Árbók Hins íslenzka fornleifafélags - 01.01.1996, Page 27

NOKKRAR KYNSLOÐIR KIRKNA
31
Þar sem klausturhúsið brann árið 1772 ásamt nærliggjandi húsum eins
og fram er komið, er næsta víst að kapítulinn hafi verið meðal þeirra.
Ahugavert er að hér er kapítulanafnið notað áfram þó svo húsið hljóti
að vera nýtt. I úttekt frá 1783,77 eftir brunann, er lýsing hússins furðu
áþekk þeirri frá 1760. Samkvæmt þessu virðist húsið hafa verið endur-
reist (eða endurbætt) í þeirri mynd sem það var um 1760. Það lítur út
fyrir að húsið hafi verið endurbyggt einhverntíma milli 1727 og 1760,
því svo virðist sem a.m.k. þakið hafi verið endurnýjað en einnig er nú
annars konar læsing komin á útihurð hússins. Athugasemd í úttekt frá
1796 gefur vísbendingu um legu hússins þar sem segir í beinu framhaldi
af því að timburstafn sé framan undir: „[Njorðurhliðveggur er hrjáleg-
ur.“78 Af þessu má þá ráða að kapítulinn hafi haft stefnuna austur-vestur
og standi því samsíða klausturhúsinu og skemmunni, a.m.k. eftir brunann
1772. Allmerkur uppdráttur af staðarhúsum og kirkju á Munkaþverá
fylgir bréfi Jakobs J. Jónssonar á Munkaþverá til Sigurðar málara, for-
stöðumanns forngripasafnsins, frá árinu 1874.79 (12. mynd). Þessi upp-
dráttur var gerður eftir að kapítulahúsið var horfið en þó líklega að eldri
manna fyrirsögn. Uppdrátturinn sjálfur er ekki ýkja nákvæmur en gæti
þó gefið góða hugmynd um staðsetningu hússins og þar með klaustur-
húsaþyrpingarinnar allrar þar sem Jakob hefur skrifað inn á teikninguna
mælingar á afstöðu kapítulans til kirkju annars vegar og bæjarhúsa hins
vegar. A teikningunni er kapítulinn sýndur upp við kirkjugarð og með
stefnuna austur-vestur. Ef grannt er skoðað sést að bæjardyr eru ekki
fjarri. Samkvæmt þessu lítur svo út sem kapítuli hafi staðið samsíða og
líkast til norðan við klausturhúsið sem tilgreint var gegnt bæjardyrum í
úttektum.
Málstofa á 18. öld
Málstofan er eingöngu sjáanleg í úttektunum 1721,1724 og 1727.
Arið 1721 hljóðar lýsing hússins svo:
Málstofa 3 stafgólf að lengd. Þiljuð í hvolf og umhverfis að aursyllum
nema annars vegar í fremsta stafgólfi, vantar þilspotta fýrir neðan mið-
syllu sem monsr. Sveinn lofar að innsetja. Gisið er og syðra bjórþil
hússins. Fyrir húsinu er dyraumbúningur, hurð á lömum með hespu
og keng. Þetta hús ásamt hinu [kapítula] af monsr. Sveini vel uppgjört80
Uttektunum frá 1724 og 1727 ber saman við þessa nema hvað húsinu
hrakar örlítið. Þar sem vísað er í að syðra bjórþil hússins sé gisið, merkir
það jafnframt að annar gafl hússins snúi í suður. Það lítur því út fyrir að