Íslendingur - 10.03.1865, Blaðsíða 5

69
framborin almen)i málefni, sem varðað hafa allt landið,
en alls eigi þau, sem einungis hafa komið við vissum
landskjálkum eða hjeruðum. Luti maður enn fremur á
starfa þessara funda, getur víst enginn neitað, að þar
hefir allajafna verið af kastað ótrúlega miklu á jafnstutt-
um tíma og niðurstaðan allajafna eður optast orðið sú,
er síðar meir t. a. m. á alþingi hefir reynzt almennur
vilji þjóðarinnar, ^nda er ekkert það á þingvöllum, sem
tvístrar mönnum, sínum út í hvert liornið, eður glepur
stöðugar samræður og rólega íhugun málanna þástund-
ina, sem starfað verður undir berum himni. Um blæ-
inn á þingvallafundunum má það fullyrða, að hann hefir
borið vitni um þá spekt, stillingu og festu, sem er ai-
mennt einkenni íslendinga, og mundi margur erlendur
maður dást að því, hve skipulega þessir fundir hafa
farið fram úti á víða vangi, án þess nein lögreglustjórn
liafl verið þar við stödd.
Svona er náttúran námi ríkari. þelta traust, þessa
von, þenna áhuga, sem býr í brjósti bóndans á Islandi,
eigi síður en þjóðskáldsins, þurfum vjer íslendingar alls
ekki að bera kinnroða fyrir; samkynja lífshreyfing er
meðfædd öllum þjóðum, sem nokkra sögu eiga og finná
til þess, að þær eru af einum ættstofni runnar; þökkum
miklu fremur hinni mildiríku forsjón, að hún hefir látið
þenna fagra neista, þenna óhulta leiðarstein, varðveitast
í brjóstum vor allra gegnum allar hörmungar liðinna
tima, einmitt til þess, að vjer eigi værum leiðtogalausir,
á þeirri nýju braut, sem framfarir og fullkomnun annara
þjóðabenda oss á og hvetja oss með óafiátanlegri röddu
að feta. Göngum ótrauðir, ástkæru landar, eptir þess-
um tveim leiðtogum forsjónarinnar, að hinum fræga
þingstað forfeðranna, og reisum þar svo veglegt skýli
handa oss og þeim, að þeir hænist eins að oss, eins
og vjer hænumst nú að hinum vallgrónu fótsporum for-
feðranna, og víki aldrei síðan brott úr landi voru. Að
það sje vilji og ósk fjölda merkra manna á Islandi, að
ætlunarverk nefndarinnar byggist á pessum grundvelli,
erum vjer nú orðnir sannfærðir um, og má þeim tíma
þykja vel varið, sem gengið hefir til þess að komast að
raun um það1.
1) pegar í Agústmán. í sumar bjú oinn nofndarmanna til uppkast
til boíisbrjefs, cn nefndarmenn urbu ei ailir ásáttir tim atriíii þaí), sem
202. þar um skeyti þjer skal sent
með þorskkindunum,
allt hvað líður atkvæðunum«.
203. »[>ú ert laus», og þara-mevja
þá sig hneigði,
hvarf, og háls og hrygginn beygði.
204. »Létta skulum, Litar minn,
svo landi náum,
þó í soðið fátt vjer fáum«.
það sem nú þessu næst hefði verið æskilegt al-
menningi til leiðbeiningar og upphvatningar var það, að
nefndin hefði getað látið koma honum fyrir sjónir upp-
drátt af húsinu, eins og hún hugsar sjer helzt að það
ætti að vera, svo öllum gæti orðið skiljanleg húsagjörðin
að stærð, sniði, skipulagi öllu o. s. frv., og mönnum
hefði gefizt kostur á að gefa nefndinni þær bending-
ar, og stuðla til þeirra breytinga á ráðagjörð hennar,
sem betur hefðu mátt fara. En til þessa höfum vjer
engan kost sem stendur, enda mundi það, ef til vill,
óþarft að eyða fje til þessa, áður en fullvissa er fyrir,
að almenningur vilji leggja sitt til, að framkvæmd verði
grundvallarhugsun nefndarinnar.
í nánasta sambandi við þetta stendur nú, eins og
auðvitað er, áœtlun um kostnaðinn, eður fje það, er
nauðsynlegt væri til húsagjörðarinnar, en að gjöra ná-
kvæma áællun, um þetta efni, nú þegar, er ekki auðið,
eins og allir sjá, því til þess yrði að minnsta kosti að
vera búið að ákveða allt um stærð hússins, lögun þess
o. s. frv.
Á hinn bóginn má fullyrða, að til slíkrar húsabygg-
ingar, sem hjer um ræðir, þarf eigi alllítið, og það
nær auðsjáanlega engri átt, sem stungið er upp á hjá
höfundinum X. P. í þjóðólfi, 14 til I600rd., sem nærri
má geta, þegar meðalhús í Reykjavík af timbri eigi
verða búin til fyrir minna fje en hjer um bil 3000 rd.
eður helmingi meira fje, • og getum vjer ekki skilið i
því, hvernig höfundurinn hefir ætlað sjer að rúma sína
veglegu hugmynd um þinghús á þingvöllum og fulltrúa
Íslendingaí slíku húsi, sem fyrir þetta fje mætti byggja
vjer nú héfiim fráskýrt, og er vonanda, at) dráttur sá, sem orbirin er
á áskorun nefndarinnar til landsmanna fyrir Jiessa sök, verl6i engnm
til ásteytingar framvegis. Samt sem áíiur heflr þessi heibrabi meí-
liinnr nefndarinnar skorazt nndaii afe rita undir bofesbrjef vor meiri
hlutans, og hófum vjer þessvegna bofeife herra yflrdómara Jón Pjet-
ursson afe veita oss styrk sinn, sem nefndarmafeur, tii bráfeabirgfear,
og fulltreystum vjer því afe allir sjái, afe vjer í þessu efni höfuin
eigi gengife út fyrir þafe, sem almennt nefndarvald, máiefnife og
mannjöfnnfeur heimilar, enda nuimi og aliir geta sannfærzt um, afe
vjer hugsum oss eigi yflr höfufe afe ráfea yflr þessu málefni framar
cn svo, afe íslendingar fái eigi þá andarteppu, sem höfunduiinu X.
P. í pjófeólfl ber pingvallanefndinni á brýn.
B. Sveinsson. J. Thoroddsen.
205. Land er tekið, Litar kvaddak
löngum kossi,
fjörgum eins og iðu fossi.
206. Ileim eg stefni húsa til,
þó hvarfii víðar;
bátsleigan skal borguð síðar.