Tíminn - 15.04.1874, Blaðsíða 2

30
1 ríkisdalur ....... gildir 2 krónur
J/2 — ..................— 1 krónu
1 sextánskildingapemngur (1 mrk) gildir 33 aura
3 mörk í 16 skildingapen. eða
smærri mynt — 100 —
24 skildingar ríkismyntar . . . — 50 —
12 skildingar ríkismyntar. . . — 25 —
1 ferskildingur — ... — 8 —
1 skildingur — ... — 2 —
1 hálfur skildingur .... — 1 eyri
Síðar verður ákveðið hvenær núgildandi rík-
ismynt eigi skal gjaldgeng ; en þó skal það, hvað
specíur, ríkisdali og bálfadali snertir, vera gjört
innan ársloka 1878, og að því leyti smápeninga
snertir innan ársloka 188.1.
\ «Víkverja» 4. þ. m. stendur leiðarvísir um,
hvernig skildingar hægast verða reiknaðir til aura
og aurar til skildinga, hjer um bil þannig:
Marfalda tölu skildinga með 2 og legg jafn-
marga. aura til pródúktsins sem skildingatalan hef-
ur 12 sk. inni að halda, t. d. 39 sk. = 39 X 2
+ 3 = 81 eyrir.
Drag frá tölu aura jafnmarga aura og aura-
talan hefur 25 aura inni að halda, og skipt því,
er eptir verður með 2, t. d. 89 aurar: = 89-1-
3 = 86 : 2 = 43 skildingar.
Jafnvel þótt þessi aðferð sje góð, þá má þó
gjöra ráð fyrir, að nokkrir kunni þeir að vera, er
eigi geta reiknað önnur eins dæmi og þessi, og
þeim hinum sömu viljum vjer ráðleggja að kynna
sjer vel samanburð þann, er hjer að framan stend-
ur, um gildi hinna nýju peninga, gagnvart hinum
eldri, og rounu þeir þá innan skamms komast að
raun um, að hinn nýji peningareikningur er fullt
svo auðveldur sem hinn eldri.
Að lyktum skal þess getið, að gullpeningar
þeir, er hjer að framan eru nefndir (20 kr. og 10
kr.) eru nú þegar farnar að ganga hjer manna á
milli.
(ATHUGASEMD UM RORNKAUP).
(Niðurlag). En svo athugavert og slæmt sem
sjálft rúgið getur verið, þá mun þó óhætt að full-
yrða að mjölið taki ef til vill fram yGr, fyrir utan
að það er hið útgengilegasta fyrirkomulag til
að koma út illa tilhöfðu eða möðkuðu korni, er
enginn erlendis mundi vilja leggja sjer til munns,
mun mikið af því hingað á síðari árum innflutta
mjöli hafa verið meira eða minna blandið með
«Klid» sem er hreystrið af hveitikorninu, og gott
ef ekki með einhverju óhræsi öðru, til þess að
skaðlaust yrði að láta landsmenn fá 12 lp.af mjöli
með sama verði og rúgtunnuna, sem optast vegur
hjer ekki nema 11 Ip. til 11 Ip. 8 pnd., ætti hver
maður að geta skilið, að ef rúgtunnan er möluð
þá Ijettist hún en ekki þyngist, og mölunarlaunin
bætast við verðið, þá er mjöltunnan meira verð
eða dýrari en rúgtunnan, sjerhver ætti einnig að
geta sagt sjer sjálfur að 12 lp. af ósviknu mjöli
geta ekki fengist úr 11 lp. af rúgi, mun það því
af þessu geta orðið næsta líklegt að mjölið muni
hafa verið blandið svo sem 10 af hundraði af
«klidi» eða þvílíkri svínafæðu. Hugsi maður sjer
enn fremur að korn það, sem mjölið er malað úr
sje óvandað og blandið illgresistegundum, öllum
ónýtum til manneldis ef ekki skaðlegum fyrir heilsu
manna sem ekki þarf mikið að vera til þess það
svari svo sem 3 af hundraði, og þar hjá haG til'-
lit til þess, að ef mjölið er blandið «klidi», fylgir
því sá ókostur, aðbrauð bökuð úr slíku mjöli inni-
bynda í sjer meira vatn, en ef bökuð eru úr hreinu
mjöli, og má hjer um bil ætla, að þar brauð bök-
uð úr góðu mjöli eiga ekki að innibynda meir en
25 af hundraði af vatni, muni hið ofangreinda
«klid»blandaða innibynda 28 af hundraði, sem er 3
af hundraði meira en vera ber; bætist nú hjer við
að því lagi sje sætt, að láta brauðin innibynda ó-
tilhlíðilega mikið vatn til þess að þyngja þau í
vigtinni, getur þetta orði með því að hafæ brauð-
degið mjög blautt, sem og að linbaka þau, og af
hvorutveggja þessu til samans má ekki mikið gjöra,
ef það ekki skal muna meira en svo sem 8 af
hundraði, út af öllu þessu gelur nú það spursmál
vakist, hvort að Reykjavíkurbúar og þeir sem kaupa
brauð þar, eti og eignist ekki brauð sem yrði að
lýsa þannig samsetningu efnanna: