Íslendingur - 01.02.1861, Blaðsíða 5

165
'V
þingisins og vilji konungsins, sem löggjafa, að alþingið
með samvizkusemi reyni til að flnna hinn rjetta skilning
hennar og hagi sjer þar eptir, og í þessu vona jeg að
allir íslendingar sjeu mjer samdóma. það væri annars
gaman og fróðlegt, að þjóðólfur vildi sem fyrst upplýsa
með fáum dœmum, hverjar þær nauðsynjar geti að bor-
ið, er krefji, að alþingið blandi sjer í þann kjörrjett kon-
ungsins, sem honum er skilyrðislaust áskilinn í alþingis-
tilskipuninni. Skyldi þjóðólíi ekki vefjast tunga um tönn,
þegar hann fœri að spreita sig á þessu? — Menn skyldu
vænta, að þjóðólfur færi nú að upplýsa lesendur sína um
þessi þrjú atriði, er hann þóttist vilja upplýsaþáum. Nei,
ónei, ekki undir eins; liann bregður sjer fyrst á leik of-
an eptir blaðsíðunni, 21 línu, svo það er ekki unnt að
fylgja honuin; þráðurinn í hugsuninni margkubbast þar
svo hjá honurn. Hann bvrjar fyrst á því, að segja les-
endum sínum frá, hvað sjer gangi til, að vilja reyna til
að frœða þá um þetta þrennt, en endar með því að segja
þeim, »að það megi hverjum manni vera auðsætt, að kan-
selíráð V. F. hafi ekki brotið af sjer rjett sinn til að sitja
á alþinginu fyrir það, þóhann hafi þegið embætti afkon-
ungi í Danmörkui', sem var þó eitt atriðið, er hann ætl-
aði sjer að upplýsa, »þess vegna geti spursmálið ekki
orðið um annað, en þetta: hefur konungurinn brotið af
sjer rjettinn til að mega halda V. F. á þinginu, með þvi
að veita honum embætti í Danmörku og taka hann úr
embætti hjeðan af landi?« þessi hringlandi í þjóðólfi er
nú dœmalaus, en þó líkur sjálfum honum; fyrst ætlaði
hann sjer að skrifa móti greininni í Islendingi, sem liann
sagði að efnið væri í, að með því konungur vor hefði
framað Y. F. til embættis í Danmörku, þá væri þar með
fyrirgjört rjetti hans til að eiga setu á alþinginu sem
konungkjörinn þingmaður. Síðan breytir hann þessu á-
formi sínu, og vill reyna að upplýsa, að herra V. F. eng-
an veginn liafi glatað þingseturjetti sínurri, að stjórnin því
enga ástœðu hafi haft, til að útnefna annan þingmann i
hans stað, og loksins að alþingi engan rjett hafi til, að
blanda sjer í þann kjörrjett konungsins, sem honurn skil-
yrðislaust er áskilinn í alþingistilsk., og nú er hann aptur
hvarflaður frá að upplýsa þetta, þó hann sje að rannsaka
rjett Finsens, til að mega sitja á þingi, og spursmálið
hjer á nú ekki að geta verið annað en það, hvort kon-
ungurinn hafi brotið af sjer rjettinn, að mega halda V.
F. á þinginu. það er nú rjett verðugt fyrir þjóðólf og
honum líkast og orðalagi hans öðru í grein þessari um
329
eptirför á handahlaupum, en hinn þriðji snýr aptur; gat
Eyvindur þess til, að það mundi karlinn verið hafa, er
aptur sneri. Nú hlevpur Eyvindur eptir jöklinum og liinir
tveir á eptir, og dregur hann æ íengra undan þeim;
verður þá um síðir fyrir honum jökulsprunga ein mjög
mikil. Eyvindur hefur sig á lopt og hleypur yíir sprung-
una. Er hann þá ákaflega móður og leggst niður. Ilinir
koma þar að, en þorðu ekki yfir að hlaupa, enda var
Eyvindur þar fyrir og til alls búinn. Skildi þar með þeim,
og báðu hvorugir aðra vel lifa. Eigi er þess getið, að
Eyvindur hafi endrarnær komizt í jafnmikla hættu, sem
nú var sagt, þá er fundum hans bar saman við aðra út-
iegðarmenn, en borið hafi það til, að hann hufi gengið í
sveit með þeim, en verið gjörður þaðan rækur fyrir hvinnsku
sakir. þeim, sem sagt liafa frá Eyvindi, ber eigi saman
um það, hvort hann hafi náðst, eður eigi, þá er byggða-
menn fundu hann, sem opt bar við. Sumir segja, að
hann liaíi aldrei náðst, en forðað sjer jafnan á lianda-
hlaupum, jafnvel undíin fráustu hestum, en Ilalla liafi opt
verið tekin, einkum þegar hún var vanfœr, en sloppið
stjórnina, að jeg nú sleppi öðru, að fara að rannsaka
þetta, hvort hans hátign konungurinn hafi brotið af
sjer rjettinn að mega halda V. F. á þinginu, eður láta
sjer koma til hugar slika rannsókn, en það finnst mjer
lýsa fjarskalegri illkvitni og ódrengskap afhonum, að vilja
ljúga og klina því upp á »íslending«, að þessu sje haldið
fram í honum, því þar að lýtur ekki eitt einasta orð í
honum, nje bendir til þess, að höfundi greinarinnar þar
haíi komið slíkt til hugar. það kynni nú margur að undr-
ast yfir því, hvernig nokkrum manni, sem heilvita á að
heita, skuli hafa getað komið önnur eins vitleysatil hug-
ar og þetta, að menn, til þess að geta sjeð, hvort V. F.
