Göngu-Hrólfur - 10.03.1873, Blaðsíða 4

-- 00. —
- 56'. —
nlt vitið og cru þannig í rauninni orðin
hrcinir álomatnr eða lífleisingjnr. Ina sömn
lilraun má gcra með inn sokallaða litla heila,
en með þvi hann er ið vegbeinandi Kffæri
(a: það liffæri, er gerir dírið fært um að
sijórna hreiflngu sinni), þá reikar dírið að
eins og vinglar, viljalanst í ölhim hreiftngum,
eftir því sem tilfelli og hending reka það lil.
I’að likist drukknum manni og er í rauninni
ekki annað en heilalaust höfuð.
Voit, sem er vfsindamaðr frá háskólan-
nm í Mönchen, hefir komist að enn tindar-
arlegari niðrstöðu. Hann hefir tekið heilann
úr nokkrum dúfum, og þótti honum sjálfum
eigi alllítil bísn, er hann eftir nokkra mán-
uði fann að nír heili var kominn aftr i stað-
inn; var hann vavinn aftr í stað ins burt-
tekna. Voit skírir frá, að þá er búið sé að
burttaka gainla heilann, þá slingi dúfurnar
höfðinu undir vænginn og bæri ekki á sér.
Augun eru aftr og þær virðast að sofa. Sona
eru þær í nokkrar vikur. Þá vaknaþærloks
af dvala þeim er þær virðast vera í, opna
augun og taka til að fljúga. Þær sneiða þá
hjá hverri hindrun og forðast hvern þann,
er reinir að grípa þær; og sína þær Ijóslega
að þær bæði sjá og heira. Nokkrir af fugl-
um þessum voru drepnir 5 mánuðum eftir
að heilinn hafði verið úr þeim tekinn, og
fanst þá í höfðinu hvítleitr heili, alveg al
sama efni og sama útlits sem inn venjulegi
hvíli heili; þessutan skiftist hann t tvo hluli
(litla og stóra heilann); ( báðum þeim varð
maðr var við Ktinn depil, fullan með vessa,
og milli heila-partanna var skilrúm (sepíum),
og í einu og öllu var þessi heili sem inn
lirri heili. þannig hafði heilinn skapast al
níu á nokkrum mánuðum, og þetta nía líf-
færi hafði f einu og öllu tekið til ins vana-
lega starfs, er því tilheirði. Jón Óhfsson.
STEFNA þESSARA TÍMA.
(Framh. frá nr. 4.-5.)
Kftir J ó n Ó I a f s s o ii.
I. K APÍTULl.
IJm rélt. skinseminnar.
„Og samt hreiflr hún sigt“
Galílei.
Þá cr Galíiei, inn ílalski stjörnufræð-
ingr, hafði fundið þann sannleika, að sólin
gengi ekkt kringnm jörðina, heldr jörðin um
sólina, reis fáfróðr klerklíðr upp t trúarof-
stæki sfmt og neiddi hann til að afsverja
kenningu sína hálíðlega. Þegar hann stóð
itpp frá eiðspjallinu þarsem hann hafði verið
neiddr trl að sverja, að jörðin slæði grafkirr,
sagði hann og barði fætinum í gólfið: «Og
samt hreiftr hún sig!» Nú vita allir, að
jörðin gerrgr um sólina, og dettr engum1 í
httg lengr að bera biblíuna firir því mótsetta,
þótt hún láti Jósúa segja: «Sól, stattu kirr t
Gibeons-dal!» (þaraf vildu klerkar áðr sanna,
að eftir biblíttnni gengi sólin f kringumjörð-
ina2). Nú er reindar ekki sá tími lengr, að
þessu sé framhaldið, en alt um það hættir
tnönnum þó ertn til, að vilja hneppa vfsinda-
lega rannsókn í fjötur blindrar biblíu-trúar.
(Vér megum mttna eftir ástæðum Magnúsar
í Skáleinm móti heimspeki Gunnlögsens!).
Það er enn sti líð, að menn vrlja í rnörgn
setja valdboðinn mæli-ask biblíunnar birgj-
andi iftr Ijós visindanna. En vísindin hafa
jafnan viljað hrinda því oki af sér, vísandi
til þess, að ritningin eigi að fræða menn
um sáhthjálpleg trúarbrögð og andleg, cn
verði, að því leiti sem hún segir frá við-
hurðum eða fræðir itm þáverandi vísindalegar
skoðanir, að vera óheilög ftrir vopnttm vís-
indalegrar ransóknar. Þannig er það nú
löngu liðin sú tíð, að vér trúum bókstaflega
því, að himin og jörð sé sköpuð á sex dög-
ttm eða að frá sköpun veraldar sé ekki fuH
6000 ár; þvíað vér vitum nú, að jörðin hefir
verið fleiri þústtndir ára að mindast, og vér
höfum hjá Egiptum sögur af viðburðum og
mönnum, sem hafa lifað þar í landi, ílrir
7000 árum síðan. «Hver vill telja mannsins
1) Nerna flreta kardínála páfaua — ág mau ekki
hva?) hann heitir — sem kom í etaí) Aiitonellí, er fékk
laosn f únáíi áriíi sem leib. þessi níi kardínáli er so
rétttrúaír (!) ab hann kvetlr súlina ganga um Jörbina!!
Sama fór Grundtvig heitinn fram á flrri árum sínum.
2) þaban er sprnttin kfmnisagann nm manninn, sem
átti aí) hrekja af þeirri skotiun at) jörtiiu hreiffcist, mefc
þessari bibliugrein, þarsem drottinn er sagfcr afc hafa
látifc þafc afc orfcum Jósúa, afcbjófca sólinni afcstanda
kirri. „Síuifc mér þá líka í rltningnnni*, svarafci
hinn, „afc haun hafl sífcar skipafc henni á staí) aftr!“