Norðri - 31.08.1861, Blaðsíða 6

62
ciikt Svcinspon, Ólaftir Jóns-'on, ráll Sigur'sson,
Gu'mundur Brandsson, Iiidriftl Gís’ason). Jn'gar
jar'wmatsmálif) var á ferfinni lijerna um áiib
og ncfi d var sett í I!eykjavík(ViIhjáimur Finscn,
Jón Gubmundsson og Jón Pjetursson) til a& endur-
skofa þab og laga tnisfellur á því, var þcssari
sömu nefnd se'nna TaliB á hendur ab semja nýtt
frumvarp til hjúalaga, og laga um lausamenn og
liúsmenn, Nefnd þessi sarndi frumvarp til laga
um þessi tnál, og sendi stjóininni þab, en stjórn-
in skipti því í tvö frumvörp og sendi þinginu í
suntar til álita. Var hiö fyrra um vinnuhjú og
skyldur húsbætida og hjúa,en hiö sííara um Iausa-
menn og húsnienn, rjettindi þeirra, skyldur og
stööu þeirra í þjóbfjelaginu. VinnuhjúarnáliÖ var
nú eflaust eitihvert hiö stærsta og yfirgripsmcsta
sem kom fyrir á þessu þingi, enda tók ekkert mál
jafiunikinti vinnutíma frá þinginu, bæti í nefnd-
inni og vib umræÖurnar. Vjer a tlum nú, a& frum-
varp stjórnarinuar hafi triluvcrt bainaö á þinginu,
ortiö cinfaldara, óbrotnaiaog lagalegra, og álít-
um vjer þaÖ tnikla rjettarbót í landi voru, ef
aö þessi lög fengist nú, sem vonandi er. Vjet
álítnm afe Icsendum vorum [iyki naista fróÖIegt
aÖ la sem fyrst aö sjá þetta frumvarp, og prent-
um þaö því hjer, eins og vjer mununi bc2t, aÖ
þaö vari sau.þykkt á þingi:
1. gr. Hver maÖur, sem er fullra 16 ára aö
aldri, má aö lögtttn rála sig hjú, þó meö ráöi og
vilja sóknarprests síns, sje hann ól’ertndur, Vist-
ar.átum þeirra, st-m yngri eru en 16 ára, ráöa
foreldrar eöa airir forráöamenn.
2. gr. Engi vistarráö skulu lengur standa en
12. mánuÖi, en gild skulu þau, þó skcmur sje
uin samiö, þó svo, aö þau verÖi til næsta hjúa-
skilduga á eptir.
3. gr. Heimilt skal hjúi, cins og veriÖhefir, aö
vista sig hj i tveim, eöa fleirum, til helminga
þiifjunga, o s. frv.
4. gr. llinn alinenni skildagi vinnuhjúa skal
framvegis vera á ári hvcrju 14. óaj maímánaö-
ar. Samt skal í hjeruöum þeim, þar sem bjúa-
skiidagi nú er haldinn á öörum tíma árg fara
eptir venju þeirii, scm veriö hefir, nema berlega
liafi verib tekiö fram, þegar vistarráÖin gjöröust,
aÖ ski\daginn sknii vera annar.
5. Ef lijú ræÖur sig lijá öörum matini fyrir
jól, þá skulu þau vistarráö ógild, nema húsbóndi
eÖur hjú hafi látiö hitt vita, aö þaö eigi viiji end-
urnvja vistarráÖin fyrir næsta ár. Ef maöur tck-
ur vísvitandi aunars hjú, þá veröur hann um þaÖ
sekur 5^7—10 rd.
6. gr. liúsbói di skal, nema öíruvísi sje um.
samiö, láta sa:kja vistráÖiÖ lijú sitt í ákveÖinn
tíma og farangur þess, cr ekki nemi meiru cn
klyfjum á eiuu Jiest, og ekal húsbóndi annaef
þann flutning á sinn kostnaÖ, og ekki láta þaö
rýra áskiliö kaup.
