Ingólfur - 18.09.1854, Page 7

139
Eskimóum tekst f>á vel bæfti með orðum og
svipum að stjórna öllum þeim fansi. Optast
er einn látinn vera fremstur svo sem for-
sprakki hinna, og fer allt vel svo lengi sem
hann lætur að stjórninni. jþegar góð sleða-
færð er, geta þeir á einni klukkustundu
hlaupið nokkrar mílur og dregið á eptir sjer
sleða með 1000 punda fiunga. En stundum
verða fieir svo einráðir og fiverir, að sleða-
maðurinn getur engu tauti við fiá komið; fiví
hafi fieir veður af einhverju villutlýri, þjóta
þeir út í buskann, flækja sig í sleða-ólunum
og gjóra bæði tjón og tímaspjöll. 5ví optast
fer þá svo, að sleðinn fer á hliðina og veltir
öllu úr sjer; og þó að sleðamönnum sje raun-
ar ekki nein inannhætta búin fyrir það, þar
sleðarnir eru svo flatir, og því ekki úr háum
söðli að detta, þá verða þeir þó opt að elta
þá langar leiðirog hafa mikið fyrir, áður þeim
tekst að stöðva þá og koma öllu í samt lag
aptur. iþar eð Eskimóar hafa ekki önnur
tamin dýr enn hunda, verða dýraveiðar og
fiskiafli að láta þeim allt í tje, er þeir þurfa
til viðurværis, þvi engar eru þar maturtir,
sem menn geta lagt sjer til inunns; þó hafa
þeir sjer eins konar mat úr jurtum, og þykir
hið mesta sælgæti; en það eru hálfmeltar
jurtir, sem þeir taka úr innýflum hreinilýra
þeirra, er þeir veiða. Jannig eru það þá
hreindýr, selir, rostungar, bísamuxar, ísbyrnir,
refar, sjófuglar og fiskar, sem láta þeim allt
í tje til að seðja þarfir þeirra, en þær eru
eigi svo litilþægar, þar setn magi þeirra á
hlutinn að. Einn Eskimói etur meir enn 6
Evropumenn, og ekki þykist hann mettur,
fyr enn hann í orðsins eiginlegasta skilningi
ekki getur kýnkt einum bita meir; en þess
vegna verða þeir líka einlægt að vera á veið-
um, og hafa þó opt ekki hálfan kvið. Kjötið
skera þeir í langar lengur; stinga svo öðrum
endanum upp í sig og troðfylla gúlinn, síðan
skera þeir hitt frá rjett við nefið. Ekki fá
þeir annan drykk betri enn selsblóð og lýsi,
og mjög eru þeir sólgnir í allt spik.
Norðbúar þessir hafa eigi hina minnstu
hugmynd um það, sem aðrar þjóðir kalla
þrifnað. Óhreinindi og gor úr slátruðum dýr-
um og gor úr fiski láta þeir safnast í hauga
inni hjá sjer, og þegar svo bætist við brælan
úr lýsislampanum, verður dauninn svo sterk-
ur, að enginn útlendur maður þolir við. 5eg-
ar þeir gjöra til seli eða önnur dýr, keppa
bæði börn og hundar um að sleikja upp blóð-
ið, sem niður rennur. jþaiinig kom einu sinni
Eskimói út á skip til Evropumanna, og sá
ekki í andlit lians fyrir selsblóði og lýsi;
skipverjar báðu hann að strjúka framan úr
sjer, en honum þókti það óþarfi og vjek sjer
vinalega að þeim og mælti: sleikið þið fram-
an úr mjer! — og honum þókti það býsn, er
hinir fengust ekki til þess. Hann vjek sjer
þá að konu sinni, sem var með honum; hún
varð eins og sárfegin og sleikti upp á hon-
um bæði andlitið og höndurnar; eru þeir fúsir
á að sýna þess konar hót hvor öðruin.
5að má nærri því geta, að menntun Eski-
móa muni vera harla lítil; flestir af þeim til-
biðja þó eina veru góða og aðra vonda. Nú
í rúma hálfa öld bafa kristniboðarar heim-
sókt þá, og snúið inörgum til kristinnar trú-
ar. Jað þykjast menn sjá, að þeir sjeu mik-
ið gefnir fyrir söng, enda hafa þeir lært að
syngja anrllega sálma á máli sínu. — Annars
una Eskimóar manna bezt hag sínum, og
þykir þeim þá ekkert að lífínu, þegar þeir
einungis hafa fullan kvið.
(Framhald síðar).
(Niðurlag). — pað tilboð, er jeg gjörði í pjóð-
ólfi með prentun iJóns-postillu, var bundið við það,
að jeg ætlaði mjer að vanda útgáfu bókarinnar bæði
að pappír og prentun, og < tilliti til letursins, að haga
mjer eptir ósk almennings. — það lýtur nú svo út
í áminnstri grein í þjóðólfi frá herra bókbindaranum,
sem honum misliki þctta; hann býðst því til: „að gjöra
þeim nýja útgáfu Jóns-postillu fala fyrir 2rdd. í materíu,
og skyldi hún ekki verða prentuð á lakari pappír en
Mynsters hugleiðíngar eru, nýja útgáfan".
Mig furðaú ekki á því, þótt herra bókb. þykist geta
selt Jóns-bók fyrir þetta verð, ef tilgangurinn fyrir hon-
um er sá, að prenta hana á jafn laklegan pappír, eins
og er í Mynsters huglciðinguin, sem bæði er móleitur
og þunnur, og allur frágangurinn á bókinni verður ept-
ir því.
þetta tilboð bókbindarans, um útgáfn ,Jóns-postillu,
kann að virðast vel boðið; en jeg álít að betur liefði
herra bókbindarinn gjört, að mínka verðið á Mynsters
hugleiðinguin, um 32 eða 48 skk. Að vísu segir herra
bókbindarinn í formálanum fyrir Mynsters hugleiðingum:
„þá tók jeg mjer ferð á hendur suður til Dannierkur
helat þess erindis, að fá hjá sjera þorgeiri keyptan prent-
rjett að bókinni11. — þetta atriði er að líkindum sett
í formála bókarinnar, til að leiða almenningi fyrirsjónir