Tíminn - 25.03.1874, Qupperneq 4

24
Það er ósk mín að sem flestir þjóðvinir vildu
ræða mál þetta í blöðunum.
Haga í Gnúpverjahreppi 6. janúar 1874.
A Benidiktsson.
fjÓÐHÁTÍÐIN í ÁR. (Bending).
Um leið og vjer íslendingar á minningarári þessu
um þúsundára bygging ættjarðar vorrar rninnumst
»feðranna frægu*, er af ást til frelsisins fyrirljetu
óðul sín og eignir, til þess að njóta þess áþess-
um afskekkta og kalda, en þó tignarlega og sælu-
auðga hólma, er vjer byggjum, — þá ættum vjer
að gjöra allt það er vjer framast megum eptir efn-
um vorum og öðrum atvikum til að efla frelsi
vort og framfarir, og reisa oss og forfeðrum vor-
um þannig frægilegan minnisvarða í sögu lands
vors. En til þess eru nauðsynlegar smærri og
stærri samkomur og samtök. Aðalsamkomu æltiað
halda á Þingvelli eigi síðarenn 2. júlí og um sama
leiti, eða stutt á eptir, ættu að framfara hátfðar-
höld þjóðlyndra manna í Ingólfsbæ. Nokkru áður,
t. a. m. í byrjun júním. ætti að halda sýslu-
samkomur, til að undirbúa aðalsamkomuna með
uppástungum og góðum tilllögum. þá koma kirkju-
samkomurnar á messudag hins rangláta ráðsmanns
2. ág. sem stjórnin hefur verið svo hugulsöm og
hnyttin að kveða á um, og í sambandi við þær,
eða litlu síðar (næstu daga) ættu að vera sveita-
samkomur (sóknarsamkomur eða hreppasamkomur,
eða hvorttveggja eptir því sem til hagar), og mundi
þá víðast orðin kunn stefna aðalsamkomunnar
við Öxará, er gæti verið sveitarsamkomum til
fyrirmyndar, eptir því sem við ætti. Enda hvert
heimili, eða 2—3 heimili í sameining, ætti að
taka sjer hátíðisdag í minning Ingólfs og áa vorra.
Einnig ætti hvert íslenzkt fjelag sem er, að gjöra
einhver hátiðleg afbrigði eptir efnum og atvikum,
og umfram allt að kappkosta að endurnýjast til
þjóðlegri og betri skipunar. Því skal og kastað
fram, hvort Norðlendingar eigi raundu finna ástæðu
til að hafa sjerstaka fjórðungssamkomu eða um-
dæmissamkomu fyrir sig, með því að Norðurland
hefur ýmislegt út af fyrir sig, t. a. m. prentsmiðj-
una, og margs sjerstaklegs að minnast. Ætti sú
samkoma þá að vera á Akureyri, og mætti eigi
koma í bága við hinar aðrar samkomur.
Mark það og mið, er þessar minningar sam-
komur hefði, ætti að vera það að eyða deyfð og
drunga ófrelsisins, en efla frelsi og framfarir þjóð-
arinnar, og stofna eitthvað minnilegt, er lengi
megi uppi vera og bera árangur um ókomnarald-
ir, með því að hafa samtök um eitthvað þjóðlegt
og nytsamlegt fyrir hverja sveit, hverja sýslu, og
einkanlega fyrir allt landið. Má nefna til dæmis
(smærri eða stærri) samtök lil verzlunarframfara,
til búnaðarframfara og iðnaðar framfara, til að
taka upp almennar þjóðlegar skemmtanir og í-
þróttir í sveitum og hjeröðum að dæmi feðra
vorra, til að reisa þjóðlegar menntunarstofnanir
fyrir alþýðu manna og ef til vill konur sjerstak-
lega, til að koma á sveitarómagastofnunum eink-
um uppeldisstofnunum), til að taka upp almenn-
an þjóðbúning karla sem kvenna, og lil hvers ann-
ars sem kann að sýnast þjóðlegt og fagurt og
frjálsrænlegt, eptir því sem til hagar á hverjum
stað og framkvæmilegt þykir eptir beztu manna
ráði.
Enginn ætti að vera kosinn eða kvaddur sjer-
staklega á samkomur þessar, því verði menn eigi
svo ósjerplægnir að vilja sækja á þær kauplaust,
þá er lítil von um einlægar og ósjerplægnar til-
iögur, og þá mætti þær eins vel fyrirfarast. En
forgöngumenn þar, til að tiltaka samkomudag og
kveðja almenning til þeirra. Til aðalsamkom-
unnar á tingvelli ætti að kveðja einhver góður
drengur og þjóðlyndur í Reykjavík, og mætti ef
til vill vænta þess af þjóðvini, er fyrstur varð til
að vekja máls á þjóðhátíðarhaldi í blöðunum.
Sýslumenn eða alþingismenn, eða ef þeir eru
drumblyndir, þá aðrir beztu menn sýslnanna ætti
að kveðja menn á sýslusamkomur og ákveða stað
og dag. En hreppstjórar, prestar, eða skorti þá
þjóðlyndi, áhuga eða kjark til þess, þá góðir og
frjálslyndir bændur, ælti að kveðja menn á sveit-
arsamkomur. Og ef umdæniasamkoma væri hald-
in fyrir Norðurland, ætti einhver góður Norðlend-
ur á Akureyri (t. a. m. ritstjóri Norðanfara) að
gangast fyrir henni.
Ef einhverjir viðburði kæmi fram síðar á ár-
inu, er eigi væri hægt fyrir að sjá, t. a. m. ein-
hver valdboðinn rjettarspillir, er gæti verið sam-