Þjóðólfur - 18.05.1874, Blaðsíða 3

— 111 —
ráð o. fl. Allir, sem nnna þjóðvinafélaginu, kaupa
sjálfsagt almanak þetta.
— Á Akreyri hafa í haust verið útgefin tvö
ljóðasöfn, heitir annað GFtÝLA eptir Jón Mýrdal,
en hitt eru þriðju SMÁMUNIRnir eplir Simon
Dalaskáld. Vér höfum enn hvorugt lesið í kjölin,
enda þurfum vér ekki að fara svo djúpt, til að sjá,
að bæði kverin eru full af rusli og smekkleysum.
Að vísu er ýmislegt í Grýlu, sem ber vott um
töluverða gáfu og þekkingu, en því sorglegra er
að sjá þar fleira af hinu, sem ber vott um ótil-
hlýðilega meðferð á hvorutveggja. 1*30 er ekkert
á móti því að ólærðir menn yrki og gefl út rit,
en kasti þeir vísvitandi höndunum til skáldskapar-
listarinnar, verðr dýrð þeirra minni en engin.
Skáldskapargyðjan er ein harla fín frú; um kar-
aktéra, titla, hempur og kjóla spyr hún að vísu
ekki, en vilji menn ná hylli hennar, er ráðlegast
að þvo sér fyrst um hendurnar, eða að minsta
kosti setja upp sparivetlingana. Um skáldsögr
J. M. skulum vér tala í annað sinn. — Smámunir
Símonar hafa þegar fengið harða dóma, og sktil-
um vér ekki taka málstað hans að mun. En bæði
má lofa og lasta úr hóíi. Oss finnst það eiga ílla
saman að sumjr slái Símoni gullhamra og kalli
hann lalandi-skáld, en aðrir gjöri hann verri en hinn
v versta leirvöðul. í stöku kveðlingum S. finnum -
vér töluverð gullkorn (l. a. m. í flestum erindum
“gamankvæðisins" bls. 15.111. Smám.) og hver veit
hvað úr Símoni hefði orðið, ef sveitungar hans
hefðu reynt til að gjöra úr honum mann, I stað
þess að láta hann alast upp eins og hálf-fífl, og
senda hann síðan út um víða veröld, syngjanda og
spilanda? Vér skulum ekki breiða yfir smekkleysr
og fautaskap S., en það segjnm vér, að margr
*fínn« róman er lesin af yngisfólki, sem hættu-
legri er saklausu hjarta, en allar hinar barnalega
klúru Venusar-vísttr Símonar Dalaskálds. Annars
skal hann varla vanta föðrlega hirtingu, ef hann
e'gi bætir ráð sitt, gegnir heilsusamlegum áminn-
’ogum, og lætr optar «þrekk á þrykk út ganga».
— E()li lands vors, pjóðerni og merkismenn.
1. ísland er hart land, kalt og hrjóstrugt, af-
skekkt og erfitt, þakið jöklum og klaka, öræfum og
e'ói, gjám og giljum, hraunum og hafnleysum;
Sróðr er Ktill, skógar nær engir, né málmar né
; kornyrkja engi. Úllendir menn, sem líta
Hjótlega til landsins, kveða gjarnan svo að orði:
"l^od þetta vantar allt; það er of harl til þess að
Vera fjölmennt; of fámennt til að leggja vegi og
^0föa upp rækt; of vega- og ræktarlaust til þess
að koma upp auði, ogoffjærlægt til þess að aðr-
ar þjóðir hjáipi því! «þeltaernú margra mál,jafn-
vel sumra, sem þekkja betr til, en þeir bæta gjarnan
við öðru, eða gefa því einu sökina; þeir segja:
»Eymd landsins er mönnnnum að kenna». Hvort-
tveggja þetta er bægt að segja, enda fer fjærri því
að allt sé sagt með þessu. Hingað koma líka út-
lendingar, sem annað segja: »land þetta er hart,
segja þeir, og þó ekki ofhart; það er mikið land,
frítt og merkilegt, jafnt hvað eðli þess og sðgu
snertir. Það er land, sem einhver hin menntað-
asta og merkilegasta smáþjóð hefir lifað á og lifir
enn á með fullu þjóðareinkenni«. Þetta viljum
vér heyra, og I þessa átt viljum vér stefna hug-
vekju vorri,— ekki til að slá oss sjálfum gullhamra,
heldr til þess að gefa Guði dýrðina, með því að
dæma eins rétt og vér höfum vit á, samkvæmt þeirri
grundvallarhugmynd, sem vér melum með sælu og
verðleik manna, hvar svo sem þeir búa. Það er
satt, ísland er hart land o. s. frv. en er það
ofhart.1 það er þá orðið það á seinni timum, eða
þjóð sú, sem hér býr, er nú orðin of lin. Til forna
var landið ekki of hart, það sannar saga vorrar
þjóðar, það sanna verk þjóðarinnar, það sanna
hennar ágætismenn, það sannar þjóðin enn I dag,
þvl hún er enn til og heldr enn sínu þjóðerni.
Landið er hart, en oss er nær að segja, að það
sé ekki enn of hart, þótt því kunni að vera aptr
farið að landgæðum. Lítum á landið eins og það
hefir verið. Það var frá öndverðu hart, en það hafði
sína kosti og sín hlunnindi; það var hart og
karlmannlegt, en forsjónin vísaði hingað engum
örkvisum; það er hart, en þó með rettri herzlu,
því það ól og framleiddi mikla menn og hrausta,
og reyndist hin bezta fóstra frelsis og mannvits,
drengskapar og hreysti. Forsjónin hefir lagt þvl
marga líkn með þraul’. Berum ísland saman við
Grænland; þar á náttúran olnbogabam. ísland og
Grænland liggja svo að segja hvort hjá öðru á
hnettinum, eins og systkynabörn. Annað syst-
kynanna var snemma lítið vexti en bráðþrozkaj til
sálar og líkama; hitt var tröll að vexti, en varð
fáráðlingr. Iíöld og helstirð horfir hin risavaxna
móðir yfir vesalinga sína, hlær kaldahlátr í storm-
inum og segir: »Gaman er að börnunnm*. í
samanburði við þetta heljar-land er Fjallkonan
vor gott og blessað land, slitið úr hel-hlekkjum
íssins, frjáls í faðmi hafsins, mögnuð eldi og —
anda. íslands fæddist í sigrkufli lífsin, Grænland
með náklæðum dauðans; það gjörði gæfomunin.
1) Berum saman, t. d. liafísinn aö norðan, og bita-
strauminn að sunnan.