Norðri - 30.12.1861, Blaðsíða 6

126
um þj(5fiveguna (1—17 gr.) virlSist nti reyndar
auSskildari og minni misfellur þar á, þegar fyrst
bdib væri ab gjöra fnllkominn abgreining á þjób-
vegum og aukavegum, er amtmenn gjöra eptir
uppástungum hreppstjóra og sýslumanna samkvæmt
8. gr. tilskipunarinnar. Gjaidib ti! þjóbveganna
og greibsla þess virfcist einnig nokkurn veginn ó-
brotifc, þar sem til þjófcvega skal gjaldast í pen-
ingum \ dagsverk eptir verfclagsskrá fyrir hvern
verkfæran mann í hverri stöfcu sem er, á aldrin-
um 20 til 60 ára, er sýslumafcur jafnar nifcur á
hrcppana eptir hreppstjóra skýrslum, en hreppstjóri
aptur á lireppsbændur eptir efnum og ástæfcum.
þó er undir eins hjer vifc athugandi, afc sýslu-
mafcur getur varla jafnafc nifcur vegabóta kostn-
afci milli hreppanna eptir öfcru en skrám hrepp-
stjóranna yfir verkfæra menn í hverjum hripp,
en virfcist ekki geta haft neitt tillit til afc jafna
kostnafcinum milli hreppanna eptir efnuin og á-
stæfcum þeirra, og þó á gjaldifc afc koina nifcur í
hverjuin hrepp á hveiri'gjaldendaeptir þeirri reglu-
þab virfcist því, afc mjög raisja nt kunni afc verfca
gjaldifc á hreppana og leggjast mjög misjafut á,
því opt getur sá hreppurinn verifc fátækastur, sem
flesta verkfæra inctin hefir, t. a. m. sumir sjóar-
lireppar.
þetta getur nú valdifc því, afc gjaldifc komi
ójafnt nifcur á breppana; en e.kki er heldur skýrt
gjört ráfc fyrir í tilskipuninni, hvar gjald þeita
eigi afc safnast saman, efca hver eigi afc segjafyr-
ir um brákiin þess. þafc er reyndar sagt, aö sýslu-
menn eigi afc heimta gjald þetta á manntalsþing-
uni (í 16. gr.), og afc þeir eigi innan ársloka í
hvert skipti afc senda amtmanni skýrslu um gjald
þafc, er þeir hafi heimt úr sýslu sinni (í 17. gr.).
Sumir hafa nn verifc í vafa um, hvort þetta vega-
bóta gjald skyldi ganga til sýslusjófca efca til eins
sameiginlegs sjófcs fyrir allt aintifc, og hvort
verja skyldi hverju sýslugjaldi til þjófcvegabóta í
sýslunni eptir nppástungum sýslumanna, efca þjóö-
vegagjöldum úr öllum sýslum amtsins til þjób-
vegabóta einhverstafcar f amtinu, þar sem amt-
manni þætti þess mest þörf. þetta er nú reyndar
ekkert fast ákvefcifc í tilskipuninni, svo vjer sjá-
um; en hitt íinnst oss, afc fullkomlega niegi ráfca af
4. og 5. gr. samanbornum vifc Í6. og I7.gr., afc
gjöldin til þjófcveganna skuli einungis ganga til
sýslumanns efca til sýslusjófcs og áfallandi sektir
eþtir 30. gr. sömuleifcis, og afc þjófcveg^bætur
eigi afc fara fram í hverri sýslu á hverju ári fyr-
ir gjöld þau sem þar til greifcast í bverri sý-lu.
þessa ályktun drögum vjer af eptirfylgjandi á-
stæfcum.
1. Eptir 4. grein tilskipunarinnar skal sýslu-
mafcur á ári hverju senda amtmanni nákvæma
uppástungu um þau verk, er vinna skal bifc næsta
sumar vifc þjófcvegi sýslunnar, líka skýrslu um,
bvernig verkinu skuli iiaga, og hvernig vegabótin
verfci gjörfc, samkvæmt 5. gr. (og alla þess konar
sanminga um vegagjörfcina, sem 5. gr. ákvefcur,
skal sýslumafcur gjöra upp á sitt' eindæmi, eins
og efciilegt er), og úrskurfcur amtmanns á einung-
is afc skera úr, afc hve miklu leyti og mefc hverj-
um hætti verkifc skuli vinna eptir áætlun þeirri
hvafa inynd, efca hvernig hún starfafci. Á rann
eptir dalnuin mjög straumhörfc, sem flófci stund-
mn um akra og engjar og frjófgafci þær. Ðál-
búar drukku úr ánni og höífcu þafcan allt neyzlu-
vatn, því hvergi var lind efca brunnuí annar í
dalnum. því fuudu þeir, afc áin varþeim ómissandi, og
trúfcu, afc gufc væri i hentii og dýrkufcu hana, þá
bar þafc til eitt sinn, afc snjór hráfcnafci' skyndilega
á fjöllunum. Af þessu óx áin, gekk yfir alla
bakka og íyllti nalega dalinn, svo straumurinn
lireif menn og hús þeirra. þá skulfu dalbúar af
ótta fyrir gufci sínum og sögfcu: „llann er reifcur
vifc oss. þegar liann reifcist næsta sinn, skulum
vjer helga honum hvafc sem oss er kærast. Nú
hjeldu þeir ráfcstefnu, og kom saman um afc kasta
yngstu hörnum síimm í ána þegar hún yxi næsta
sinn, til afc friiþægja sig vifc gufc sinn. þá grjetu
foreldrarnir og hifcu mefc kvífca og hjartasorg fórn-
ardagsins. þannig truflafci hjátrúin hinai' biífcustu
tilfinningar hjartnanna.
þegar áin óx aptur og fórna skyldi börnun-
um, báru foreldrarnir þan grátandi fram afc vatn-
inu. En í því bili kom þangafc ókenndur mafcur,
sem dalbúar köllufcu sífcan Malio (þ. e. Ægisson-
ur). Hann talafci til þeirra og sagfci: „Ætlifc þjer
nú afc baita hinu versta vifc tjón þafc sem þjer
hafifc orfcifc fyrir? Hættifc þessu ráfci! Hlabifc held-
ur styflur fyrir ána“l. þegar þeir heyrfcu þetta,
kom felmtur á alla og sögfcu: „Hann gjörir gis
afc gufcivorum“.
Gesturinn haffci hörpu í hendi, greiji til strengj-
anna og tók afc syngja. þá safnabist fólkifc kring-
um hann, en hann hjelt af stafc og söng á hörp-
una. Dalbúar glöddust af hörpuslæitinuin og
eltu koimunann upp á milli fjalla. þar leystu
þeir upp grjót eins og hann vísafci til, og færfcu
ofan í ána þangafc til hún f'k ab falla í annan
farveg og vöxturinn minnkali í dalnuni. þó snjór-
inn bráfcnafci eptir þetta á fjöllununi óx áin ekki
til skemmda í dalnum því stýflurnar tálmufcuhcnní