Norðri - 15.09.1861, Blaðsíða 2

CG
lejra rrsaka, greiíji þaí) lníshóndu um sainib kaup
samkvœmt ‘29. t>r.
34. gr. I þroíalaíi húsbamda hcfir hjú forgnngu-
r.ett til sibustu 12 máuaba kaups, ntest Iöglegum
vefcskuldum.
35. gr. Sje vist rofin annaMivort af liálfu hjiís
e&a húsbánda, eins og segir í 28., 32., 30. og
33. gr. og hjú er rábið heima fyrir nmsta ár, skal
auk þess, sem sagt er í 29/og 31. gr., einnig
farib eptir því, sem fyiir er mælt í 11. og 10.
gr.. í lögmn þessum um vistarrof.
36. gr. Fyrir eins árs kaupi og matarverSi, er
þá eigi má vera frá eldri tíma, en ári því er var
á enda á ntesta hjúaskildaga á m.dan, getur hjú-
ib látib gjöra fjárnám hjá húsbúnda, efhanneigi
niútmælir kröfuitni, og skal sá. er fjárnámiö gjör-
ir, ásamt meb tveim skilrfkum mönnum, er hann
meb sjer kveímr, ieggja út skuidina í þeim gjald-
gengum aurum, sem húsbúndi viil lielzt án vera.
37. gr. Fögeti e'a hreppstjóri, er fjárnám gjör-
ir fyrir kunpi eía matarverbi, er lijú á iijá hús-
bónda, á eigl heimting á neinni borgun fyrir fjár-
námib, nema hún geti fengizt hjá húsbónda, eptir
ab lijúib[jer búib ab fá sína kiöfu borgaba ab
fuilu.
38. gr. Má! er snerta þab eíni, semnmer ræít
f þessari tilskipun, eiga fyrir lögreglurjett. Brot
á móti 26. er. skulu .-æta opinberri ákæru, en ab
öbru ley.ti skal fara n cb öll þau mál, er rísa út
af tilskipun þessai i eins og lö_reg!umál einstakra
manna.
VII. K o n u n g 1 e g t f r u m v a r p t i 1 t i 1 s k i p -
u n a r u m I a u s a m e n n o g h ú s m e n n á í s -
landi. (Nefrid: B. Sveinsspn, G. Brandsson, P.
Meisteb, A. Olafsson, J. Pjetursson). ]>etta frum-
varp er og næsta merkilegt og mikilsáríbándifyr-
ir þctta land, og ætlum vjer ab frumvarpib til laga
lausamenn, sem hjer eptir fylgir, hafi tekizt
ura
allvel, nema breytingin í annari grein, sem ab
komst, ab menn ekki skyldi mcga leysa sig und-
an vistarskyjdunni fyr en þeir væri 30 ára, því
langrjettast virbist oss, ab binda þab vib 25 ára
aldurinn, eins og minni hloti nefndarinnar hafbi
gjört; aptur á mót virbist oss, ab betra og meir
tryggjandi fyrir iiæfileg rjettindi húsmanna hefbi
verib ab samþykkja frumvarp sljórnarinnar ó-
brcytt heldur en eins og þu& er frá þinginu.
I. Um lausamenn.
1. gr. Frá skyldu þeirri, er ab lögum liggur á
sumum til ab vera í vist, eru þeir menn undan-
þegnir, er hafa 5 hndr. álna ebur meira í árs-
áíóba af 'fasteignum ebur öbru fje.
2. gr. Hverjum þeim manni, sem er 30. ára ab
aldri, er heimilt ab leysa sig undan vistarskyid-
unni, ef hann fær sjer ieyfisbrjef hjá íögreglu-
stjóranum. Fyrir leyfisbijefib borgar karlmabur
1 hndr, en kona \ hndr. álna. og skai gjald þetta
greitt í peningum eptir verblagsgkrár abalinebal-
verbi. Lcyfishrjef skal taka hvort heldur mabnr
vill vera iaus ab nokkru ebur ab Slíu.
3. gr. Heimilt skaf og mönnum þeim, or rú
skal greina, ab taka leytisbrjef, þótt rngri sje en
50 ára:
1. Ekkjumenn og ekkjur.
2. Menn, sem hafa 1 hndr. álna íársarbaf fast-
eignuin eba öbru fje. Ef afgjaldib eba lei'gan er
greidd í peningum, skal hana telja til álo» eptir
abahnebalverbi í verblagsskrá.
4. gr. þessir menn geta fengib leytísbrjef borg-
unarlaust:
1. þeir sem búib Iiafa 15 ár og goidib árlega til
allra stjetia.
2. f>eir, sem stabib liafa í vintiTjlijúastjett 20 ár
og fengib jafnan góban vitnisbuib-
5. gr. hyrir hvert leyfisbrjel' skal greiba lög-
reglustjóranum 1 íd.
6. gr. Láti nokkur undanfalla 2 ár í bili ab
gieiba lögbobin gjöld eba skylduvcrk, ebur þurti
fjárnámi ab beita 2 ár iivort eptir annab tjl ab
ná þeim gjölduiu, þá hefir hann fyrirgjört þeim
rjetti sínum ab vera laus, og má honum eigi veita
leylisbrjef ab nyju fyrr en eptir 5 ár.
J’ f?r- Nú er mabur óvistrábinn mánubi fvrir
hjúaskildaga, og á sjer enga afra lögiega atviíiuu
vísa, og leitar hann hrcppstjóra um ab útvega
sjer vist; og skal þá hreppstjóri vera honum hjálp-
legur í þvf efni.
Ef mai ur er enn óvistráíinn um nianntalsþing,
og Ieit;*r hann sý>lumanns um ab útvega sjer visf,
og skal þá sýslumabur bjóba hann upp á mann-
talsþingum sýslunnar.
Nú útvegar hreppstjóri eba sýslumabur maimi
vist á þann hátt, er nú var sagt, og er hanii joí
skyldnr ab fara í þá vist, ei' hún er bobleg
Bjóbist fleiii en einn til ab taka manninn, má
hann sjálfur um kjósa; en sje hann eigi vie siadd-
uij skal lireppstjóri elur sýslumabur rába, í hvCrja
vistina hanti skal fara. Nú vill liann ekki þiggja
vistina, og skal homun þá hegnt sem fyrir lausa-
mennsku.
Nú hufir engi boíizt til ab taka lunn vistlausa
niann, og vatbar honuni þá eigi vib lög, þótt
hann sje laus til næsta hjúaskildaga, en skyldur
er hann ab ganga ab liverri þeirri vinnu, sem lög-
reglustjóri eba hreppstjóri vísa honum á, enda sje
vinnan lionum eigi ofvaiin. Ella er hann sekur
^ 10 rd, eptir málavöxtum. Sama er og um hjú,
er vistlaust verbur eptir manntalsþing.
Nu er mabur enn vistlaus á hinum næsta hjúa-
skildaga, og skal þá fara sem fyrr segir.
8. gr. Hver sá, sem skyldur er ab fara í visf,
en e'S' hefir gjört þaÖ, nje heldur keypt leyfis-
brjef, en var þó skyldur þess, ef hann vildi laus
vera, verbur um þab sekur 10-30 rd., og skal
hann greiba ab auki jafnmikib, og lúka á fyrir
leyfisbrjef eptir 2. gr., ef hann vill laus vera,
þyngja skal þab jafnan sektina, ef brotib er ít-
rekab, eba beitt er röngum fyrirburbi um vistar-
ráb, ela ef raabnr gjörir sig sekan í flakki.
En þurfi mabur eigi ab kaupa leyfisbrjef, en var