Norðri - 15.09.1861, Blaðsíða 5

69
og örfa si?)3emí og gó?a reglu f s]v-(5iarum, svo aft
foreldrar peti án kví?a fyn'r, þvf aí) börn sín spill-
ist í honum, sent þau í hann, og mel uppástung-
unni undir 10. tölulib er svo til ætlazt, a& þann-
ig verfci hagab Blmnsuveitingunum, ab foreldrar
sem senda börn sfn nr fjarlæguni hjerubum lands-
ins í skóla, ekki þuríi ab kvarta yfir því, ab son-
um sínum sje órjeltur gjör í samanburíi vib
pilta úr Reykjavík.
En þó nú allar þessar ákvarbatiir fengist, þá
eru þær næsta óákvebnar: einkum hvab þab snertir,
hrernig því verbi vib kornib ab draga kennsluna
svo saman, abpiltar geti lokiö skólalærdómi sínum
af á 6 árura, þegar hvert ár er stytt um 1 mán-
ub; þingib sá sjer ekki, fært ab gjöra uppá-
stungur um þetta, hcldur áleit þab bezt ab gefa
ab eins þes«ar almennu bendingar, en bibja um,
cins og stendur undir stafíib, B ab nefnd yrbi þeg-
ar í haust sett í Reykjavík til þcss ab búa til nýja
refltigjörb fyrir skólann byggba á þesstim grutid-
vclli sem þingib lagbi. þetta verk er næsta vanda-
mikib og virbist oss, ab ef verk þessarar nefndar
ætti ab verba ab góbum notum,eins og ætlazt er
til, þá verbi bún ab búa tilákvebnari skólareglu-
gjörb en þá sem nú er,§því ab eptir skólareglu-
gjötbinni sem fylgt hcfir vorib hin síbustu ár í
Reykjavíkurskóla, þá er þar margt svo óákvebib,
ab kennurunum er ab miklu leyti í sjálfs vald settr
liversu yfirgripstnikil kennslan skuli vera í ýmsum
vísindagreinum; þetta virbist oss abætti ab ákveba
nákvæmlegar, svo ab kennararnir ekki ofþyngi
piltum, þegar þeir, vegna þess ab tfminn nú á ab
styttast annars máske sperrtust vib ab komastyf.r
þvf nær jafnmikib og ábur á miklu skemmri tíma,
því nú styttist lærdómstíminn í veiunni um 1J
ár, og er þab yfirvegunarvert fyrir nefnd þá sem
sett verbur í Reykjavík, hvort ekki væri æskilegt
ab stytta hinn daglega kennslutíma um eina stund
þannig, ab ekki yrbi Iiafbar fleiri on 5 stundirtil
þess ab hlýba piltum yfir á dag, og skipta svo þessum
5 tímum í tvo parta, meb ab minnsta kosti eins
tíma miilibili, sem ætlabur væii piltum til þessab
borba morgunverb og Ijetta sjer Iftið eitt upp, því ab
6 tíma hvíldarlaus sefa undir yfirheyrslu er nijng
þreytandi bæbi fyrir kennarana og piltana, og
mibar cnganveginn til þess ab halda þeim vak-
andi meban á yfirhcyrslunni stendur, sem þó er
mjög áríbandi, ef menn vilja ab piltar hafi not af
gótri kennsiu; þessir mörgu tímar í samfeiiu virí-
ast oss a verbi deyfa og sijófia bæ?i kenn-
ara og pilta.
júngi’o baffi nú einkumí buga; ab kennslan yr?i
minnkub í talnafræbi, stærbafræbi, náttúrusögu
og eblisfræci, og ab benni yrbi hagab í þessum
greinuni sem mest eptir.ásigk ínulagi og þörfum
Islands. I talnufræbi væri nægilegt fyrir embætt-
ismenn á Islandi ab luifa numíb reikningsbók Uis-
ins, seni ætlub er donskum únglingum, efa abra
eins reikiniugsbók; í rummálsfræbi gieti menn
látib ser nægja geometríuna og trígonometríuna,
en stereometi íunrii virbist a mætti sleppa. Ef
kennarinn bjeldi sjer fast vib stutt ágrip í stjörnu-
fræbinni, eins og ætlazt ertil í skólareglugjörbinni,
virbist ekkert á móti því ab haldahenni; enyfir
liöfub ab tala ætti kennslan í rummálsfræíinni ab
vera mestmegnis praktisk, og kennarinn ætti sjerílagi
ab hafa hlibsjón afþví, livab í fræbi þcssari gæti
komib mönnum ab baldi her á landi. I e'iis- tba
náttúrufræbinni er í skólareglugjörbinni ekki ná-
kvæmlega tiltekib, hvcrsu mikib sknlib nema; þar
er ab eins sagt, ab kentislan skuli „yfirgrípa fiuni-
purta livcrrar greinar í náltúrufræbi'1; ef monn
því ekki sleppa fræbi þessari alveg, sem vel sýnd-
ist ab mætti vera, viríistoss ab ekki megi til-
tuk.i minna en bjer er gjört, en þá er skólastjórn-
aiinnar ab sjá um þab, ab kennarinn ekki fari
framúr því sem ákvebib er, en liagi kennslnnni
meb sjerlegu tilliti til Islands. Eptir þvi scm á=
kvei ib er í skólarcglugjörtinni um náttúriisöguna,
virbist ab ætti ab iiaga kennslunni talsvert öbru-
\ísi en verib hefir, og ætti hún þá ekki ab þurfa t*b
taka upp mikinn tíma fyrir pilturo; því þar cr
tekib fram, ab kennslan skuli vera mjög almenn,
og ab eins skuli gefa piltum „yfirlit yfir ebii og
einkennilegtsköpulag þessara þriggja náttúruflokka
(steina, aldina og dýra) og ab „ættir og tegund-
ir skuli teknar sem dæmi til skilningsauka, og sýnt
meb útlistun helztu steinar, aldini og dýr“. Ef
skólastjórnin sæi um, ab þessa væri vel gætt sem
hjer er sagt,og ekki farib fram yfir þab, nje iield-
ur tíminn tafinn fyrir piltum meb því ab láta þá
skrifa upp langan fyrirlestur yfir steinafrrcbina,
heldur sæi hún uin, ab í henni væri fariö eptir
einhverri stuttri prentabri bók um þetta efni, í
hverri sjerílagi ætti ab hafa tiilit til steinotegunda
þeirra, semáíslandi finnast, mundu mcnn gcta sparab
mikinn tínia; eins ef menn hvab grasaíræbina sncrt-
ir mestmegnis hjeldi sjer vib grasategundir þær
sem á Islandi finnast. Ef tnenn þess vegna hjeldi