Íslendingur - 10.03.1865, Blaðsíða 6

70
íir öðru en ristum strengjum og moldarhnausum. Ilve
fráleit þessi áuetlim höfundarins sje, sjest bezt af því, að
ekkert steinhús hjer á landi, sem þetta hús ætti að bera
saman við, nnin hingað til hafa verið byggt fyrir minna
fje en að minnsta kosti 20,000.
Samt sem áður viljum vjer nú ekki leggja þetta til
grundvallar fvrir áætlun vorri um það, hvað steinhús á
Jdngvöllum mundi kosta, heldurhitt, að húsið á að vera
þjóðarhús, eign allra og byggt af almenningi. Frá þessu
sjónarmiði skoöað höfum vjer hugsað oss, að hver og einn,
að minnsta kosti af búandi mönnum, ætti að leggja sinn
skerf til, og getum vjer þá eigi vel hugsað oss minna
sómasamlegan skerf, en eitt einasta dagsverk. Eður
hver mundi sá bóndi á íslandi, er eigi getur eður vill
unnið eða látið vinna fyrir sína hönd einn dag, til að
byggja sjer, niðjum sínum, fósturjörðu sinni og þjóð
ævaranda minnisvarða á þingvelli við Öxará?
Gætum nú að, góðir landar, hvað þessi litli skerfur
frá hverjum einum verður þegar hann er saman kominn I
Gjörum ráð fyrir, að dagsverkið sje metið með fæði
1 rd. Sjeu nú hjer um bil 67,000 manna á íslandi og
6. eða 7. hver búandi maður eður húsfaðir, þá yrði
ijeð hjer um bil 10,000 rd., og fyrir þetta fje ætlum
vjer að byggja mætti hús svo veglegt og ramgjört, sem
nefndin hugsar sjer, að minnsta kosli að allri ytri gjörð,
og yfir höfuð svo úr garði gjört, að það yrði hæfilegt
þegar, til að halda þar í mannfundi landsins.
Mönnum kann að þykja þetta öfgar, en það er að-
gætanda, að sá er einn kosturinn við þingvöll, að
þar er svo ágætt byggingargrjót rjett við höndina, að
vjer þekkjum engan þann stað á íslandi, er betur sjetil-
fallinn, eður jafnvel eins. þegar húsasmíðinu er hagað
þannig, að þetta trausta innlenda ókeypis efni á sjálfum
staðnum er notað, sem hyggilegast og mest mú verða,
þá hlýtur byggingin að verða þeim mun ókostbærari, og
þá yrði hitt efnið, sem að þyrfti að kaupa erlendis og
llytja þangað, að tiltölu ekki afarmikið.
Að öðru leyti gjörum vjer ráð fyrir, að margur
liver muni vilja gefa meira en dagsverk til þessa þjóð-
arfyrirtækis, og aptur muni margur sá vera, þó hann
ekki sje bóndi eður húsfaðir ntí, sem vildi hafa þá
meðvitund, að hann hefði þó lagt lítið eitt til þíngvalla-
liússins, eður hvað mundi margan vinnumann eðuraðra
• muna um svo sem eitt mark? En svo mundi og mega
til haga byggingarsniði hússins, að það gæti lekið á móti
þeim sóma, sem menn vildu sýna því, þó aðalbygging-
unni væri lokið.
Auk alls þess, er gott flyti af þessu fyrirtæki
fyrir land vort og lýð, og sem vjer nokkuð höfum
drepið á hjer að framan, er það eigi iítisvert, að þeir,
scm ynni að byggingunni (en þeir yrðu margir), hlytu
að geta lært að vinna og byggja úr íslenzkum steini,
með fleira, er að byggingariþrótt lýtur, og þessa kuflnáttu
fengju menn í landinu sjálfu, þar sem allur lærdómur
og rjett iðnaðaraðferð er dýrmætust, í staðinn fyrir það,
að þeir, sem nú vilja læra þessa íþrótt, verða að fara
utan, og læra þar í mörg árkauplaust, og eyða sínu og
landsins fje ofan í kaupið. En hjer fengju þeir fulla
borgun fyrir vinnu sína, um leið og þeir sýndu landinu
gagn og öfluðu sjer um leið dýrmætrar íþróltar, og
nauðsynlegri fyrir Island en frá megi segja.
Enn fremur látum vjer þess getið, að vjer munum
skjóta því til næsta þingvallafundar, hvort hann eigi
álíti það ráðlegast og hyggilegast í alla staði, að fela
alþinginu á hendur, að setja sterkari framkvæmdarstjórn
í málið og yfir höfuð hafa alla hina æðstu umsjón
yfir þvi.
Að svo fyrirmæltu gjörum vjer það loksins heyrum
kunnugt, að vjer sendum boðsbrjef vort auk nokkurra
annara öilum prestum á landinu, öllum þingmönnum og
varaþingmönnum. Nefndin.
VAIÍTIÐ YÐUR FYRIR FALLSKENNÖNDUM, SEM
KOMA TIL YÐAR í SAUÐAKLÆÐUM, EN IIIÐ ÍNNRA
ERU þElR GLEPSANDI VARGAR. Matt. 7.
í síðasta ári Skírnis, er þess getið, að landi vor
kandídat Magnús Eiríksson i Kaupmannahöfn, hafi sam-
ið langt rit um Jóhannesar guðspjall, í hverju, segir
höfundur Skírnis, hann rengi það með nærfærni og
skarpleika, að postulinn sje höfundur guðspjallsins, og
bætir því við, að klerkar og kirkjnvitringar fái svo marg-
an gildan þykk í þessu riti, að illan grun gefi, ef þeir
standa undir því afburðalaust. Með tilliti til rits þessa
mun sú hógværa rödd í pjóðólfl hafa átt að vera, er
telur fram nokkrar ástæður gegn þessu mikla riti Magn-
úsar. Jafnvel þótt jeg sjeð hafi bók þessa hið ytra, og
mjer hafi boðizt hún, þá játa jeg það án blygðunar, að
jeg ei hefi viljað lesa hana, ekki samt af því, að mín
barnlega og einfalda trú á Krist sje veikari í brjósti
mjer en margra annara, en jeg minntist þessarar bæn-
ar : »eigi leið þú oss í freistni«, og þessarar aðvörun-
ar »sá sem þykist standa, gæti sín að hann eigi falli;
og vildi jeg því ekki án þarfar ílana út í freistinguna;
ályktandi þannig með sjálfum mjer: Úr því djöfullinn
hefir getað farið svona hörmulega með garminn hann
Magnús, sem jeg eitt sinn þekkti sem rjetttrúaðan
mann, þá veiztu eigi nema honum takist einnig, lesi
jeg bókina, að vekja í brjósti mjer, þá mig sízt varir,
trúna á guð í Kristó, friðþægjandi heiminn við sjálfan
sig, hver trú mjer er öllum fjársjóðum dýrmætari. Hjer
af er þá auðsætt, að jeg með línum þessum ei ætla