Tíminn - 15.04.1874, Blaðsíða 5

33
um kring, en hafa á stundum lítið eða ekkert af
helztu nauðsynjavörum, og er ekki langt á að
minnast, hverniggekk til í velur með kol og olíu
bjer í baenum. og fleira mætti víst telja þessu líkt.
En það mætti, ef til vill, fremur álasa lands-
mönnum fyrir að þeir kaupa munaðarvörurnar,
heldur en kanpmönnum, sem selja þær, jafnvel
þótt allur hagurinn lendi hjá þeim síðarnefndu ;
en það verður ekki varið, að það er sök kaup-
manna, hve illa þeir opt og einatt eru byrgir af
nauðsynjavörum.
Fleira mætti hjer um segja, en vjer ætlum
J»ó í þetta skipti að láta hjer við staðar nema; en
skorum fastlega á landsmenn vora, að þeir gæii
sín og kaupi sem allra minnst af hinu fánýta
glingri kaupmannanna.
UM VERÐLAGSSKRÁR.
Fyrir árið 1874—75 eru eptirfylgjandi verð-
iagsskrár samdar og prenlaðar:
1. Fyrir suðramtið: Mefcalaiin.
a. fyrirBorgarfj., Gullbr., Árness., Rang-
árv. og Vestmanneyasýslur, samt
Reykjavíkur kaupstað . . . 26,3 sk.
b. — Skaptafellssýslur, eystri og vestri 23,7 —
2. Fyrir vesturamtið:
a. fyrir Mýra-, Snæfellsn. og Hnappad.
og Dalasýslur..................29,8 —
b. — Barðastr. og Strandasýslur . 29,i —
c. — ísafjarðarsýslu og kaupstað . 30,s —
3. Fyrir norður- og austuramtið:
a. fyrir Húnavatns- ogJSkagafjarðarsýslur 27,25—
b. — Eyjafj.- og Þingeyjarsýslur og
Akureyrarkaupstað .... 27,o —
c. — Múlasýslur, nyrðri og syðri . 27,o —.
Jeg hef tekið eptir því, að nú um nokkur undan-
anfarin ár hefur meðalalin i vesturamtsskránum
verið töluvert hærri en í norðuramtsins, en miklu
hærri en i suðuramtsins. Þetta virtist mjer næsta
undarlegt, og fór því að grennslast eptir, hvernig
á því stæði; fann jeg þá brátt orsökina til þess,
og er hún sú: að sín aðferðin er við höfð, við
setning skránna, í hverju amtinu fyrir sig. Jeg
ætla því stuttlega að skýra frá aðferðum þessum,
og í hverju þær eru hver annari frábrugðnar.
í suðuramtinu hefur þeirri aðferð verið fylgt,
og er enn, að úr tóvöruflokknum eru að eins nr.
15 og 17 (eingirnissokkar og sjóvetlingar) lögð í
hundruð og álnir, en ekkert tillit haft til verðlags
hinna annara vörutegunda í tjeðum flokki hvað
meðalverð snertir. Þar eð eingirnissokkar og sjó-
vetlingar opt eru í lágu verði, gefur að skilja að
meðalalin í tóvöru í suðuramt. verður mjög lág, (
samanburði við meðalalin hinna annara aurategunda.
í*essari sömu aðferð var fylgt í vesturamt-
inu, þangað til fyrir 4 — 5 árum síðan, að Bergur
amtmaður og Sveinn prófastur gjörðu þá breyting
á, að þeir einnig tóku nr. 20 og 21 (vaðrnál og
einskeptu) í tóvöruflokknum, og lögðu í hundruð
og álnir. Með því að vaðmál og einskepta eru í
svo miklu hærra verði en eingirnissokkar og sjó-
vetlingar, verður meðalalin í tóvöru svo miklu
hærri en í suðuramtinu, og er það aðalorsökin til
þess, að meðalverð í vesturamtinu er hærra en í
hinum ömtunum, eins og siðar skal sýnt.
í norðuramtinu er við höfð hin þriðja aðferð,
sem í því er frábrugðin aðferðum hinna amtanna
að allar tegundir tóvöruflokksins eru reiknaðar til
hundraða og álna, sem, þar eð sumar vöruteg-
undirnar eru i lágu verði en sumar í háu, gjörir
það að verkum, að meðalalin í tóvöru í norður-
amtinu verður talsvert hærri en í suðuramtinu,
en miklu lægri en í vesturamtinu. Þó skal þess
getið, að þar sem í suður- og vesturamtinu 180
pör sjóvetlinga eru látin gjöra 1 hndr., þá er i
norðuramtinu að eins höfð 120 pör í hndr.; en
með þeirri aðferð sem þar er höfð, munar það
eigi meiru en því, að meðalalin i tóvöru verður
rúmum Va sk. lægri en ella, og hefur þannig lítil
áhrif á meðalverð allra meðalverða.
Tíl þess nokkurn veginn greinilega að sýna
fram á hvaða áhrif hinar mismunandi aðferðir við
setning skránna hafa á meðalverð allra meðal-
verða, eða meðalalin, set jeg eptirfylgjandi yflrlit
í töfluformi, og eru að eins teknar til samanburð-
ar verðlagssrár þær, er tiitölulega gilda í Reykja-
vík, Stykkishólmi og Akureyri, og sem jeg til
hægðarauka kenni við þessa staði: