Norðri - 14.10.1859, Page 3

83
þetla fagra land undir frelsisvængjum Sardiníu
stjórnar fari nu a& reisa vi& og taka þátt ejitir
rjettri tiltölu í þjó&amálefnum Nor&urálfunnar.
(Framhald sí&ar).
Jón Ei’iksson.
þ>essi nrafcur er svenskur afc ætt og uppruna.
Ilann er fæddur 1803, og var fyrst í herlifci Svía.
líann var snemma hinn mesti hugvitsmafcur, og
stunda&i cinkum alis konar fræ&i, er lýtur a& tilbún-
ingi og samsetningu nýrra hugvitssmífca; lagfci
Jsann sig einkuin eptir afc þekkja nákvæmlega
gufuvjelar og aíl þeirra, og kostnafc hann er til
þeirra þarf. Sá hann þafc, afc gufumagnifc var
ærifc dýrt, sökum eldsneytisins, er þarf til afchita
gufuvjclina. Ilonum hugsufcust önnur ráfc til mefc
miklu minni kostnafci afc fá loptifc hitafc og gjört svo
aílmikifc, afc þafc yrfci hreifandi kraptur. Fór hann
sífcan til Englands og cndurbætíi þar mefc nýjum
uppgötvunum gufuvjelar nokkrar á gufuskipum ; en
af því a& hann gat þar eigi komifc fram því sem hon-
utn einkum bjó í brjósti að koma á skipgangi mcfc
hiiufcu lopti einu saman, fórliann til Vesturheims,
og styrktu menn hann þar betur vifc tilraunir
sínar, og bygg&i hann þar skip, er iara átti áfram
meS hitu&n. lopti, en þegar þetta mistókst a&
nokkru leyti hifc fyista skipti, var& hann a& hætta
vi& þa& fyrirtæki, en lteftr sí&an búifc til ýtnsar
vjelar, sem mifca til ltins sanra. Eitt af þessum
íþróttasmífcum hefir í sumar verifc til sýnis í Stokk-
liólnti, og hefir þangafc sótt fjöldi fólks afc sjá
ltana.' J>esH vjel hefir fjögra manna aíl og kostar
900 rd. Hún þarf ekki ncna 1 lýsipttnd kola á
hrerri klukkusiund. Smífcvjel þessi er svo lítil, afc
hún getur stafcifc á skrifhorfci efca litlum vagni.
2 naut geta því ekifc hcittii til skógar til afc saga
bjálka, borfc efca brenni. Heima vifc má hafa
hana til afc þryskja korn, mala rúg og grjón,
saxa róur og jarfcepli, strokka og annars því-
umlíks. I vinnusal, þar setn þarf tvo stóra ofna
eins dýra og hún kostar, getur hún verifc í stafc
þeirra, því vifc hvern snúning blæs hún svo miklu
heitu lopti út, og hefir þar afc auki sitt 4 manna
aíl til afc vinna trje og málnta, sljetta, fægja,
Jtcíla, bora, sþinna, vefa, prenta o. s. frv., f stuttu
ntáii hún er nokkuts kottar bjargvættur, sem
ætífc er vifc höndina án mikilg undirbúnings,
og án þess afc öfcrtt verki þurfi afc slcppa, e&a
gjöra nciun stórlegan ti!kostna&. Eriksson lieltr
Icift hverjum sem vilji afc smífca, þessa vjel gegn
litlu afgjaldi til þess er einkarjettinn hefir; og
eru því líkindi til, afc hún ver&i innan skamms
almenn á hverju verkstæfci.
(Afc s • n t).
(Framhald). Af ílestu því er þú fiuttir oss,
Norfcri minn! um verzlunarmálefnin, finnst mjer
nú kvefca einna mest afe nSu&urferfc IIöffchverfinga“
í f. á. No. 24 — 25; þafc var þó verulcg meining,
enda heíir þú þar notafc tölur og reikninga, til
afc sanna mál þetta, en skafci er, a& þú helir ekki
gefifc okkttr nema úrlausnartölur einar ; jeg fyrir
mitt leyti, heffci kuttnafc betur vifc, afc fá afc sjá
alla reikningsbygginguna, því þar bcr jcg dálítiö
skyn á; reikningslist þína efast jeg aiutars ekki
um, en jeg veit ekki hcldur, hversu stór íiski-
skip Eyfir&inga eiga stærst a& h síamáli; þó firinst
ntjer afc ölluleyti, a& þú sem gófcur saufcamafcur,
hel&ir betur átt afc hrista saman fófcriMtanda oss
saufcum þínum en skefc cr í þeirri ritgjörfc; hver
heilvita mafcitr sjer líklega, a& lölurnar eins og
þær eru, sanna Bekkert, “ þegar nau&syitlegar upp-
lýsingar vanta, sem töturnar bygejast á. Jeg lofii
samt fyrit.ækifc sjálft cngu afc sífcur, þóít bagnafcur-
inn heffci orfcifc ininni en þú segir, þafc þjenar
þó ætífc til þess, afc iáta ekki einstaka úilcnda
kaupmenn ganaa á okkur afc raunarlausu, og gct-
ur líka verifc skófi fyrir okkur, bæfci í siglingum
og líka íil afc læra afc meta hifc sanna brúkunar
og skipíaverfc á vötum okkar.
þá er nú afc minnast á ritgjörfcina núna í ár
í No. 1 — 2. „Afc hvcr segi sitt áiititm einn hlut,
er ólastaridi og jafttvel lofsvert, því jeg ætla, a&
vífc þnrfum a& vinna nokkub til, afc „Ieita“ afc sann-
Icikanum, þar vifc varla ltöfum „höndlafc bann,
þó sýnist í þessari ritgjörfc, er jegncfndi, bvegfca
fyrir í sumum dómunum okkar áfcur umgetnu.
„mefcfæddu verziunarfræfci ;“ því jeg ætia afc ItÖf.
hafi sumstafcar áiitifc óþarft afc gefa okkur ástæfc-
ur fyrir áiyktunum sínum, en ætlast þó víst til,
afc dómar hans sjeu óyggiandi, því ella ntundi hann
hafa flutt fleiri röksemdir fyrir þeint. Aufcvitafc
er þafc, epíir hnattstöfcu lands vors, Idýtur bæfci
atvinnuháttur vor og verzlunar-athafnir afc vera
„nokkufc sjerstaklegt, þó ætla jeg afc vifc sjálfir
gjörum þetta sjerstaklegra en vera þyrfti, því
mjer finnst oss opt verfca of einblínt á einstaka
púnkta; verzlan okkar, segir tiann, enn sem kom-
ifc er „skræiingjaverzlun;“ jeg ætla mjer irú ekki
afc fara afc rífast vifc hann, út af nafni þcssu, en
lakari finnst mjer dómur hans unt hina svo köli-
ufcu íslenzku kaupmenn, cr ltann segir, „afc ckki
unni Islandi ncins gófcs, heldnr fyríriíti þafc og jafn-
vel hati, en hafi þar hjá náfc und;r sig mestaljri
vcrzktn lands vors,“ o. s. frv., því hann færir
i ckki minnstu sönnttn fyri siíkum „hrakdómi;“
( þafc meina jeg sjálfsagt, afc útlcndingar hverjir
I sem verfca kunna, cr vcrzla við oss, muni atlífc
rá'a mciru í verfclagi voru cn vifc sjálfir, ntefcan