Íslendingur - 04.10.1862, Blaðsíða 3

75

(Aðsent).
I.
í gærkveldi kom jeg í hús nokkurt hjerna í bænum,
og heyrði jeg þar ymtað nokkru, scm jeg ætla að segja
yður, herrargóðir, afþví jegheld, að mörgum kunni þykja
það nokkuð skrítilegt, eins og mjer þótti. J>jer vitið, að
þegar herra Jón Guðnmndsson ætlar að láta prenta eitt-
hvað í þjóðólfl eptir sig sem málaflutningsmann, mun hann
ætíð hafa þann sið, að skrifa sjálfum sjer brjef, um leið
og hann sendir sjer það, og biðja sig, ritstjóra góðan!
að taka þetta af sjer upp í sitt heiðraða blað þjóðólf;
þannig mun brjef það liafa verið þjettskrifaðar tvær eða
þrjár arkir, er hann skrifaði sjer núna seinast, þegarhann
sendi sjer ritgjörðina um landsyflrrjettardóminn í Fjeld-
steðsmálinu, til rjettlætingar því, að óhælt væri að taka
ritgjörð þessa af sjer upp í blaðið. f>jer sjáið og sjálflr,
að herra J, G. kallar ritgjörð þessa aðsenda, þó
hún sje skrifuð af honum sjálfum og undir hans
elginnafni, af því hún hljóðar um málsfærslu hans
við lándsyfirrjettinn. En þó nú herra Jón Guðmundsson
opt kunni að taka þessar ritgjörðir af sjer sem málaflutn-
ingsmanni umtalslaust upp í blaðið, þá mun þar samt
stundum vera talsvert strið bjá honum milli holdsins og
andans, hvort hann eigi að gjöra það; því herra ritstjór-
inn, eður hinn andlega sinnaði J. G., mun ekki vilja taka
upp í blað sitt allt það, er herra málaflutningsmaðurinn,
eður hinn holdlega sinnaði J. G. stingur upp á, og gjöra
hann apturreka með margt af því, og fer þá aðlíkindum,
þó stundum kunni að falla nokkuð óþvegin orð þeirra
nafna á millum út af þessu; og eptir því sem jeg hef
frekast skiiið, mun svo nýlega hafa verið, að herra mála-
fiutningsmaðurinn mun hafa orðið býsna beiskur í orðum
við herra ritstjórann út af því, að liann ekki hafl viljað
taka einhverja ritgjörð af sjer í blaðið, og því vera nú í
undirbúningi með að höfða orðamál (Injuriesag) móti
málsfærslumanninum, en málsfærslumaðurinn mun ekki
deyja ráðalaus, heldur ætla sjer að höfða gagnsök gegn
ritstjóranum út af því, að hann gagnstætt öllum lögum og
rjetti hafi neitað sjer um að taka af sjer ritgjörðina inn
í blaðið. \'æri nokkurt hæfl í þessu, sem eptir liinu fyr
sagða vel getur verið salt, verður gaman að vita, hvor
þeirra vinnur málið, herra ritstjórinn Jón Guðmundsson
eður herra málsfærslumaðurinn Jón Guðmundsson, því
báðir munu vera seigir, og ekki verða orðlausir strax.
{>að væri óskandi, að þessir báðir herrar (sem sýnast vera
tvær persónur í einni og sömu veru), vildu láta prenta
33
vilja. IJún var opt veik og lasburða; fór Eiríkur þá
snemma áfœtur, kveykti upp eldinn, sópaði kofann, hitaði
á katlinum, og gjörði allt þetta svo fljótt, að Bretína
vaknaði ekki fyr en hann stóð við rúmstokkinn hennar
með bolia af góðu heitu tevatni. þetta var einasta sæl-
gætið, scm Bretína nokkru sinni naut, og fann Eiríkur
upp ótal ráð, og var ætíð önnum kafinn í að útvega henni
það. Hann var mesti viljadrengur; cn það var ekki auð-
gjört, að fá þá vinnu, sem samboðin væri aldri hans og
afli, og þegar hún fjekkst, voru það ekki nema íáeinir
skihlingar, sem hann vann sjer inn í einu.
Nábúar hans voru fútœlur, en af því hann var svo
liðlegur í sjer, þólli þeim vænt um, að fá liann til að
gá að hörnurn sínum, meðan þeir voru sjálíir úti við
vinnu, eða þá til að sitja yflr sauðkindum þeirra eða gæsum,
svo þær ekki strykju úr bithaganum inn á engjar eða sáð-
lönd; eiga bœndur á Hjaltlandseyjum opt mikinn fjöida
af skepnum þessum.
