Íslendingur - 21.10.1862, Blaðsíða 5

85
Rdl. # /3
Flattir 4222 » 15
III. Umfluttar útgiptir: Rdl. # /3
Í.Áfallinn prentnnarkostnaður
á bœkur prentsm., og endur-
goldin skuld til P. Sveinss. 549 » »
2. Brúkað af farfa, olíu og lími
og af sjer gengið af verk-
fœrum með fleiru . . . 116» 9
3. Brúkað af pappír 39 balla
4 rís 15 bœk. 13ark. fyrir 1476 » 13
4. Innborgað skuldabrjef J>. Á. 135 » »
5. Innkomnar bœkur, er til-
fœrðar eru í tekjunum, bæði
í eptirstöðvunum og því við-
bœtta, fyrir.................... 5 4 » 2281 5 6
IV. Eptirstöðvar 31. des.br. 1856:
1. í arðberandi skuldabrjefum 1100 » »
2. Útistandandi skuldir (er eng-
in leiga gelzt af), fyrir prent-
un og pappir og útsendar
bœkur................... 1793 2 8
3. Eign i húsum 2500 rdl. (þar
á hvílir skuld 734 rd. 64 sk.),
en borgaðir............. 1765 2 »
4. Eign í pressum, lelri og ýms-
umöðrumáhöldum,farfao.fi. 2764 1 10
5. Boekur með þeirra söluverði,
fyrir................... 5426 1 12
6. í pappír 32 ballar 4 rís 8
bœkur 9 arkir, fyrir . . 1230 3 7
7. í peningnm hjá forstöðum. 769 2 5 14849 1 10
Samtais 21353 1 15
(Eptir nppkasti, sem liggur \ib jarÍJabókarskjöl
Árna Maguússonar á turni; viríjist vera eptir Pál Vídalín).
(Framhald, sjá ísl. nr. 10, bls. 77—79).
|>að skal vera x cr jörð, er liún ber ríflega x kúgildi.
f>rjár kýr og fjögur iömb á fuliu fóðri, hitt á útigangi,
með slíkri björg, sem fyr segir. Hestar skulu vera tveir
og ungfœrleikur þriðja etc.; allt ex proportione við xx cr
jörð. Hjer á að observera, að beri hún tveim kúgildum
meira, þá er þegar verði breytt.
Hús á x cr jörðu skulu vera:
1, Baðstofa, 8 al. löng, 5 álna breið.
53
manna og vopnaður vel, og allt undir Skjaldbreið eða
hvað lengra undir jökulinn; hann fór að austan og nátt-
aði þar; en það er sögn hans og þeirra, er með honum
voru, að þeim var varla vært um nóttina, gjörði á þoku
mikia og ljetti eigi upp, fyr en þeir sneru híbýlum á
leið og heim aptur til byggða, en úr þokunni var svo við
kveðið: Tröllin taka þig allan, Teitur! ef fer þú að
leita.
Síðan hef jeg ei heyrt getið um, að nokkur hafi til
orðið þess að freista, að finna upp eða leita að nefndum
Áradal (er með rjettu nafni heitir þórisdalur, af þeim eina
J»óri þuss, er þar bjó); en optlega hefur það til umrœðu
komið, einkum í hjeruðum, er næst iiggja jöklum þessum
austan og sunnan, og svo líka liafa borgfirzkir menn um
þetta talað þrátt, og haft miklar ráðagjörðir (sumir hverjir
heima að baðstofum sínum), og hefur það komizt iengst,
að ungur maður nokkur fyrir fám árum, 17 eða 18 ára,
sonur Gríms prests, er þá bjó á Húsafelli, Jónssonar,
Grímssonar í Kalmannstungu, ljezt muudu frumkvöðuli að
2, Búr, 6 al. iangt, 5 álna breitt.
3, Eldhús, 4 al. langt, 3Va álnar breitt.
4, Fjós fyrir iij paut.
5, Fjárhús fyrir xx sauði, garðastœtt að breidd.
það skal vera viii cr jörð, er hún ber ríflega viii
kúgildi.
