Þjóðólfur - 14.09.1871, Blaðsíða 4

17G —
Eptir þessu leitaðlst nefndin, svo sem henni var
unnt, að breyta, enda yfirfórherra Biskupinn með
henni að síðustu allar breytingar hennar áðr en
hún skilaði handritinu. Eg veit það einnig með
vissu að hann varaði herra organistann við að eiga
neitt við sálmana og tók það fram, að hans ætl-
unarverk væri eingöngu það, að nafngreina lögin
við hvern þeirra og þá um leið sjálfsagt að setja
þau lög með nótum í bókina, sem þörf væri á.
J>að yrði þó of langt mál hér að telja allar breyt-
ingar organistans á sálmunum. Til leiðbeiningar um
þær læt eg nægja að geta þess, að við flesta þá
sálma sem hann hefir ekki getaö séð í friði, er
það einkennilegt, að þeir eru, ef svo mætti segja,
orðnir höttóttir. Ilann hefir nl. breytt að eins i.
versi þeirra, þó hin versin, eins og nærri rná geta,
hafi ekki færri eða skárri hljóðfallsgalla (því þá hefir
hann þókzt vera að laga). Annað hvort hefir hon-
um, svona í snatri, ekki dottið í hug að syngja
ætti nema 1. vers þéssara sálma, eða honurn hefir
þótt þeir eitthvað höfðinglegri og álitlegri þannig
hettubúnir afsjálfum honum. Eg skal varastaðdæma
um það hvernig honum hafi tekist breytingarnar;
þó get eg ekki dulizt þess, að sem nefndarmaðr
hefði eg hvorki viljað þiggja það lof né búa undir
þeirri niðrun, sem þessir óboðnu gestir organistans
kunna að útvega nefndinni, heföi annars verið kostr,
þó nú verði svo að vera sem komið er. Eg verð
einungis að minnast eins af þessum aðskotadýrum
og vísa því heim til sín aptr. það er breytingin
á 1. versi sálmsins: «Yakna, Zíons verðir kal!a».
f>ar hefir hann í stað hendingarinnar: «Lát brenna
hlys» komizt svona að orði: «Láttu blys brenn’»!
— það er þá ekki heldr afkáralegtað marki, nema
það sé svona! í staðinn fyrir <■ lát» þarf að setja
hið hvernsdagslega og drumbslega «láttu» ; béunum
(í «blys», «brenna»j þarf að dengja svo saman, að
einnig geti orðið lýti að þeim, og í staðin fyrir
«brenna» þarf að setja brenn’ (!!); — a-inu stingr
maðrinn svona hjá sér að skilnaði. Hin versin (2.
og 3.) eru, í sömu hendingu og breytt er í l.versi,
alveg með sömu hljóðföllum og hending 1. versins
óbreytt. En af því skiptir hann sér ekki. Hvers
vegna gat hann þá ekki, eins og hann álli að gjöra,
látið 1. versið ósnert líka! Hefði hann viljað haga
sör siðsamlega og sómalega, þá hefði honum verið
hægt, að skrifast á um þessa breytingu við nefndina
eða þann hennar sem hann gat séð at' registrum
handritsins, að lagt hafði út sálminn; þá hefði
hann hvorki leyft sér þessar né aðrar breytingar
sinar nema með samþykki hennar, eðí fyr. en nefnd-
in hefði útvegað leyfi til þess l>já iilutaðeigandi
höfundi ef hann þá væri lifandi. En þessa einu
breytingu hef eg nú nefnt af því hún er hrapar-
legust þeirraallra og af því eg cinnig á þar frernr
skylt mál um að tala eu allar hinar. Eg lýsi þann
sem komið hefir þessum umskiptingi inn í sálms-
útleggingu mína óheimildarmann að því um leið
og eg bið alla þá sem sáimabókina eignast, að breyta
hendingn þessari í samt lag aptr, sem hún var
áðr í, og þykist eg eiga ftdlan rétt á, að svo verði
gjört.
þegar eg nú þessu næst vík máli að því, sem
organistinn átti að vinna að sálmabókinni, þá er
leitt að þurfa að segja það, að það er í flestum
greinum svo óáreiðanlegt og sjálfu sér ósamkvæmt,
að furðu gegnir. Hann hefir sett nótur í bókina
við suma sálmana, en þær eru því miðr víða ekki
alskostar réttar. I leiðréttingunum aptan við bókina
segir, að fyrsta nótan við nr. 96 sé rangsett d, en
eigi að vera e (næsta nóta fyrir ofan d) og þurfa
allir eigendur bókarinnar að leiðrötta þetta. |>ar
segir og, að fyrir laginu nr. 165 vanti hið þriðja
b í a-sæti, og er það satt að vísu, en þó þetta
sé lagað, verðr lagið allt rammvitlaust, því í leiðrétl-
| ingunni hefir gleymzt að geta þess, að þau tvö b,
| sem fyrir laginu standa, eru ekki á réttum stöðum.
Fyrir laginu eiga að vera 3 b: hið efsta' í e-sæti
(ekki f-sæti), mið b í h-sæti (ekki f c-sæti) og hið
neðsta b, eins og áður er sagt, í a-sæti. Fjórða
| nóta við nr. 62 er einnig er röng (d); hún á að.
vera f (lerz hærra en d); þannig er það hjá höf-
undi Iagsins, prófessor Breggreen («Melodier tii
Psalmebog for Kirke og Huus-Andagt nr. 49). í
Iaginu nr. 166 á að standa b fyrir áttundapartsnót-
unni á h-sæti yfir atkvæðinu af orðinu «pálmavið».
Síðasta nótaí nr. 349 getrvarla verið rétt og mun
eiga að vera d. í laginu nr. 168 er réttara að
breyta hálfnótunni c yfir orðinu «nær» (í efstu lfnu
bls 127) í fjórðapartsnótu, og næstu tveim nótum,
sem eru áttundap. nótur, einnig í íjórðapartsnótur.
Nótu villurnar er fyllsta nauðsyn á að allir þeir
lagi í bókum sínum, sem ætla að nota nóturnar.
En þær geta verið miklu fleiri en þær sem eg enn
af tilviljun hefi orðið var við og talið hér upp; þó
held eg að allar hinar háskalegustu sé hér nefndar.
Lagatáknunin er mjög á reyki og frágangrinn á
henni yfir höfuð hvergi nærri góðr og væri nauð-
syn á að bæta úr þessu þegar bókin verðr næst
gefin út; eptir því gætu eigendr 1. útgáfu, þeir er
það vildi, lagað hana. Stuudum er sama lagið
ekki alstaðar nefnt eins. Sumstaðar er t. d. lagið
«Guðs vors nú gæzku prísum» rétt nefnt; en opt
(t. d. við nr. 430, 500 506) heitir aptr: «Gæzku
guðs vérprísum». Lagið við nr. 374 nefnir orga-
nistinn: «Nú legg eg augun aplur», en ættu-þó
reyndar eptir þeim táknunargrundvelli, sem liann
hefir lagt í sálmasöngs og rnessubók sinni, að