I>að, sem hann fjekk fyrir þess konar vik, var optast
»innlegg« sín í málinu, og láta þau koma út í þjóðólfl,
lesendum þessa blaðs til fróðleiks og skemmtunar.
Eptirskript.
|>egar jeg var nýbúinn að skrifa þetta, duttu mjer í
hug rangindi þau, sem jeg sje nú af þjóðólfi að jeg einu
sinni hef orðið fyrir af presti nokkrum; jeg ætlaði hjerna
um árið að höfða mál á móti manni einum, og kallaði
hann því fyrir sáttanefnd; maðurinn liljóp þar á sig í
ýmsu, svo mjer virtist málið auðunnið á mína síðu, þegar
til rjettarins kœmi og jeg þar gæti lagt þetta fram fyrir
rjettinn; jeg vildi því ekki sættast á málið, sem eðlilegt
var. Jeg bað nú prestinn, sem var œðri sáttasemjarinn
að bóka þetta allt, sem maðurinn hafði rausað og sagt,
og gefa mjer síðan greinilega útskript um það úr sátta-
bókinni. En hvað skeði? Presturinn neitaði mjer um
þetta og sagði mjer, að það væri harðlega bannað í 28.
greininni í tilsk. í 20. jan. 1797 , að bóka nokkuð um
það, er talað eður boðið væri fyrir sáttanefndinni, þegar
sættum ekki yrði á komið, og þó hann gerði það, dygði
mjer það ekki, því dómstólunum væri bannað, að hafa
nokkurt tillit til þvílíks, þegar til dóms kœmi. Jeg þorði
þá ekki að halda lengra út í málið, og ljet það svo detta
niður. Nú sje jeg þó af þjóðólfl, að sjera Árni Böðvars-
son hefur í Fjeldsteðsmálinu bókað greinilega það, sem
hefur átt að hafa fram farið fyrir sáttanefndinni í því, og
er hann þó prófastur, en hinn var ekki nema eintómur
prestur; eins kveðst herra málsfœrslumaður J. G. hafa
byggt vörn sína í málinu á þessari útskripí
prófastsins, og mundi hann þó ekki, maðurinn sá,
hafa gjört það, væri dómstólunum bannað að hafa nokkurt
tillit til slíkra útskripta. Jeg get því ekki annað en með
herra J. G. saknað þess mikillega í yfirrjettardóminum,
að hann sluili þegjandi ganga fram hjá þessari greinilegu
útskript af sáttabókinni, sem gefin er afherra prófasti Á.
Böðvarssyni og herra málsfœrslnmaður J. G. hefur byggt
vörn sína á. Ut af athugasemdum herra J. G. í þjóðólíi
við þennan yfirrjettardóm, skal jeg leyfa mjer að geta
þess enn fremur, að mjer virðist ekki lítill fróðleikur í
því að vita, að leiguliðinn á Iljarðarbóli hjet Friðrik, og
var sonur Eggerts Fjeldsteðs, þó það eðlilega væri úr-
slitum málsins með öllu óviðkomandi og þess vegna ekki
þyrfti að standa í dóminum. J>ví það skyldi þó aldrei
vera svo, að presturinn hafi vitað betur lög en máls-
fœrslumaðurinn, og að hann (málsfœrslumaðurinn) því hefði
átt að þakka yfirdóminum, ef hann hefði haft vit á, fyrir
34
ekki annað, en lítil karfa af jarðeplum, fáeinir hnefar af
mjöli, eða lagður af ótættri ull; enda höfðu menn þar
ekki öðru að miðla.
Einhvern dag hafði Eiríkur í margar stundir haft
gætur á ókyrrum og óstýrilátum drenghnokka, því móðir
drengsins var á engjum. Barnið var spakt og undi sjer
vel hjá honum; því bæði menn og málleysingjar hjeldu
upp á Eirík, og sýndi það, að hann var hjartagóður.
Móðir drengsins kunni Eiríki hinar mestu þakkir fyrir
þetta, og tók hún eptir því, að liann leit einmunalega á
hóp af hœnuungum, sem voru á rjátli fyrir framan bœj-
ardyrnar, og var hún þá svo vinveitt, að hún gaf honum
einn af þeim. Aldrei hafði Eiríkur komið heim með
nokkurn þann hlut, sem honum þótti eins vænt um. fó
hann hefði ímyndað sjer, að unginn mundi verpa gull-
eggjum, eins og gæsin, sem sagt er frá í huldufólkssög-
unni, þá hefði honum varla þótt vænna um. Hann bjó
til Idýtt og snoturt hreiður og nœrði hann með ormum
og kornbari, sem hann tíndi upp á sáðlöndunum. Korn-