Þjóðólfur - 03.01.1873, Qupperneq 4

40
stefnt ófcrnm nf sknldabeirntnniónnnm dánarbósinS fyrfr yflr-
dóminn en GnSríbi Arnadóttnr, sto ab her getr aí> einskomib
til álita, hyort skiftin eigi ab dæmast ómerk ab því leyti,
88m tbbri Gnbríbi eru útlagbir npp í krúfn hennar þeir 105
rd. 48 sk_, sem afgangs vorn, þegar búib var aí) fullnægja
hinnm aknldaheimtomunnum búsins, er geflí) hófbn flig fram,
en ab óbrn leyti hljóta skiftin ab standa óbóggnb af áfrýjnn
þeirri, sem hhr liggr fyrir. I þevsn efni hlýtr yflrdúmrinn ab
abhyllast þá skobnn, aí> skiftarábandinn hefbi átt aí) gefa út
innkóílnn til skuldaheimtnmanna búsins, þegar þab varb aug-
IJóst, ab tekjnr búsins ekki mnndu hrókkva fyrir sknldnm
þess; því ab þab liggr í hlotarius ebli, ab í búum þeim, þar
sem erflngjarnir nota si;r beneficinm iriventarii, og skulda-
heimtnmennirnir þessvegna abeins hafa abgang ab mnnnm
búsins, hlýtr skiftarábandinn, ábr en harin hann geti skift,
ab innkalla 6kuldheimtnmenn búsiris, til þess ab komast ab
rauu nm, hverir þeir ern, og hversu mikib hverjum beri.
þetta er líka meb bernm orbum fyrirskipab í L. 5—14—32.
smbr. tilsk 4 Marz 1690, tilsk. 19. Agúst 1735 og tilsk. 8.
Aprll 1768, og ab 'nnkallauir til sknldheimtnmanrianna sk
nanbsyrilegar í slíknm búnrn, s8st ennfremr Ijóslega á tilsk.
4. Janúar 1861, sem mælir svo fyrir í 4. greiu, ab í dánar-
búum þeim, sem þar nm ræbir, megi því ab eins sleppa
hvers kóuar iunkólluii, ab erflngjarnir eba þeir, sem búib er
í hendr selt, taki upp á sig sktildir búsins, þær or seinna
kynni ab koma fram, en þessa skilyrbis er ekki gætt í dán-
arbússkiptnm þeim, er hhr liggja fyrir“.
,Sauikvæmt þessn fær yflrdómrinn ekki botr s^b, on ab
þáb atribi, ab skiptarábandinn ekkí gaf út innkóllun til
Skuldheimtnmannanna í dánarbúi þessu, hljóti ab gjóra
skiptagjórninginn úgildan, og ber þvi ab dæma bann, ab þvf
leyti sem honnm er áfrýab, ómerkan, og skiptarábandinn ab
skyldast til ab taka búib fyrir ab nýju, þanriig, ab sveitar-
stjórn Borgarhrepps geflst færi á ab bera npp kröfn sína í
búinn og ab fá bana prúfaba gagnvart sknldakröfn hinnar
stefúdn Gubribar Arnadóttur. Lann bins skipaba taismanus
áfrýandans, er ákvebast til 10 rd , borgist houum úr opiu-
berum sjnbi“.
»Ab þvf leyti «ern málib heflr verib gjafsóknarmál, vott-
ast, ab þab hfrr fyrir rMtinom heflr verib flutt forsvaranlega".
„því dæmist rftt ab vera“:
„Skiptagjórningr sýslumannsins í Mýrasýsln á dánarbói
ólafs Signrbssoriar á Rafnkelsstöbnm á, ab þvf leyti 6em
honnm er áfiýab, ómerkr ab vera, og ber skiptarábandanum
ab taka bóib fyrir ab nýu, þannig, ab sveitarsjóbi Borgar-
hrepps geflst færi á ab lýsa kröfn sinni f búinn. Hinnm
skipaba talsmanui áfrýandans, Páli málaflutningsraanni Mel-
steb, bera í málsfærsliilaiiii 10 rd., er borgist honiim úr opiri-
bernm sjúbi“.
II. í málinu: Departements-Directeur Oddgeir Ste-
phensen gegn fyrverandi amtm. J. P. Havstein.
(Sbr. þjúbúlf XXIV. 150. bls. og XXII. ár, 150., 175.,
1 76., og 189 —190 bls. YflrrPttnrdómrinn uppkvefcinn 15.
J 111 í 1 8 7 2. Jón Gnbmundsson sókti málib meb veittri gjaf-
sókn aí bendi herra Oddg. Stephensens ef’tir yflrvaldsskikk-
lín, bæbi fyrir hí>rab6r?,tti Eyjafjarbarsýslu og fyrir yflr-
tfttfrmm; en hér hflt P. Melsteb uppi gagnsókn og vorn
af hendi Havsteins amtmanns).