hafi misst alþingisseturjett sinn, verði að rannsaka, hvort
konungurinn hafi brotið af sjer þann rjett, að mega hafa
hann á þinginu; samt hefur þjóðólfl hugkvæmzt þetta, af
því hann hefur fundið það út, þegar hann hefur verið að
ígrunda þetta mál, »að það beri að líta á þingseturjett
manns á tvo vegu, nefnilega á rjett mannsins sjálfs til
að sitja á þinginu, og rjett þess eður þeirra, sem kjöri
hann, til að mega haida lionum á þingi«. En því ver
hefur þjóðólfur hvorki vitað það, að það eptir löggjöf vorri
er hafið langt yfir allan efa, að livorki konungurinn nje
nokkurt kjördœmi geti hrotið af sjer þann rjett, að mega
hafa þann á þingi, er það kýs til þess, nje heldur hitt,
er þó hver heilvita maður ætti að geta sagt sjálfum sjer,
þar það bcinlínis leiðir af sjálfu sjer, að sá alþingismað-
ur, er missir alþingisseturjett sinn, má úr því ekki sitja
á alþinginu, fyr en ef hann aptur fær alþingisseturjett-
inn, því hefði þjóðólfur vitað þetta, hefði hann getað spar-
að sjer alla þá vitleysu og viðbjóðslegu rannsókn, sem nú
kemur hjer á eptir hjá honum, umþað, livort konungur-
inn muni hafa fyrirgjört rjetti sínum til að hafa kanselí-
ráð Finsen framvegis á þinginu, eður ekki, og sem ekki
getur verið neitt svar upp á greinina í íslendingi, nje
haggað í minnsta máta því, sem þar var sagt, þar þessi
rannsókn eptir eðli sínu ekki getur leyst úr þeirri spurn-
ingu, er þar var gjörð að umtalsefni, sumsje, hvort V.
F. liefði misst alþingisseturjett sinn, eður ekki, því úr-
lausn þessa, er komið undir allt öðru.
(Framhald síðar).
(Aðsent).
þegar jeg las hugvekjuna, sem stendur í 10,—12.
blaði »íslendings«, þótti mjer vænt um, að farið var að
330
jafnan aptur, er hún var orðin ljettari. Aðrir segja, að
Eyvindur hafi opt verið handtekinn, en þó hafi hann ætíð
sloppið aptur; hafi Arnes þá stundum verið í för með
þeim IIöllu, en stundum ekki. En hve nær þeir Eyvind-
ur og Arnes slitu fjelag til fulls og alls, eða hvernig það
atvikaðist, höfum vjer eigi getað sannspurt. Svo er sagt,
að Eyvindur væri hinn mesti aflamaður, og viðaði drjúg-
um að á sumrum, en þó er það í mæli, að löngum ætti
hann þröngt í búi, þá fram á leið vetur. Einhverju sinni
bar það til á einum vetri, er hann bjó undir Sprengisandi,
að matbjörg hans var öll þrotin, og hafði hann lítið haft
til viðurværis nálega í viku. Páskadagsmorgun hinn fyrsta
kvaðst Eyvindur ætla að lesa húslestur, og verðaþáheld-
ur hungurmorða að því búnu, en að ólesnu, en Halla
kvað sig einu gilda hvort væri; þau mundu lítið seðjast
á lestrinum. Svo varð þó, sem Eyvindur vildi; hann fór
að lesa; en er liann hafði lokið sjálfum Iestrinum, ogvar
kominn aptur í mitt faðirvor, lieyrðu þau, að komið var
við skálahurðina. Að því búnu gekk hann til dyra, og
litaðist um úti; sjer hann þá eldishest standa við skála-