á Frakka, og stóð
hún allan daginn þangað til stundu eptir nón.
Léttu þá hvorirtveggja bardaganum; hafði margt
fallið af hvorumtveggja, en hvorigir létu undan
síga. En um nóttina munu Frakkar hafa látið
berast nokkuð nær Sedan, til að geta haft kast-
alann sér til skjóls, ef á laigi. Jöfnu báðu dag-
mála og hádegis daginn eptir hinn 1. September
hófst hinn mikli bardagi, er kendr er og kendr
mun verða við Sedan. Yar her þjóðverja hér að
sögn 200,000 eðr hálfu meiri en Frakka. En aptr
er þess gætandi, að þjóðverjar áttu að sækja marga
þá staði, er bægra er fyrir einn að verja en tvo
að sækja. Bardaginn hélzt fram eptir deginum af
mikilli ákefð, og skorti ekki ágæta sókn og vörn
af hvorumtveggja, en þó færðust þjóðverjar æ nær
og nær Sedan. Mac Mahon var særðr snemma
dagsins, og fékk hann þá stjórnina í liendr hers-
höfðingja Wimpffen, er nýkominn var sunnan úr
Algier. Um nónbil voru þjóðverjar komnir rétt að
Sedan og höfðu tekið eða brent hvert þorp þar f
kring. En þó linti ekki skothríðinni fyr en undir
miðaptan, enda var þá auðséð, að Sedan mundi
ekki gcta staðizt lengr. Kom þá friðarboði frá
Frökkum til Prússakonungs, sem hér var sjálfr
fyrir þjóðverjum og sonr hans, Friðrik erfðaprins.
Prússakonungr ráðfærði sig litla stund við Moltke
hershöfðingja, og gaf sendimanni þau svör, að
ekki væri um aðra kosti að biðja en að allr Frakkaher i
með öllum hergögnum gæfist upp á vald Prússa.
þegar sendimaðr var rétt farinn, kom Napóleon
keisari sjálfr, því að hann var og í bardaga þess- *
um, þótt ekki hefði hann herstjórn á hendi. Sendi
liann bréf á undan sér til Vilhjálms l’rússakon-
ungs, og var það á þessa leið: «Með því að eg
ekki get dáið í broddi liðs míns, legg eg sverð * «
mitt að fótum yðar hátignar» («Ne pouvant pas
mourir á la tóte de mon armóe, je viens mettre
mon épée aux pieds de votre Majesté»). Iláð-^
fæi'ði konungr sig þá aptr við son sinn, hershöfð-
ingjana Moltke og von Roon, og greifa Bismarck;
skrifaði hann þá Napóleoni nokkrar línur og bað
hann að koma til tals við sig morguninn eptir til
Vendres, sem er slot þar skamt frá. Morguninn
cptir hinn 2. þ. mán. kom keisarinn á ákveðnum
tíma. llæddu þeir þá nokkra stund tveir einir