Ný tíðindi - 02.06.1852, Blaðsíða 3

Ný tíðindi - 02.06.1852, Blaðsíða 3
47 Vm barnaskólasjóð Thorkilii. Eins og kunnugt er gaf rekt. Thorkelsen (Jón 3>orkelsson) árift 1759 allar eignir sínar eptir sinn dag til barnaskólastofnunar í Kjalarness- Jiingi, nema nokkrar bækur, sem bann gaf kirkjunni í Inriri -Njarftvík. Gjörfti hann svo róft fyrir í gjafabrjebnu, aft stiptamtinafturinn yfir Islandi og biskupinn yfir Sjálandi skyldu annast um ráftstöfun þessa, og Iiöfftu þeir þann starfa á bendi báftir saman, svo aft fje stofnunaririnar var sumt í Danmörku, en sumt á Islandi. Vegna Jiessarar tvistrunar á fjenu er og ekki. bægt aft segja, livaft rnikift Jiaft hefur ve'rift aö uppbæft í fyrstunni. Aft undanförnu var talsverftu af í]e Jiessu í nokkur ár varift til Jiess, aft halda vift barna- skóla á Ilausastöftum á Álptanesi, en seinna, eptir Jiaft aft sá skóli lagftist niftur, til barna- skóla í Reykjavíkurhæ og Seltjarnarness- Iireppi. Árift 1848 gjörfti Jiáverandi stiptamt- maftur, Rosenörn, uppástungu um Jiaft til biskupsins yfir Sjálandi, aft styrkur sá, sem barnaskólinn í Reykjavik heffti aft undanförnu notift afsjófti Jiessum, yrfti ekki veittur bon- unt framvegis. Færfti bann jiaft nieftal ann- ars til sins máls, að tilgangi gjafarans yrfti ekki fullnægt meft þessari ráðstöfun, og baft jafnframt Sjálandsbiskup, ef liann væri á sama máli, aft útvega úrskurð bins danska kanselli- is um jiaft, aö styrkurinn til barnaskólans í Reykjavík liætti 1. dag jiiniarm. 1849, og fá leyfi til þess, aft stofna nýjan skóla sam- kvæman tilgangi gjafarans. Stjórnin sarn- Jiykkti jiessa uppástungu stiptamtsmanns í brjefi, dags. 15. júlí 1848, og leyffti [iá einn- | ig aft verja mætti allt aft 100 rbdd. af íjenu til bókakaupa banda kirkjuuni í Innri - Njarft- vík. I binu fyr nefnila brjefi frá 1848 befur stiptamtmaftur tekift fram fjáruppbæft sjófts- ins, og var bún þá vift árslokin 1847 í Kaup- marinaböfn 4971 rbd. ööskk., en á íslandi 10,419 rbdd. 79 skk., samtals 15,391 rbd. 49 skk. 1 áftur nefiulu brjefi stjórnarinnar var beftiö um uppástungu um þaft, hvernig liinuin nýja skóla mundi baganlegast verfta fyrirkomift, og sendi stiptamtm. álit sitt um þaft 6. d. febrúarm. 1849, eri afsakafti sig þó jafnframt frá því aft gefa nákvæina uppástungu um fyrirkomulag og skipun skólans. Fór hann því fram, að skóli þessi yrfti stofnsettur á Bessastöftum á Álptanesi, en biskupinn yfir Sjálandi áleit skólanum betra aft kaupa jörft, en leigja. Stiptamtm. tók þaft frain, aft Bessastaftir væri svo hentugir fvrir skólann vegna hússins, en áleit, sem von var, aft sjófturinn gæti ekki keypt jörftina. Hann lijelt og aft jarftarkaup- ið væri ekki ölilungis samkvæmt orfturn gjafa- brjefsins, þar eft þaft segfti svo fyrir, aft eign- um gefandans skyldi öllum veröa komift í peninga, og vextirnir af þeiin aft eins gauga til skólans. Aft endingu baö stiptamtm., eptir uppástungu Sjálandsbiskups um, aft biskup- inn yfir íslandi yrfti gjörftur aft meftstjórnara siiium yfir sjófti þessurn, í staftinn fyrir bisk- upinn yfir Sjálamli. Stjórnin samþykkti þetta og í brjefi frá 21. septemberm. 1849, og tók þá biskupinn yíir Islandi vift meftstjórn Thorkilíí- sjóftins. I sama brjefi baft stjórnin enn um ná- kvæma uppástungu um fyrirkomulag og skipun hins nýja skóla, efta um þaft, hvernig fjenu yrfti varift samkvæmt tifgangigjafarans. Stipts- ylirvöldin rituftu þá stjórninni aptur 20. d. fe- brúarm. 1851, og tóku þaft fram, aö sjófturinn væri þá lijer um bil 17000 rbdd. (12000 á fsl., en 5000 í Khöin), og aft þau gætu engan veginn fallizt á, aft skólinn leigfti sjer jörft, þar eft þaft ætti meft fram aft kenna í honum jarftyrkju og búnaftarfræfti; því þá þótti þeim mega gjöra ráft fyrir, aft skólinn sætijörftina vel, og bætti hana talsvert, og væri þá ósann- gjarnt aft skóliun nyti þess ekki sjálfur. iþau efuftust og um, bvort Bessastaftir væri hent- ug jörft til aft kenna akuryrkju og jarðarrækt á, þar eft bún væri freinur landlitii. Enn fremur tóku stiptsyfirvöldin þaft fram í brjefi þessu, aft þeim virtist ekki ráftlegt að stofna skólann fyr en sjófturinn væri orftinn 20,000 rbdd.; því þá ætluftu þau, aft jörftin fengist fyrir lijer um bil 3000 rbdd., en leigunni af hinum eptirstandandi 17,000 rbdd., aft upphæft 680 rbdd., yrfti varift til meftgjafar lianda læri- sveinunum, þannig, aft meftgjölin meft hverj- um yrfti 30 rbdd. Gjörftu þau ráft fyrir 10 lærisveinum, og gengu þá 300 rbdd. til með- gjafanna á ári hverju, en ekki þótti þeiin meftgjöfin þó mega vera ákveftin lægri, þar eð kennarinn ætti aft sjá lærisveinurium bæfti fyrir fæfti og klæftum, og tóku frain aft bún væri jafnvel of lág. Kennaranum ætluftu þau í

x

Ný tíðindi

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Ný tíðindi
https://timarit.is/publication/77

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.