Tvö af þeim og tvo þriðjunga hins þriðja skal hún
fóðra á nytgæfum heyjum frá Hionysiusmessu til fardaga.
Fimm og einn þriðjung hins sjötta skal hún fóðra með
mánaðarbjörg fyrir hesta, sem vera skulu tveir, og eitt
unghross; hitt allt, sepi vera skai ásauður, skal hún fóðra
með sex vikna gjöf frá miðgóu til sumars, eptir áður
sögðum fóðurskamti. Hús öll skulu vera sem á x hndr.
jörðu, nema fjárhús skal vera fyrir xv sauði.
Hvergi skal í sveitum minni jörð leigja. En ef Iand
er minna, og hefur þó að fornu afdeild jörð verið, þá
skal þann bústað i eyði leggja og auka með því hinar
næstu jarðir, báðar, ef svo hagar löndum, aðra hina næstu,
ef það er hagkvæmara. Nú er þar sinn hvorrar eigandi,
smájarðarinnar, sem eyðileggjast skal, og hinnar, er nú
skal hún leggjast til; þá skal sá, sem á hina litlu jörð,
eignast í hinni stœrri jafnmikið, sem það eykur hennar
verð, að hin minni bœttist við; svo að hann og sá, sem
áður átti þá stœrri jörð, skulu nú eiga báðir báðar, og
skal það heita ein jörð, óskipt eiganda í millum.
Nú ber hún ix kúgildi, þá skal hún heita x cr jör6,
en ekkert fóður hafa mega og engan skileyri af kvikfje
nje vaðmálum í landskyid gjalda.
En ef hún ekki ber nema vij kúgildl, þá heitir hún
þegar sex hundr. jörð, og má ei í sveitarbyggð bólstaður
vera, heldur leggjast saman við hina næstu, sem fyr er
getið.
(>að skal vera vj cr jörð er hún ber vj kúgildi.
Tvær kýr á fóðri nytgæfu, xviii ær og i hest með
björg og útigangi.
Hús skulu vera: Baðstofa, búr, eldhus, sem á x cr
jörðu.
Fjós fyrir ij kýr og eitt ungneyti.
Fjárhús fyrir x sauði.
Ilvergi skal á öllu landi smærri jörð leigja, og hvergi
svo litla nema við sjó alleina, þar þó, er heimræði sje,
að minnsta kosti vor og haust.
|>að skal vera xii cr jörð, sem ber xii kúgildi.
Fjórar kýr til fóðurs á nytgæfum heyjum, hesta þrjá
og þrjátygi ásauðar með björg og útigangi, sem fyr segir.
54
gjörast að leita uppi Áradal, og skrifaði í hjeraðið eptir
mönnum til fylgdar sjer; þar voru tilnefndir vaskir menu
og áræðisgóðir; tveggja er einkum við getið; var annar
nefndur þorsteinn, son Torfa prests, er hjelt staðinn að
Gilsbakka, en annar Vigfús þórðarson Böðvarssonar pró-
fasts að Reykholti; en svo fór sem vant var, að ekki varð
úr nema ráðagjörð ein; þótti bœndum sjer nýtara, að
hyggja að heimkynnum sínum, en rekast um jökla og ó-
byggðir, er hætta var ein og hrakningur einn, en engra
herfanga von; fjekk prestssonur gamansbrjef aptur af dal-
mönnum til farj>rgreiða, og sat því heima við svo búið.
Síðan hefur enginn til orðið á þessa ferð að hreifa,
inn til nú fyrir skömmu um sumarið, er annað alþingi var
Sigurðar Jónssonar lögmanns, er sat að Einarsnesi við
Borgarfjörð, er hann hafði lögmaðuí verið sumarið næsta
fyrir, þá bjó að Húsafelli prestssonur sá, sem fyr er get-
ið, og var nú prestur að vígslu; hann var Helgi nefndur.
Helgi prestur var kvongaður maður, og átti dóttur Stefáns
prests, er sat að Nesi'við Seltjörn, en þó var hann and-