Árbók Hins íslenzka fornleifafélags - 01.01.1996, Qupperneq 78

82
ÁRBÓK FORNLEIFAFÉLAGSINS
í 4. mynd.Járngirtur náttpottur (kolla eða koppur) með trésetu qg loki. Ljósmynd Hallgerður
Gísladóttir.
aukist jafnhliða fækkun kamranna og ef hlýtt var úti notaði fólk guðs-
græna náttúruna.
Kamrar til búbóta.
A seinni hluta 19. aldar var nrikill áróður rekinn fýrir auknu hreinlæti til
að sporna við landlægum pestum og plágum sem menn töldu fullsannað
að mætti rekja til slæmra umgengnishátta. Læknar og lærðir menn ráku
áróður fyrir að fólk setti upp kamra hvort sem það var heima eða á
vinnustað. A þéttbýlisstöðunum settu kaupmenn upp svokallaða sjávar-
fallakamra fremst á bryggjusporð, fyrir fiskverkunarfólk. Einnig voru
byggðir kamrar við heimili, bakvið hús. Skarninu var dreift á tún eða kál-
garða. Arið 1844 voru 35 kamrar í Reykjavík. Þá voru þar 85 timburhús
og mörg þeirra voru krambúðir, pakkhús og útihús þannig að hægt er að
líta svo á að flestir húseigendur hafi verið með kamar við húsvegginn39.
Þetta var fyrsta nákvæma húsaúttektin sem gerð var í Reykjavík. Þarna
voru einsmannskamrar ætlaðir báðum kynjum nema við Stiftamtmanns-
húsið þar sem stóð tvöfaldur kamar. Menn geta rétt ímyndað sér óþefinn
sem liðaðist um þorpin á heitum sumardögum, enda víða getið.40
Ofagrar lýsingar voru á umhverfi bæja af völdum þeirra sem „leituðu
sér staðar“ í næði úti í náttúrunni. Aróðursmenn sögðu „sannarlega við-
bjóðslegt, að sjá, hvernig lítur út í kring um bæi sumstaðar undir veggj-
um og gömlum tóptum.“41 Víða mátti sjá mannaskarn, jafnvel undir