Ef búsbóndi vitjar ekki bjusins á rjettum
tíma, nje iieldur ráfstafar jiví, og hann eigi hef-
ir gildar ástæitir til ab rjúfa vistarrðö vi» þaö
eptir 7. gr„ skal hann skyldur til aö greiöa því
kostnaÖ þann allan, sem dvöl þess annarstaÖar
hefir í för meÖ sjer, án þess þaö skeröi umsam-
iö kaup, unz hann vitjar hjúsins éÖur ráÖstafar
því; þó skal lijúi skyit aö vinna húsbónda allt
þaö pagn, sem þaö getur, á þ’eim staÖ, sctn þaÖ
dvelur á. Vitji húsbóndi ekki hjúsins ebur ráö-
stafi því fyrir þiiigmarfumessu,‘er hjúiö ekki leng-
ur bundiö viö vistairáöin, og er þá búsbóndi sek-
ur utn vistarrof viö þaö, sjá 10. gr. þaö eru og
vistarrof frá húsbónda hálfti, ef hjú ílytur sig
sjálft á liann, og bann ekki vill veita því viö-
töku án löglegra orsaka, og skal liann þá aö auki
grciöa því sanngjarnan fcröakostnaö frain og til
biika, þaöan sem þaö konr
7, gr. Húsbóndi hcfir iögiegar ástæöur til aö
ripta vistarráÖum viö hjú sitt, áöur en þaÖ kem-
ur í vistina:
1. Ilati þaö tæit Iiann á sjer meö því, annaö-
hvort aÖ telja sjer til gildis þá kosti, sem þaÖ
ekki helir, en húsbóndi gekkst fyrir, eÖa leynt á
sjer þeim ókostum, tr mundu h'afa fælt hann frá,
aö ráöa þaö til sín, og bæti þá lijú húsbónda sem
fyrir vistarrof.
2. Eöa ef þaö. eptir aö þaö er oríið vistráöiö;
a, drýgir einhvcrn þann glæp, sem aö al-
niennings áliti cr svíviiÖilegur.
b, Enn frcmur, ef hjúiö tim þaö leyíi, sem
þaö á aö fara í v i-tina, hefir þau veikindi töur
líkamainein, aö vissa sje fyrir því, aö þaö reröi
ófært til vinnu allt fram aÖ þingmaríuraessu, eö-
ur lengnr.
c, Ef iijúiö gjörir sig bert aö slíkri brcytni
vi& hinn tilvonanda húsbónda sinn, náunga hans
eöur heimafólk, er eptir 28. gr. varÖar burtrekstri
þess, þegar þaö er komiö í vistina,og bæti þaö
honum sem fyrir vistarrof, og sæti aö aúki hegn-
ingu þeirri og skaöabótum, sem þaö aÖ ööru leyti
kami aö liafa unniö til.
8. gr. Hverju hjúi ci skylt aÖ fara í vistina
þegar húsbóndi vitjar þcss eptir 6. gr. eÖur ráÖ-
stafai; því, og færist hjú undan því án lögmætra
orsaka, þá er þaÖ vistarrof viö liúsbónda, sjá 11.
gr-
Nú er hjú veikt og ekki ferðafært; og ska! þaö
þá skylt til aÖ flytja sig sjálft í vistina á sinn
eiginn kostr.aÖ, jafnskjótt og þaÖ er ferðafært orö-
iö, netna því aö cins, aÖ svo standi áfyrir hjúi
sem segir í 7. gr. 2., öókstafb, og bji.-bóndi láti
þaö vita, aö liann vildi ekki viö því taka. Ðragi
þaö komusína í vistina vikn lengur aö nauösynja-
lansu, gjörir þaö sig sekt í vistarrofi, sjá 11. gr.
9_ gr. Hjú iiefir Iögmætar ástæöur til aÖ skor-
ast undan því að fara í vistina:
1. Ef htísbóndi he ip meitt mannorð hjúsins eptir
aö hann samdi viö þaÖ um vistarráÖ, eÖur gjört
því annaÖ til miska, svo aö cli líkindi sje til, aö
hann vcröi því siæmur húsbóndi, og er haan þá