Íslendingur - 28.12.1861, Blaðsíða 1

ANNAÐ ÁR.
28. desember.
Ferðalög1 inaniia mn norðnrstrendur
Arneríkii og ishalið J>ar f'yrir norðan.
(Framhald, sjá ísl. nr. 7. annaö ár). Nú liðu svo 2
ár, að ekki spnrðist til Jóns Franklíns; gjörðust þá marg-
ir hugsjúkir um ferðir hans og hjeldu, að eitthvað mundi
að vera; báru menn þá ráð sín saman, hvað gjöra skyldi,
og varð sú niðurstaðan, að hin enska stjórn gjörði út
menn í prjár áttir, að leita hans og þeirra fjelaga; skyldi
ein leitin fara landoeg, en tvœr sjóveg. Leitum þessum
var þannig hagað: ein skyldi halda norður í Baffínsflóa
og inn um Lankastersund til vesturs, þá leið, er Franklín
hafði átt að fara; önnur suður um Ameríku, norður með
henni vestanverðri og norður úr Beringssundi og leita
þaðan í austur; liin þriðja skyldi fara landveg norður á
Ameríku-strendur, og kanna þær á báða bóga með sjó
fram. Menn gjörðu sjer mestar vonir um þá leitina, er
halda skyldi vestu'r um Lankastersund; var hinn víðfrægi
James Ross fyrirliði hennar, og margir vaskir menn í för
með honum; þar voru þeir Mac Clure og Mac Clintocli,
er síðar urðu mjög frægir. James Ross lagði af stað tveim
skipum (Entreprise og Investigator) á öndverðu sumri 1848.
Iíomust þeir inn Lankastersund og vestur undir Leopolds-
ey, en þar festust skipin í ísum og sátu þar hinn næsta
vetur; könnuðu þeir þá alla Sommerset-ey og fundu ekki.
Sumarið eptir freistuðu þeir að komast norður um Well-
ington-sund, en það var þá alit ísum lagt, og isinn yflr
7 álna þykkur; gátu þeir eigi, þó sagir þeirra væru 6
álna langar, sagað gegnum ísinn, og urðu frá að bverfa
við svo búið. Iljelt James Ross heim aptur undir vetur-
nætur 1849.
Fyrir þeirri leitinni, er send var vestur í Berings-
sund, rjeðu þeir Moore og Kellet, og stýrði sínu skipinu
(Plover og Herald) livor þeirra; komust þeirnorðurúr Ber-
ingssundi, sendu einn af undirforingjum sínum, er Pullen
hjet, á bátum austur með landi; ljet hann þar vistir eptir
á ýmsum stöðum, ef þeir Franklín kynnu þangað að leita,
en hvergi varð hann þeirra var, og sneru þeir Moore og
Ivellet aptur við svo búið suður í Beringssund haustið
1849, og Ijetu þar fyrirberast fyrst um sinn; töldu þeir
víst, að Franklín og fjelagar hans mundu eigi liafa komið
þar vestur á strandir.
Hin þriðja leitin, er vjer nefndum fyr, hjelt norður
eptir Ameríku; fyrirliðar voru þeir Jón Richardsson og
Dr. Jón Rae, — hann kom hingað til lands með Shaffner
í fyrra-sumar, og er oss því að nokkru kunnur. — Iíom-
ust þeir alla leið norður að íshafl; hittu þar Skrælingja-
þjóðir; hjeldu alstaðar spurnum fyrir um þá Franklín, en
enginn kunni neitt til hans að segja. Sneru þeir Jónar
því næst heim aptur, og undu illa við svo búið.
