Íslendingur - 31.12.1864, Blaðsíða 3

til ínjólkur o? til frálngs, bæði á bjöt og mör en hið
snnnlenzka fje, otr |uiö mnnu alls en"ar ýkjur, að mun-
ur þessi nemi fullum sjöttungi, þegar á ollt er litið.
Nú vita menn, að norðlenzkt fje er svo tnjög orðið út-
breitt í nærsveitunum síðan kláðinn kom, að allt yfir-
borð fjárins er orðið af þessum rótum runnið, svo að
Kjósar- og Gullbringus. hefði hinn mesta liag af að
skipta fjenu fyrir annan fjárstofn kominn og kynjaðan
að norðan, pó fjeð aldrei nema væri alheilbrigt,. þetta
atriði eingöngu sýnir nú svo berlega, hve bernskulega
og fávíslega |ieir menn líta á fjárkláðamálið, sern halda
því fram, að það sje skaði að sjá á bak þessti gamla
kláðafje! það verður lijer ofan á sem endrarnær, að
það er kláðinn sjálfur, sem ber höfuð og herðar yfir
alla þá kosti, sem þeir sækjast eptir, sem arð vilja hafa
af sauðfje.
þá er og annað aðalatriði, sem svo mjögmælir fram
með fjárskiptunum. það er hin lagalega hlið máls þessa.
Hugsi maður sjer, að lóga eigi fje í heilum sveitum án
þess annað sje þegar til í stað þess, geta margar og
margvíslegar lagalegar hindranir orðið því til fyrirstöðu.
Yjer þykjurnst eigi þurfa að útlista þetta nákvæmlega,
og ætlum það nóg að benda mönnum á fáein dæmi.
Líti maður þannjg á leiguliða, fjárforráðamenn ómynd-
ugra og opinberra stofnana, þá getur auðveldlega svo
að höndum borið, að þeir eigi að lögum geti látið af
hen'di sauðlje, sem þeir undir höndum hafa, og einkum
getur það þráfaldlegaog almennt komið fyrir um leigu-
liðann hvtið ásauðarkúgildi þau snertir, sem fylgja leigu-
landi hans. Lík vandkvæði geta og komið fram við
kaupasamninga um jarðir, sem kúgildi eru á, út af veð-
14. Sje jeg hvar hann sitnr undir
sínum hjalli,
lotning meður lýt jeg kalli.
15. »Góðan daginn gefi vðtir
guðir Ása!
»mun liann heldur hægja en blása?
1G. »í hug er mjer að fara á flot
og fá mjer róður,
»bátinn ljáðu, bóndi góður!
17. »þegar allir fleyta fjöl
úr fjörusandi,
»meltast einn cr illt á landi«.
18. Ansar frumver Eplagoðs
og augum skotrar:
nslíkar hetjur held eg snotrar:
19. »Allir eru Yggs- frá -konu
ýtar rónir,
»vaktir steinar velli grónir.
2tí. »Eru komnir fram á fjörð
til fiskileita,
»meðan öngul bragnar beita.
setningum og öðrum gjörðum og lagalegum viðskiptúm
manna í millum. lír öllum þess konar vandkvæðum
ráða fjárskiptin, og það verður víst torvelt, að hugsa
sjer þau atvik, þar sem þau eigi geta átt sjer stað að
lögurn, beri sá, sem í lilut á, sig rjett og hyggilega að.
þess þarf víst naumast að geta, að býtta- eður skipta-
samningar, livort sem þeir snerta lönd eður lausa aura,
datiða eður lifaridi fjármuni manna, eru svo venjulegir
og viðiirkenndir í löggjöf vorri, að enginn fær efastum
gildi þeirra, þar sem loforð manna og samningar um
að Tóga fje sínu og katipa síðan annað í staðinn, eru í
eðli sínu hýsna óákveðnir og óglöggir, en af því flýtur
aptur, að þeir erti óáreiðanlegur grundvöllur fyrir slik-
um mikilsiimvarðandi viðskiptum manna í miilum, sem
hjer ræðir um, og enda illa gefizt að undanförnu.
Vier þykjumst nú hafa sýnt ntegilega fram á, að
fjárskiptin eru það úrræði til að útrýma fjárkláðanum,
sem hlutaðeigendur munit reynast Ijúfastir á að taka,
sem aliir geta lagt sinn skerf til að framkvæma, og sem
bæði frá þjóðmegunarfræðis- og lagalegu sjónarmiði er
þannig lagað, að eigi mun auðvelt að finna því neitt
til foráttu.
Gjörum nú ráð fyrir, að bændur eður yfirböfuð
fjáreigendur á Islandi fallizt á þetta úrræði. Gjörura
ráð fyrir, að bændum á kláðasvæðinu blæði það loksins
i aitgnm, að sjá og þreifa á því, að almenn vandræði
og atvinnutjón stendur af þesstim fáu sauðkindum þeirra,
bæði fyrir þá sjálfa og allt landið. Gjörum ráð fyrir, að
mcnn í hintim heilbrigðu sveitunum vilji sýna það veg-
lyndi og föðurlandsást, að láta af hendi heilbrigt fje
fyrir hið kláðagrunaða. Gjörum yfirhöfuð ráð fyrir, að
21. »En þú sefur svanna hjá
á svæfla dúui,
»þar til sólin sjest í túni.
22. »Ei er fyrn þjer farnist lítt
á flæðar lónum,
»dragir aldrei drált úr sjónum.
23. »Farðu samt að fá í soð,
ef fengið getur,
»jeg get ekki beðið betur.
24. »Jeg skal ljá þjer lítinn bát
og Litar drenginn,
»hjer í landi er annar enginn.
25. »Guðsást fyrir, góði vin«
og gekk til sjóar
fór með dreng á (isk að róa.
26. Allvel gekk það okkur Litar
út á sviðið,
fundurn vjer og fiskimiðið.
27. npú slcalt, Litar! Játa árar
Uggia á borðum
andþójið sje allt í slcorðum«.