Norðri - 30.05.1859, Page 3

51
naitSsynlegt kaupgjald til vinnufólks, og vcrSur
því aí) ininnka bú sitt og láta kaupib I skepnum
og skepnufóbri. Oþarfakaupin ver'a bóndanum
smámsaman ómissandi,r því eptir aldarbrag þcim
sein á er kominn, venjast menn svo óþarfanum
og eybslunni, ab bjúin vilja ukki vcra í vist þar
sem þess konar aukalilynnindi fylgja ekki öbrum
góbum viíiurgjörningi. þannig neybast bændurn-
ir til ab kaupa óþarfann meir en efni þeirra leyfa
þangaí) til í vandræbin er komib, þegar liarbn-
ar í ári, og þá getur skjótt farib svo, ab vinnu-
lijúib, sem aidrci þóttist geta fengib nóg kaup
og nógu góban viburgjörning, fái ekki einu sinni
fæbi fyrir vinnu sína, þó ab þab sje vei vinn-
andi; og vjer vitum til þess nú í vor ab þar sem
ab undanförnu befir verib hinn mesti hörgull á
vinnufólki, hefir svo farib, ab margt gagnlegt
fólk hefir varla getab komib sjer fyrir í vistir.
Af ofneyzlunni eba einhverju undarlegu bú-
skaparlagi hjá oss lei'ir þab einnig, ab þó ab ab-
flutningar á þarfavöru aukist nokkub ár frá ári —
en þó miklu minna en abflutningar á óþarfanum —
jafnvel meira en því nerr.ur sem fólkinu fjölg-
ar, þá ganga þær þó allar upp, og skortir
mikib á, ab vörubyrgbir reynist nægar í kaup-
stöbunum. Ailir vita þó, ab saubpeningi
heíir fjnlgab lijer norbaniands alit fram ab
næstlibnum vetr;, og því fleiri sem skepnurn-
ar eru því meira geta menn árlega haft til frá-
lags, og því meiri matarforba sem búib gefur af
sjer, því minná ætti heimilib ab þurfa afútlendu
matvörunni, nema meb svo felldu móti, ab fólk
sje farib ab þurfa meiri mat nú en ab undan-
förnu, sem reyndar sýnist verba ab vera, því ef-
laust hefir líka sjófang og matjurtarækt aukizt
töluvert eins og gripafjöldinn. Vjer ætlum þab
nú miklu fremur skablegt en gagnlegt, ab þcssi
kornvörubrúkun fer hjer svo mikib í vöxt, því
vjer ætlum hvert land því betur farib sem þab
af eigin rammleik er byrgara af matvörum og því
minna sem þab þarf ab sækja til annara af þcss kon-
ar. Nú efumst vjer ekki um, ab kornvörukaupin
gætu verib miklum mun minni, eins og þau hafa
líka ábur verib, ef ab menn hagnýttu sjer vel
matarafla þann allan er fæst í landinu sjálfu, ef
meiri stund væri lögb á yrkingu káltegunda, og
kálib væri notab eins og hjá öbrum þjóbum og
cins og iijer er sumstabar til ab drýgja kommatr
inn, svo minna þyrfti af honum, en ekki fleygt
fyrir kýr eba látib rotna nibur eins og suni3tab-
ar mun gjört. f>css konar kálsúpnr eru meb kjöt-
meti ólíka hollari til fæbslu en ab kýla vömb sína
meb þykkum mjölgrautum. Líka mun vera langt
frá því, ab grasatekja sje nú erbib eins vel not-
ub og ábur var, og eru þau, þó ágæt búdrýgindi
meb mjólkurmat. |>etta búskaparlag, ab menn
þurfa svo fjarska mikib ab kaupa af kornvöru í
búin, gjörir nú þab ab vcrkum, ab menn eru
langtum meira komnir upp á abflutninga vcrzl-
unarinnar en ábur, og ab sultur stendur stráx
fyrir dyrum, þegar skip geta ekki komib hing-
ab, annabhvort sökuni hafíss ebur byrleysis, í
venjulegan tíma á vorin, eins og nú hefir orbib;
en þessu mega menn þó opt búast vib, og ab-
flutningar verba einkum ab bregbast lijer norb-
anlands í hörbu árunum, því þá er ísinn allajafna
fastastur hjer vib laud, og gjörir þetta oss Norb-
lendingum þab ab fullkominni skyldu vib sjálfa
oss, börn vor og lijú, ab ætla ekki ofmjög upp
á vöru abflutninga á vissum tíma, sem aubveldlega
geta brugbizt oss þangab til scint á sumri eins
og reynslan hefur þrávalt sy'nt. Til þess nú ab
komast hjá því, ab vjer verbum bjargarlausir á
hverju vori, ef hart lætur f ári, og til þess ab
vera ekki algjörlega komnir upp á stöbuga ab-
flutninga útiendrar matvöru, ættum vjer fyrst og
fremst eins og ábur er ávikib, ab reyna ab hag-
nýta oss sem bezt vorar eigin landsnytjar, þær
sem sparab gcta kornkaupin, og auka þannig
vorn eiginn matarforba, og í öbru lagi ættum vjer
ab haga kornvöru kaupunum þannig, ab vjer hefb-
um ætíb nokkub til muna fyrirliggjandi af henni,
þó ab vjer brúkubum hana sem minnst vjergæt-
um. Vjer skulum reyna enn meb fáuni orbum,
ab leiba rök ab því hversu naubsynlegt þetta er.
Vjer erum nú ekki sá fyrsti, sem bent liefir
til þe?s, hver þörf er, ab hjer væru forbabúr af
kornvörum í landinu, og ætlum því síbur ab eigna
oss þá hugsun, sem ab vjer erum þoim ekki
alveg samdóma er skrifab hafa um þab cfni.
þab eru raebal annara Iögmabur Páil Vídalín og
Stcphán amtmabur þórarinsson. Hinn síbari hef-
ir skrifab ritling um þetta efni, útgefinn í Kaup-
mannahöfn 1792, og fer þar fram á, ab forbabúr
sjeu sett á öllum verzlunarstöbum, og skuli þar
Iiggja kornbyrgbir. Kostnab til þess vill hann
taka af verzluninni. f>ab væri nú eflaust næsta
naubsynlegt, ab kornbyrgbir væru ætfb til í land-
inu á hentugum stöbum, svo ab til þeirra mætti
‘ grípa ef í naubir ræki, og ætti þcss konar byrgb-