Svo voru liðin 5 ár (1845—1850), að engar komu
fregnir af Franklín; þótti nú sumum mönnum litlar líkur
til, að hann mundi á lífl vera. |>ó hjet hin enska stjórn
hverjum þeim manni 20,000 punda sterlings að verðlaun-
um, er borgið gæti Franklín eður skipverjum hans, og
hona Franklíns Iagði þar á ofan 3000 pd. sterl. Mundi
nú flestum hafa horfið hugur og geflzt upp, að leggja líf
og fje í sölurnar til þess að leita lengur út í slíka óvissu,
sem hjer var, og eptir allar þær tilraunir, er gjörðar höfðu
verið á þrjá vegu, árin 1848 og 1849, eins og frá liefur
verið skýrt; en því fór fjærri. Nú tók Englendingum fyrst
að vaxa hugur, og nú gjörðu þeir árið 1850 út skip og
menn í aðra leit, miklu meiri og rausnarlegri en hina
fyrri. Af leit þeirri, er gjörð var eptir Franklín árin 1848
—49, voru menn komnir að raun um, að hans varhvorki
að leita í Lankaster- eða Barrow-sundi austanverðu, nje
lieldur á því svæði um strendur Ameriku norðanverðar,
er þeir Jón Richardsson höfðu um farið; hjeldu því marg-
ir, að Franklín hefði komizt allt vestur að Melvilieey, hald-
ið síðan þaðan eitthvað vestur í haf og stýrt norðarlega;
þar mundu skipin síðan hafa orðið föst í ísum, og þar
hefði hann, ef til vildi, orðið að láta þau eptir, svo mundi
hann annaðhvort hafa tekið það tilbragðs, að dragakost-
inn við skipshafnir sínar, til þess að treina þeim hann
sem lengst, eða þá, ef hann hefði þótzt fyrir sjá, að vistir
mundu eigi heldur með því móti endast, að hann hefði
þá leitað sjer lífs mcð því, að halda suður að Ameriku-
ströndum og ná Mackenzífljóti, og fara svo upp með því
og suður til byggða; því það vissu menn, að Franklínvar
flestum mönnum kunnugri á því svæði, því þær strendur hafði
hann allar kannað og um farið fyrir nokkrum árum, eins
og áður er sagt; þess var og tilgetið, að liann rnundi
hafa reynt að snúa við aptur og komast austur í Lan-
kaslersund á ísum og ná í hvalveiðaskip austur í Baffins-
flóa, og bjarga þannig lífi, eins og Jón Ross hafði gjört
árið 1833. þegar allt þettavar saman borið, þótti liinum
vitrustu og kunnugustu mönnum: Parry, Jóni og James
Ross og Sabine og fl., er um þetta voru spurðir, að verið
gæti, að þeir væru enn á lífi, og fyrir því hlýddi eigi ann-
að, en fara aptur af stað og leita betur. Fyrir þá sök
varnú af ráðið, að senda megin-leitina norður í Lankas-
tersund, reyna að ná Melville-ey, en kanna þó jafnframt
Walkershöfða og allar strendur í nánd við hann, svo og
Wellington-sund og Jones-sund á bæði lönd, en jafn-
ldiða þeirri leit skyldi þó senda aðra leitarmenn, sem áð-
ur, norður úr Ilerings-sundi, svo og norður á Ameríku-
strandir, og leita þar allt frá Mackenzí-fljóti austur með
sjó, sem auðið yrði. Skulum vjer nú í fám orðum skýra
frá, hvernig mönnum var skipað í leitir þessar (árið 1850),
liverjir voru fyrirliðar, og hver skip þeir höfðu til uinráða.
1. Frá Berings-sundi átti að hefjaeina ieitina; voru þang-
að send 2 skip, Entreprise og Investigator. Yfir þessa
leit var Collinson settur, og stýrði hann Entriprese,
en Mac Clure gekk honum næstur og stýrði Investi-
gator. Ilið þriðja skipið, Plover, sem áður var nefnt,
átti að halda kyrru fyrir í sundinu, og hafa til taks
vistir og ýms áhöld, er bresta kynnu handa hinum
tveimur skipshöfnum, er vjer nú nefndum.
2. Norður á Ameríkustrandir voru þeir Pullen og dr. Rue
sendir, og áttu að fara þar á bátum með landi fram.
3. Til Lankastersunds voru send 10 skip í 5 deildum.
Hin fyrsta eður aðaldeildin var undir forustu Austins
(Eysteins ?); hann hafði 4 skip, seglskipin »Resolute«
og »Assistance«, og gufuskipin »Pioneer« og »Intrepid«.
Önnur minni deild var undir yfirstjórn Pennys;
113