Árbók Hins íslenzka fornleifafélags - 01.01.1986, Síða 1

LILJA ÁRNADÓTTIR
KÚABÓT í ÁLFTAVERI
Inngangur
Hér á eftir fcr skýrsla um fornleifauppgröft í Álftaveri sem fram fór
á árunum 1972—1976. Rannsókn þessi var í höndum Gísla Gestssonar,
fyrsta safnvarðar í Þjóðminjasafni íslands. Gísli lést haustið 1984 áður
en hann hafði að fullu lokið rannsókn á því sem þarna fannst. Hann
hafði um skeið unnið að undirbúningi efnisins fyrir birtingu en nokkuð
vantaði á að fullbúið væri.
Það varð að ráði ritstjóra Árbókar Fornleifafélagsins og ættingja
Gísla, að ráðist skyldi í að birta allar tiltækar staðreyndir um uppgröft-
inn í Kúabót, en svo hefur rústin verið ncfnd í seinni tíð. Var ákveðið
að ég tæki að mér að búa það af efninu til prentunar, sem ekki var þegar
tilbúið af hendi höfundar. Gísli hafði lokið við að lýsa stofu (A), skála
(B) og baðstofu (F).1 Hann hafði einnig samið drög að fundaskrá, en
undirrituð skráði munina undir handleiðslu hans. Einnig var teikni- og
ljósmyndavinnu að mestu lokið. Hcfur það verið lagt til grundvallar í
skýrslum þeim sem hér fara á eftir, auk greinagóðra dagbóka Gísla frá
rannsóknunum. Ennfremur var leitað til fólks sem vann á staðnum í
lengri eða skemmri tíma um mörg vafaatriði, sem upp hafa komið.
Ekki verður hér farið út í frckari úrvinnslu á efninu eins og höfundur
hugsaði sér að gcra, heldur cr því hér með komið fyrir almennings-
sjónir svo það megi nýtast öllum þeim cr áhuga kunna að hafa.
í upphafi verður gerð örlítil grein fyrir landslagi og staðháttum
nálægt rústinni, sem eins og áður sagði hefur verið nefnd manna á milli
Kúabót, en natn þetta kemur ckki fyrir í eldri heimildum um Álftaver.2
Staðhœttir
Svæðið milli Múlakvíslar og Kúðalljóts annars vegar, og ofan frá
Mýrdalsjökli, Leirá og Hólmsá til sjávar hins vegar er Mýrdalssandur
1. Grcinargerð um baðstofuna birtist í Minjar og menntir, afmælisriti helguðu Kristjáni
Eldjárn, Rvk 1976, bls. 194-197.
2. Einar Ólafur Sveinsson: Byggð á Mýrdalssandi, Skírnir 1947, bls. 185-210.