Norðri - 01.10.1856, Page 3

75
cnga ástæbu til a& vera viihaUur í þessu máli,
og jeg vildi einungis, aí) sannleikurinn yrhi leidd-
ur í ljós. Mjer virfeist nú þetta svar y&ar eins
úr garbi gjört og ritgjörb ySar í jjjóbólfi og grein
norbanbændanna. Ástæburnar, sem færbar eru af
beggja hálfu, eru ekki aörar en þær, ab þjer skír-
skotib til vitnisburba mótlækna ogþess, ertíma-
rit þeirra segja um me&lækningar, en norbanbænd-
urnir tilfæra aptur á mót vitnisburbi meblækna
og tímarita þcirra. Sjcrhver mafeur, sem ekki er
kunnugur sjálfu málefninu, veríur nú ab álíta
þessa röksemdafærslu af beggja hálfu jafngilda,
þab er ab segja: alþýba «g ailir, sem ekki bera
skyn á læknisabferb þessa hvora tveggja,verba jafn-
nærri eptir sem áibur.
I syari ybar vir&ist mjer, ab þjer gjörib yb-
ur ofmikib far um ab verja lærdómspróf ybar og
doktorsnafnbót; slíks þurfti engan veginn. Rit
ybar og lækningar voru þar nóg vörn. — þar
scm ab þjer í brjefinu til mín farib því fram, ab
meblækningar sjeu eins mikil svik og ýmisleg
hjátrúarlækning á miböldunum, þá þarf slíkt sönn-
unar. Ekki virbist mjer heidur ab mönnum —
ekki einu sinni í ybar umdæmi — vilji skilj-
ast þab, sem þjer segib um lækningar meb-
lækna á barnaveikinni, því hingab koma þó ekki
allfáir ab sunnan, ab leita hjálpar vib henni hjá meb-
læknum, og væri því öll þörf á, ab þjer lýstub enn
nákvæmlega á prenti sjúkdómi þessum, afhverju
hann kemur, hver ráb bezt eru vib honum, og ab
hverju leyti meböl meblækna vib honum sjeu háska-
samleg. þetta ásamt heppilegum lækningum yb-
ar á barnaveikinni, mundi efiaust ljúka upp aug-
unum á alþýbu í þessu atribi. þab scm þjer vitn-
ibtilorbadr. Schleisners um skabsemi skottu-
lækna, þá ætla jeg meb vissu, ab hann eigi þar
ekki vib meblækna, því meblækningar voru þá
ekki farnar ab tíbkast hjer til neinna muna. Hitt
ætla jeg og nokkub orbum aukib, ab meblæknar
hjer gjöri sjer far um ab níba mótlæknana, og
rábi mönnum frá ab brúka möböl þeirra, þvíjeg
hefi heyrt þá fúslega viburkenna, ab mótlæknar
Væru sjer fremri sem sáralæknar og í öbrum lækn-
ingum útvortis meinsemda.
þegar þjer farib því fram, ab meblækningar
sjeu einlægt ab útkulna og Verba fyrirlitlegri, þá
furbar oss, sem ekki þekkjum neitt til lækninga, á
því, hve kappsamlega þjer reynib til ab bæla þær
nibur; þvi vjer ímyndum oss, ab sjc þab satt, þá
muni þær heldur ekki eiga langan aldur hjá oss.
Oss getur ekki skilizt ab meblækningar sjeu heilsu
og Iífi manna hættulegar, og hitt virbist miklu
sennilegra, ab meböl þeirra sjeu kraptlaus; en
sjeu þau kraptlaus, en þó ekki hættuleg, þá er
bezt ab lofa fólki ab reka sig á kraptleysi þeirra;
menn kaupa ekki lengi þau meböl, sem þab rcyn-
ist um, ab þau gjöri hvorki til nje frá.
f>ab sem þjer talib um „lækningakrapt lík-
amans, er lækni Qölda sjúkdóma meb tímanum,
eins og af sjálfu sjer“; þá virbist mjer aubsætt,
ab þessi kraptur hjálpi ybur og öbrum mótlækn-
um ekki síbur en meblæknunuin, og verbur þá
engi sönnun dregin af því; ólíklegt virbist mjer
ab fjöldi manna hjer á landi haíi fmyndaba sjúk-
dóma; slíkt ætla jeg mjög ótítt hjá oss.
þessar fáu athugasemdir bib jeg ybur ab
virba vel sökum fávizku minnar; og þab er inni-
leg bón mín, í mínu eigin, og—jegervissum —
margra annara nafni, ab þjer skrifib næst svo
um meblækningar, ab þjer takib fyrir og rekib
sjálfa lærdóma þeirra, og þab svo alþýblega, ab
mjer og mínum líkum geti skilizt þab.
Ab endingu lýsi jeg því yfir, bæbi vib ybur
og abra, sem rita vilja meb og mót í þessu mál-
efni, ab jeg tek ekki annab um þab í Norbra en
stuttar ritgjörbir, sem skýra sjálft málefnib meb
ástæbum, teknum af reglunum fyrir sjálfri lækn-
isfræbinni hvorri tveggja, en ekki þeim ástæbum,
sem einungis eru vitnisburbir útlendra manna,
en ekki byggbar á eigin reynslu.
8v. Sk.
Uin póstgöngur.
Eitt af hinum mest áríbandi málum, sem komu
fyrir á hinu síba'sta alþingi voru, var málib um
tjölgun á póstgöngum hjer á landi, og ætlum vjer
nú ab fara fáum orbum um þab mál, og mebferb
alþingis á því.
J>ab er orbib sannreynt á seinni tímum, ab
framfór og menntun hverrar þjóbar er ab miklu
Ieyti komin undir því, hve hæglega hin andlegu
og líkamlegu öfl þjóbarinnar geta náb saman;
meb öbrum orbnm: eins naubsynlegt og þab er
fyrir heilsu líkamans, ab blóbib streymi reglulega
í æbunum um hann, og ab allir limirnir geti haft
sína eblilega hreifingu, ein naubsynlegar eru sam-
gongur og samferbir fyrir þjóblíkamann. Eins og
verzlunin er naubsynleg til þess, ab mannkynib
geti skipt þeirn gæbum sem haganlegast meb gjor,