Tíminn - 25.03.1874, Blaðsíða 3

23
fje sitt, og láta sjer vera annt tim fjárræktina ;
svo það er ekki tii neins að vera að telja mörin-
um trú um, að bráðafárið komi af vondri meðferð
á fjenu nema til að auka á skapraun manna; og
og það gjörir menn miður þakkláta fyrir annars
velmeint ráð, þegar óheppileg og ósönn ámæli
fylgja þeim.
Bráðafárs bæklingurinn sem fyrr var nefndur,
er nú meðal bins betra í þessu tillili yfir höfuð
að tala. En þar sem höfundur hans minnist á
kláðan, getur hann ekki að sjer gjört að sveigja
heldur að mönnum, sem hann hefði betur látið
ógjört, Hann hefði betur sleppt því, að bregða
niðurskurðar mönnum um »kláða vingl«. Menn
voru búnir að fyrirgefa honum kláðavillu hans,
og vonuðu að reynslan væri búin að sýna honum
til hlytar, hverjir betur náðu tilgangi sínnm, að
útrýma kláðanum; þeir, sem skáru niður eða svo
nefndir lækningamenn, sem víst eiga ekki allir það
nafn skilið, þar sem þeir eiga en kláðan ólækn-
aðan eplir því nær 20 ára stríð við hann, með
ærnnm kostnaði; og en nú ósjeð, nema ný vand-
ræði geti af honum flotið. Og hann hefði betur
slept því, að segja, að Snnnlendingar í mörgnm
greinum hafi meir trassað fjárrækt sýna. eptir
niðurskurðin. þelta kann að eiga sjer stað á kláða-
svæðinu, en að því leiti, sem meint virðist til
hinna, get jeg fillilega borið það til baka, því það
er þvert á móti, jeg hefi um mörg ár verið kunn-
ugur hjer syðra, einkum á hiuu svo nefnda nið-
urskurðarsvæði : Hreppunum og Skeiðunum, því
jeg var hjer opt á ferð á yngri árum mínum og
veitli jeg fjárræktinni eptirtekt; sýndist mjer henni
í ýmsu tilliti ábótavant, þó sá jeg þess vott, enda
áður en kláðinn kom, að hún var heldur á fram-
faraveigi; þó var það fyrst, eptir að hinn nýji fjár-
stofn, var fengin, sem hún batnaði að verulegum
mun; þá voru byggð ný fjárhús betri, en hin
fyrri; fjeð var betur fóðrað, hrútar betur valdir
o. fl. og það voru víst margir, sem ásettu sjer,
að fylgja ráðum og reglum norðlendinga, að hugsa
meira um arðsemi fjárins, en höfðatölu. Er ekki
ieið á löngu, áður bráðafárið hindraði þetta góða
áform þeirra, með þeim hætti, sem að framan er
bent á.
Áður en kláðin kom, hafði fárið verið hjer
um full 50 ár, og leigið freklega i landi á sum-
um bæum, áraskipti að því á öðrum, en sumstað-
ar kom það ekki að mun. Nú er það orðið miklu
almennara og útdreifðara, en þó er það eptirtekta-
vert, að enn er það hvað verst á öllum hinum
sömu bæum er það var í fyrstu.
Margir hafa haft þá skoðun að fyrir góða fjár-
rækt Þingeyinga hafi minnst borið þar á fárinu ;
þetta hjelt jeg líka. Jeg er nppalin við fjárhyrð-
ing f’ingeyinga, og jeg taldi víst, ef þeirra regl-
um væri fylgt hjer syðra, rnundi fárið verða væg-
ara. Jeg hef nú búið hjer á suðurlandi nokkur
ár, og fylgt minum norðlenzku reglum við alla
fjárhirðingu, að því er framast getur átt við hjer,
en þó er fárið hjá fáum verra, en mjer enda kvað
ábýlisjörð mín hafa verið ein af hinum vestu pest-
arjörðum, síðan fárið kom fyrst í Árnessýslu 1823.
Eingin má taka svo orð min, að jeg ekki vilji
að menn leytist við að bæta fjárrœlctina, en jeg
vildi sýna fram á það, að bráðafárið er helzt til
fyrirstöðu, og það þarf fyrst að útrýma því. En
því miður óttast jeg fyrir, að það vinnist ekki með
þeim meðulum, sem fram hafa komið til þessa;
jeg veit til að þau hafa verið reynd og reynst
brygðul, nema hvað karboliksýra má heita iýtt
reynd enn.
Komi ekki bráðum fram eitthvert óbrygðult
ráð við fárinu, heldjeg þjóðvinafjelagið eða stjórn
þess ætti að taka sig fram um, að útvega hingað
góðan dýralækni, sem dvelji hjer í hið minsta. 4
6 mánuði eða fyrri part vetrar, og hafi aðsetur
þar sem fárið er vant að vera vest. Hann ætti
að kynna sjer sem bezt alla meðferð fjárins, og
taka sem bezt eptir öllu ásigkomulagi, landslagi,
loptslagi, og skoði alt, sem nákvæmast í sambandi
við fárið og aðferð þess. Mætti skje að honum
með því tækist, að uppgötva orsakir fársins, og
þá væri von um, að við því mætti gjöra.
I’að er auðvitað að slikur maður er vand-
feingin, því hann þarf að vera vel að sjer og
æfður í rnent sinni, og ekki sízt náltúraður fyrir
sundfjárlcekningar, hraustur og Jjettfœr áhuga-
mikill og velviljaður.