Íslendingur - 02.05.1865, Blaðsíða 4

84
kirkjunnar með skjalið með sjer og hóa Iíka sem Píus
hafði hóað, svo að kindurnar mættu hrökkva við og
renna heim á stöðul hinnar sáluhjálplegu kirkju, og
heim í haglendin, þar sem heilsusamlegir ávextir brevi-
arii Romani spretta í skjóli við skriptastóla smalanna,
þar sem allt illgresi »ritninganna«, hinnar nýju mennt-
unar og írelsis, er upprætt, þar sem engin lög gilda,
nema lög hinnar blindu barnahlýðni við heilagt hó
smalanna. Aðaltilgangur smalamennskunnar var því eins
og endrarnær, þegar smalar þessir fara af stað, að æsa
þjóðir gegn stjóruöndum, bannfæra allar nýjar hugsanir
og hugsunarfrelsi, framfarir og menntun. En nú er
öldin önnur, en eitt sinn var hún; því svo að segja al-
staðar stóðu kindurnar framan í hinum grenjanda Guðs-
jarli og hrukku hvergi undan. í Ítaiíu var hlegið að
gamalmenninu, í I’rakklandi var hlegið, í Englandi var
hiegið, i þýzkalandi var hlegið — alstaðar hefir verið
hlegið að fausknum, öskrandi latínskar bölbænir og ragn
frá grafarbakkanum. Sumstaðar hefir þó gamninu fylgt
alvara, einkum í Frakklandi og á Ítalíu, þar sem skjal-
skömmin fór of langt og tók fram fyrir hendur stjórn-
andanna. {>ar var byskupum fyrirboðið að birta annað
eða meira úr hinu heilaga skammabrjefi en það, er vel
gæti staðizt með landslögum og rétti páfa og byskupa til
umburðarbrjefa-birtingar. Ut úr þessu spunnust bæði
á Frakklandi og Ítalíu deilur milli smalamanna páfans,
biskupanna og stjórnandanna, en páfans menn hafa hver
vetna farið halloka fyrir lögum og rjetti. Stúdentarnir við
háskólann í Pavía f Ítalíu höfðu engin önnur umsvif við,
þegar skjalið kom til þeirra, en að þeir brendu það og
ljetu þar við sitja. Yfir höfuð hefir skjalið tæplega áorkað
annað, en að eyða trausti og trú manna á páfanum og
ráðgjafa hans Antonelli, sem er almennt fyrirlitinn fyrir
sakir stefnu sinnar og breytni. ítalir sjálfir segja, að
hapn sé fjegjarnastur allra manna í Róm og óvandlát-
astur að vali meðalanna til að koma sínu fram. En tii-
gangurinn helgar meðalið: kirkjunni ríður á, að Anto-
nelli sje auðugur; hvernig Antonelli verður það, það
skiptir engu. það þarf varla að ieiða getur að því, að
skapanornir hinnar pápisku kirkju sjeu farnar að gretta
sig nú orðið; ef þær eru ekki farnar að syngja »líksöng
kirkjunnar«, þá er þóóhætt að segja svo mikið, að þær
sjeu farnar að raula ólundarkviður yfir hinni fornu, hrör-
legu byggingu. þeim væri líka sannarlega virðandi til
vorkunar, aumingja nornunum, þótt þær fylltust óiundar
af því að horfa á gamlan mann, hruman af heimakomu
og teymdan af Antonelli út í hvert ráðleysið á fætur
öðru, síblótandi á latínu því, sem allur heimurinn segir
að sje gott, fagurt og satt. jþað þarf meiri stilling en
búizt verður við af nornum, til þess að gefa ekki að
minnsta kosti bendingar um, að slíkur ófagnaður muni
enda í sinni eigin eyðingu að lokum. Nú þegar vernd-
arlið keisarans fer burtu frá Rómi, verður sá einn
kostur fyrir hendi, að Páfinn fái sjer hermenn sjálfur,
og haldi þá á sinn kostnað, eins og hver annar jarð-
neskur höfðingi; svo að menn fá, ef til vill, enn einu
sinni að heyra fróðlegar sögur af hinni »heilögu lykil-
merktu fylkingu« byskupsins í Rómi. En hjer er nú
dálítill hængur á, því fjárhagur hins »heilaga« er ekki
gleðilegur. {>að er verið að betla út um alla jarðarinn-
ar kringlu skilding og skilding handa honum, og margt
hrýtr nú reyndar að frá meðaumkunarsömum buddum,
en hvað segir það? »Heilagleikinn« er skuldunum vaíi-
inn, og ekki veit, nær hans banlci fellur í rot og andar
út hinum síðasta Pjetursskildingi, og hvað skai þá til
varnar verða sóma heilagleikans?
{>að er alkunnugt, að margar tilraunir hafa verið
gjörðar til að sætta páfann við stjórn Viktors Emanúels,
og hafa Frakkar átt þar hinn bezta hlut að máli, en
páfinn hefir allt af svarað non possumus (jeg get það
ekki). þegar nú Frakkar voru uppgefnir, tók Rússel
jarl sig til í fyrra haust, og fór að leita hófanna hjá
hans heilagleika, um að reyna, hvort hann ekki ætti ann-
að orð í eigu sinni en þetta non possumus. Jarl Russel
bauð jarli Iírists að fara frá Rómi alveg, og setjast að
á Malta. {>að má nú nærri geta, hvernig þessu var
tekið í Rómi. Að fara tiEMaltal þessarar Grímseyjar
Miðjarðarhafsins! Nei, ónei, Iírists-jarlinn þakkaði kær-
lega fyrir að vera skikkaður í Grímsey, og fylltist hei-
lögum þjósti fyrir boðið við jarl Rússel. þannig er hinn
heilagi Iíristr jari enn þá óskikkaður í Grímsey og ó-
sáttur við Viktor konung; þann þrumir að tarna og
raular non possumus, en Viktor færist nær og nær hon-
um að líkamans návistum, og að því skapi færast sauðir
Og hjarðir hans fjær og fjær honum að andlegurn ná-
vistum, því fjölda þeirra finnst það eðlilegt, að kærleik-
ans höfðingi sýni það í verkinu, að hann sje gagntckinn
af kærleiksfullum anda sáttgirni og bróðernis, en hinum
heilaga finnst það ekki, og þar við situr.
Nú eru þau Etna á Sikiley og Vesúvíus á Neapel
að gjósa. Af gosi Etnu hefir hlotizt mesta tjón, og ein
frjettin sagði um daginn, að heilt þorp hefði sokkið í
eldflóðið. Ekki vænti jeg Hekla fylgi með í ár?
Frá Frakklandi er hið merkasta að frétta nú, að
keisarinn hefir gefið út fyrsta bindi af riti sínu tiiií Cæ-
sar. {>að kom út sama daginn á frakknesku í París, á
ensku í London ogá{>ýzku í Wien. Eptirvænting allra,
er læsir voru, var mikil, og nú er blaðaheimurinn í
mesta kappi að svala sjer á hinu keisaralega riti, en
dómarnir eru bæði nokkuð sundurleitir og misjafnlega
harðir. Frökkum líkar það ekki. Ritdómarnir hófust
þar um það Ieyti að út kom tilkynning í blaði stjórnar-