Tíminn - 30.05.1872, Page 2

46
semi og lítillæti hinna æðri, gleður innilega hina
viðkvæmu tilfmningu þeirra bágstöddu (— bág-
indin eru margvísleg! —) og efunarlaust einnig
hina (með tímanum) sem gleðja bágstadda; við
vitum, að í húsum embættismanna og kaupmanna
og margra fleiri hjer í Reykjavík er góðgjörða-
semi mikil og gjafir, sem við óskum að gæti náð
hinum góða tilgangi gefendanna og þyggendurnir
hafi þess andlegt og líkamlegt gagn, samt að sjer-
hver hjálp veitist á þann hátt, sem beinlínis miðar
til að koma í veg fyrir bágindin. V-ioo-
»VARIÐ YÐUR ÍSLENDINGAR,
nú er hættuleg tíð», sagði um daginn Dalamaður
nokkur sem leitaði húsaskjóls í «Þjóðólfi», og var
þó erindi mannsins ekki meira eða minna en að
hvetja menn til að mótmæla lögum, láta bóka mót-
mælin á þingi, og svo að senda dómsmálastjórn-
itini þau öll í bendu, til þess að þau yrðu heygð
þar, og væri vel ef þau þá gætu orðið notuð til
þess, að gjöra upp sómasamlegt leiði yfir öll þau
skjöl sem þar hefir verið hrúgað saman, engum
að liði, og sem eru sorglegur vottur um skoðanir
þessarar aidar, er sjaldan lætur annað lífsmark sjá
með sjer hjá oss en bænarskrár og mótmæli. J»ó
að þetta sje nú vor skoðun og margra annara,
hefði oss ekki komið til hugar að minnast á þessa
grein Dalamannsins, ef að hún hefði ekki riðið
endahnútinn á, og farið fram á, allra kröptugustu
og allraþegnsamlegustu mótmæli gegn sveitastjórn-
arlögunum, sem enn eru ókomin það menn til
vita, en af hverjum íslendingi ætti að vænta sjer
einhvers góðs með tímanum.
Vjer getum eigi neitað því, að hið persónu-
lega frelsi er hjá oss íslendingum svo óháð sem verða
má, og þó er það eins og að því ekki hafi auðn-
ast magn það og mergur í sveitamálefnum sem
við mætti búast. Hjer er lítið um fjelagsskap og
samtök og þau hafa opt farið íþá átt sem lítið hefir
eflt framfarir landsins. Hvergihefir á þessu meira
borið en með alla sveitastjórn, sem að einstöku
stöðum fráskildum hafa verið í mesta ólagi. Sveita-
stjórn vor er nú sem stendur, einhverskonar
blendingur af valdstjórn og sjálfræði sveitar-
manna sem reka sig hvað á annað, og erum vjer
íslendiogar búnir að reyna þau sveitastjórnarlög,
sem nú eru, nógu lengi til þess, að vjer eyðum
orðum um þau.
Vjer megum allir óska þess, að fá sem fyrst
frjálsleg sveitastjórnarlög, þar sem að sveitarfje-
lagið sjálft fær fullkomið forræði á málefni sínu,
og ráða má hverju málefni til lykta eptir vilja
vorum; í því efni verður sjálfs hendiu hollust eins
og vant er; og þó nú að einhver segði: «Vjer
erum ekki færir um að stjórna voru eigin sveitar-
fjelagi», þá er það ekki satt, og sagt til kinnroða
fyrir oss, einungis af þeim mönnum sem virða
mest sína eigin ómennsku. Látum svo vera, að
oss í einhverju veitti erfiðliga með fyrsta, þá
mundum vjer samt brátt fá næga reynslu og fyrir-
komulagið í sveitunum mjög fljótt komast í betra
horf; og ef það sýndi sig, að þessi nýju lög
yrði í einhverju ábótavannt, mætti síðar laga slíka
galla.
Vjer getnm eigi verið eins langorðir um þetta
mál eins og vjer vildum, til þess að leiða mönn-
um fyrir sjónir hversu nauðsynlegt er að fá ný
sveitastjórnarlög og það sem fyrst.
«það er hættuleg tíð«, eins og Dalamaðurinn
sagði, og hættan, hún liggur á meðal sjálfra vor,
því hvar sem um land er farið, þá fara ómaga-
þyngslin vaxandi ár frá ári, og einginn veit enn
hvar staðar muni nerna. Hinir ríku og efnuðu
megna á mörgum stöðum ekki lengur að greiða
fátækra útsvörin, og því nær alstaðar má sá,
sem í súrum sveita síns andlitis vinnur fyrir
brauði sínu, taka það frá sínum eigin munni, til
þess að bæta úr neyð og volæði manna. Að þessu
eru mikil brögð, og hið sorglega er, að hin sanna
ástæða til hinna vaxandi sveitarþyngsla, liggur í
í því að mjög margir hafa mist krapt og þrek,
virðingu fyrir sjálfum sjer og sjónar á því að ekk-
ert er eins heiðarlegt eins og að vinna fyrir sínu
eigin brauði með sóma og dugnaði, þeir sem hafa