Árbók Hins íslenzka fornleifafélags - 01.01.1896, Page 20

20
en hin er nál. 31/* fðra. á lengd og breidd og mun grynnri en
hin. Mun hin eystri hafa verið fjós, en hin heystæði (eða hlaða)
Fáum föðmum vestar og nær brekkunni, er bæjartóftin (a). Það
er einn skáli, nálægt 13 fðm. langur og nál. 5 tðm. breiður —
en takmörk veggjanna að utan eru þó fremur óglögg víðast. —
Við austur enda hans er áfast við hann sjerstakt hús, það ligg-
ur þversum eða rjettara sagt snýr fram endanum undan hallan-
um; en skálinn snýr hliðvegg undan hallanum mót suðri. Gafl
þessa húss nær alveg upp að brekkunni, því það er dálftið
lengra en skálinn er breiður, eða um 6 fðm., dyrnar eru á suð-
urenda þess við skálahornið, er svo að sjá, sem úr þeim dyrum
hafi verið innangengt i skálann um suðaustur horn hans. Þó
lítur svo út, sem einnig hafi verið dyr á suðurhliðvegg skálans
nokkru vestar en um miðju hans. Þar er að minnsta kosti djúp
lægð i hann; en grjót var þar þó undir, eins og annars í allri tóft-
inni. Vestur við hornið er einnig lægð, en þó svo litil að þar
hafa vist ekki verið dyr. Þaðan beint niður brekku hallann sjer
hjer og hvar fyrir lautar-dragi (e-e) ofan að upphækkun einni (d)
sem er niður frá vesturenda tóftarinnar, svo sem 13—14 fðm.
frá henni. Upphækkun þessi er óreglulega kringlótt, nál. 3'/a
fðm í þvermál, flöt ofan og full af grjóti. Hún er hrunin utan
og grasi vaxin neðan til. Eftir því sem hún lítur út, er ekki
hægt að gizka á, til hvers hún hefir verið, nema ef það hefði
annað hvort verið vígi eða blótstalli (hörgur). Og ef það hefði verið
vígi, kynni þangað að hafa legið jarðhús, eða undirgangur frá
bænum, og lautardragið verið leifar þess. Landnáma nefnir
jarðhús Ljótólfs í Fellsskógum; en ekki er að sjá að það hafl
staðið í sambandi við bæinn. Hún nefnir og ekkert vfgi; og er
ekki er vert að leiða frekari getur um þetta. — Fáum föðmum
vestur frá skálatóftinni er sjerstök tóft (c) upp við brekkuna.
Hún hefir dyr á suðurgafli, er rúml. 4 fðm. löng og því nær
eins breið en veggirnir eru mjög útflattir. Liklega hefir annað-
hvort þessi tóftin, eða þá hin, sem áföst er austurenda skálans
verið smiðja Ljótólfs, því hann var járnsmiður; Landnáma getur
þess. Og Jónas sagðist einusinni hafa fundið sindurstykki fyrir
neðan rústirnar. Um útgröft þessara tófta var ekki að tala: því
bæði var það, að tfma og verkamenn vantaði, og svo var auð-
sjeð að það hefði orðið mjög erfltt verk, hefði það átt að koma
að notum þar eð tóftirnar eru fullar af grjóti, sem fallið hefir úr
veggjunum og auk þess sumstaðar hrísi vaxnar1.
1) Herra Þorsteinn Erlingsson frá Khöfn reyndi nokkra síðar að