Þjóðólfur - 05.09.1885, Síða 2

134
Nei! hann breyzka falli frá
frelsa vann og aumka ])á,
leið þeim beindi’, og líknar hjá
liknar föðurnum biður.
Huggaðu’ aldrei þig yið það,
þetta liafi yerskuldað
sá þ(i beinir illu að
og æfir á mannvonzkuna.
„Hver sem syndum frí er frá“,
frelsarinn mælti, „komi sá
og fleygi steini fyrstur á
fáráðs-hórkonuna“.
Orðin helgu hans á ný
hjarta jjínu vektft í,
um eilifð vita ]>ú skalt þvi
]>au fá brugðizt eigi:
„Minstw brœðrum hvað sem hér
í heimi gjörðuð mínum þér,
gj'ört það vera mun ég mér
meta’ á efsta degi“.1
* *
*
Kétt um messutíma-byrjun í dag
sá ég eina fjóra götustráka elta gamlan
karl upp strætið fyrir framan glugg-
aua lijá mér með snjókasti og erting-
um. Gamalmennið kendi auðsjáan-
lega sársauka, því að snjókúlurnar
riðu um höfuð og andlit honum; hann
var og orðinn reiðr, því að hann tók
grjót úrgarðinum oghenti eftir strák-
unum, en hæfði ekki. Svo tók hann
tvo allstóra steina og hljóp á eftir
strákunum, sem hörfuðu suðr í Ing-
ólfsstræti; karlinn á eftir. Þegar hann
kom fyrir suðrhornið á húsi mínu, fékk
hann snjókúlu í augun, svo hann blind-
aðist í svip. Hörfaði hann þá grát-
andi inn i skúrinn hjá mér til að forða
sér. Eg sagði honum að sleppa stein-
unum og setti honum fyrir sjónir að
hann mætti ekki henda grj óti í dreng-
ina, enda væri hann ekki bættari með
því að vinna sér til hegningar með
að limlesta þá. En hann kvað sér á
sama standa, „grjótið skyldi í þá“.
Ef karlinn, fáfróðr, varnarlaus, vit-
lítill undir og viti fjær af reiði, hefði
nú limlest eða drepið einhvern strák-
inn, þá virðist mér sem in siðferðis-
lega ábyrgð fyrir það hefði hvílt eigi
siðr, nema fremr . væri, á strákunum
og þeim, sem þá hafa upp alið. en á
honum. Með þessu móti geta þeir,
sem erta til reiði fáfróða og geðstygga
menn, unnið tvöfalda synd.
Karlfuglinn var svo hræddr, að hann
þorði ekki að halda heim til sín (upp
1) Viðburðrinn er sannr og kvæðið er eftir
íöðr minn, séra Ólaf Indriðason. J. Ó.
í Þingholt ofarlega,) fyrr en ég lofaði
honum að ég skyldi hafa auga á, að
honum yrði ekkert gjört á leiðinni.
Strákarnir biðu úti eftir honum. Eg
náði í einn þeirra, sem ég þekki að
er ósiðlegr götustrákr, og gaf honum
alvarlega ráðningu með stafnum mín-
um.
Hvort það hafi verið helgidagsbrot
eða ekki, veit ég ekki.
En að fullorðið fólk skuli geta staðið
á götunum eða í gluggunum á hús-
um sínum og haft ánægju af að horfa
á illa innrætta og illa uppalda götu-
drengi hrjá og hrekja gamalmenni,
svo þau gangi grátandi undan þeim,
og það án þess að þessu fólki verði
að vegi að skerast í að skakka leikinn,
það er að minsta kosti slíkum áhorf-
endum til litils sóma.
Þessi viðburðr i dag minti mig á
viðburð þann, sem ég hefi skrifað
upp hér að framan, og það því fremr
sem drengrinn, sem verst gekk fram
í dag, hét sama nafni, sem piltrinn,
sem var að erta gamla Þórð Skelli.
Mér datt i hug, að einhver unglingr
(og, ef til vill, sumir, sem eldri eru)
kynni að hafa gott af að lesa þennan
gamla viðburð, sem var mér svo minnis-
stæðr, og því fór ég og skrifaði þessar
línur.
Annan í páskum 1883.
Jón Olafsson.
Stjórnarskrármálið á alþingi
1885.
Eptir Heyranda í Holti
—0—
VI. (Framh. frá bls. 129.)
Nefndin klofnaði eins og í neðri deild.
Meiri hlutinn (Sighv. Árnason, form.;
E. Ásmundss., skrifari; Ben. Kristjáns-
son framsögum.; og Skúli Þorvarðss.)
fjellst á frumv. í öllum aðalatriðum eins
og það kom frá neiðri deild; en all-
mörgum orðahreytingum stakk meiri
hlutinn upp á. En minni hlutinn (Jón
Pjetursson) gat ekki orðið minni hlut-
anum samferða, heldur stakk liann upp
á, eins og H. Kr. Fr. í neðri deild, að
alþingi sendi nú konungi ávarp „og
beiddist þess þar í, aJ ísland fengisjer
skildan ráðgjafa, er mœtti á alþinginulí.
Hinn 18. ág. fór fram síðari hluti 1.
umr. í efri deildi.
Ben. Kristjánsson: Þar sem lands-
höfðingi tók það fram við fyrra hlut
þessarar umr., að þjóðin gætiundirhin-
um núgildandi stjórnarskipunarlögum
tekið nægilegum og fullum framförum,
ogþegar skoðað er liverjar framfarir einni
þjóð eru nauðsynlegar, þá eru þær með
ýmsu móti: framfarir í hagsæld og vel-
gegni, ímenntun og lærdómi, og það sem
mest er í varið, hinn andlegi þroski
þjóðarinnar. Til þess að iiver einstak-
ur maður nái þessum kjörgripi, segi jeg
að þurfi sjálfsforæði. En það getur eigi
dafnað hjá þjóð, sem hefuráttvið hörð
kjör að búa, nema utan að komandi
áhrif og atvik gefl henni hyöt til að
tileinka sjer sjálfsforræðið. Stjórnar-
skráin hefur eigi svo mikla hvöt í sjer
fólgna sem mest má verða fyrir þjóð-
ina til að komast til sjálfsforræðis; þetta
var ætlun landsmana sjálfra þegar er
þeir fengu stjórnarskrána; og þóttvjer
tækjum þakklátlega á móti henni, erum
vjer ekki skuldbundnir til að una við
hana um aldur og ævi, og það því
síður sem sumum ákvæðum hennar hef-
ur verið beitt þjóðinni til óhagnaðar
t. d. þar sem einn og hinn sami maður
er bæði dómsmálaráðgjafi Dana og ráð-
gjafl íslands eða þessi maður hefur Is-
lands mál sem aukaverk við önnur yfir-
gripsmikil störf. En þegar nú einu
sinni eitthvert fyrirkomulag er fast
orðið þg það á annan hátt, en beinast
lá við eptir lögunum þá, er ekki við
því að búast, að breyting geti fengizt
á því fyrirkonmlagi, nema önnur laga
ákvæði komi í staðinn fyrir hin fyrri,
og þess vegna þarf að breyta stjórnar-
skránni. Jeg get ómögulega verið á
því, að með þessu frumv. sje reynt að
draga valdið úr liöndum konungs, eins
og landshöfðingi skilur það, heldur er
konungurinn sjálfur færður inn í land-
ið með því að hann setur lijer landstjóra
sem umboðsmann sinn, enda kemur slíkt
alls eigi í bága við rjett nokkurra, hvorki
Dana nje annara, því að einmitt Danir
losast þá við margt ónæðið af að vjes-
ast og vandræðast með mörg vor mál-
efni, er þeir getalátið sig engu skipta.
Kostnaðinn tel jeg ekki ískyggilegan;
get jeg heldur ekki sjeð að tíminn sje
óhentugur. Skoðanir manna hafa held-
ur eigi verið á reiki að því, er stefn-
una í þessu máli snertir, svo að allar