„Meb dómi gengnuin fyrir aukaretti Eyafjarbar-
eýsln 17. Sept. 1870 í máli, er Oddg. Stephensen Depar-
tomontsdirektur hafbi hofbab gegn fyrrnm amtmanni í Norbr-
og anstramtinu, ITavstein, dtaf ærumeibandi ummælum og
sakargíftnm, er amtmabr Havstein hafbi vibhaft nra hann í
ýmsunu ombættitibréfíirn til stjdrnarinnar, er Havstein amt-
ttiabr dæmdr í ‘JÖ rd. sekt til hlntabeigandi fátækrasjóbs, og
bin átoldu ær.umeibandi omrnæli hans o'g sakargiftir um stefn-
andaun dæmd danb og marklaus, en málskostnabr látinn falla
nibr, og hinnm skipaba talsmannf stefnandans dærodir 15 rd.
í málsfærslulann dr opinbernm sjóbi Jiessum dómi heflr de-
partementsdiroktnr Oddg. Stophensen áfrýab til yflrdómsins
meb stefno dagsettri 27. Nóvembermáu. f. ár, ab fengiuni
uppreisu og gjafsókn; og kraflzt þess, ab hérabsdómrinn verbi
þyngdr ab hegningunni til, ab hinn stefndi verbi dæmdr til
ab greiba allan af sókn og rekstri þe**a máls fyrir hérabs-
réttinnm leiddan kostnab skablaust, eba þá ab minn«ta kosti
allan þann hlat þessa kostnabar, er leitt heflr af dvfd eetn-
dómarans og hins sklpaba sækjandaþar Íunan hérabs vib sókn
og rekstr inálsins frá 22. Agúst til 18. Sept. incl. ásamt uiáls-
færslolaunum sækjanda fyrir undirrétti, og ab hann verbi enn
fremr dæmdr til ab greiha allan af áfrýnn roálsius leibandi
kostnab. Aftr á móti heflr stefndi, eftir ab hafa gagnáfrýab
fyrnefnduro hérabsréttardómi kraflzt, fyrst ogfremst:aí)
málino verbi vísab frá yflrdóminum eba þá ab hérabsdómrlnn
ug úr6kurbir sama réttar 2. og 5. September 1870 verbi dæmd-
ir ómeikir, og ab annabhvort verbi málinu vísab frá hérabs-
réttinnm eba steíuda veittr nægr frestr eftir krófn haus, og ab
meibyrbi stefnda fyrir nndirréttinnro ogskýrskotnn hans til 6__
21 —2 og einkom til 6 — 21—7 verbi gjórb ab álitum, og dæmd
daub og marklaus; en t i 1 v a r a : ab gagnáfrýaudinn verbi
dæmdr sýkn af kæru abaisækjanda, og abalsækjandi skyldabr
til ab greiba honum kostnab málsiDS meb hæfllegri npphæb, og
i n o m n e m e v e n t u m : ab málskostnabr verbi látinn falla
nibr. Hvab þá abalkrftfu gagnáfrýandans snertir, ab máli þessti
verbi vísab frá yflrdóminnm fyrir þá sók ab hérabsréttar-
gjúrbírnar eru gefnar út af óloglærbum roanni, þá getr
yflrdómrinn ekki tekib þessi mó'tiuæTi til greína, þareb mabr
sá, er geflb koflr undlrréttargjftibiiuar út, er skipabr til þess
af hiutabeiganda amtmanni, og þannig heflr fongib lóggrlding
þá, er útheimtist til ab frainkvæma slíkt réttarstarf*.
„Krófn síua um ab undirréttardómrinn verbi dæmdr ó-
merkr og málinu vísab frá undirréttiuum, hefir undirdóuiar-
inn bygt í fyrsta lagi á því, ab hinn sotti dómari hafl eigi
haft lógfulla heimild til ab sitja réttinn og dæma málib, þareb
hann ekki hafl verib skipabr til þessa af hlntabeiganda há-
yflrvaldi; en þar sero dómsmálastjórnin hafbi falib stiftamt-
manni á hendr, ab skipa setudómara í mál þetta, af því ab
hlutabeigandi amtmabr sem málspartr ekki gat gjurt þab,
hlýtr skikkun stiftamtmanns ab vora Iftgfull heimild fyrir setu-
dómaranu, til ab sitja réttinn og dæma málib. Iliua abra
éstæbu, er gagnáfiýaudinn heflr bygt þes?a krftfu sína á, og
6om er sú, ab þar som abaláfrýandanum ekki hafl verib
bobib ab hofba mál móti gagnáfrýandanum, út af meibyrb-
um hans nm abaláfrýandanu, þá hefbi sættaumleitiin átt ab
fara fram ábren málib \ar hófbab, getr yflrdómrinn ekki holdr
fallizt á; því þegar embættit>mói)iium, eins og hér heflr áttsér
stab, er borib á brýu rgnglæti í embættisrekstri þeirra, eru þeir
samkvæmt tilsk. 27. September 1799 10 grein, hverjn ekki er
breytt meb seinni lógum, skyldir til ab hrinda slíkmn áburbi
meb dórni, og þarf því engin sáttaumleitun ab fara fram í
þeim málum, er emhættismonu hófbu í þessu skyni; sbr. tilsk.
27. Janúar 1797, 15. gr., og kanselíumburbarbréf 24. Dasbr.