Víkverji - 16.06.1874, Blaðsíða 2

Víkverji - 16.06.1874, Blaðsíða 2
112 sagt, í rábi. að liermar konunglega tign prinsessa pyri verði hans Hátign samferða. — TÚNASLÉTTUH. í C3— G4. tolublaði Vík- verja er byrjun á ritgjörð eptir búfræðing Svein Sveinsson og hljóðar sá kaflinn um túnræktina. Kafli þessi er ágætlega saminn bæði að efni og orð- færi og in besta hugvekja fyrir hvern pann, sem nokkuð hugsar um túnrækt. Eg skal ekki fara fleirum orðum um kafla penna í heiid sinni, eg skal ekki heldr fjölyrða um túnræktina hjá oss Vestfirð- firðingum, eg viðrkenni, að hún se allt of lítil, og að hún gæti veriö miklu meiri og betri, fió að vér höfum við margt að stríðaí pví efni svo sem: harð- æri, fátækt, annir, verkafólkseklu m. m. pað sem eg vildi sérstaklega taka fram viðvíkjandi npphaflega nefndum ritgjörðarkafla er fiað, að eg er á öðru máli en höf. um pað, hvað það kosti í dala tali að slétta dagsláttu í túni og hver hagr sé að slétta hana. Höf. segir að slétta meigi dagsláttu í túni fyrir 50—70 rd., fietta nær að mínu áliti engri átt með inni almennu sléttunaraðferð, sem nú tíðkast og eptir inu lága verði sem komið er á peninga gegn landauraverði, sem kaupgjald og matarverð verka- fólks í sveitum er miðað við. Eg hefi haldið fjölda- marga verkamenn við túnasléttan í pau 29 ár, sem eg hefi við bú verið, og er mín reynsla sú, að heimti maðr að vel sé gengið frá sléttunni og sléttuð í á- valar reinar, eins og víðast hvar er mjög nauðsyn- legt, pá er það ið fullkomnasta verk að slétta dag- sláttu í pýfðum túnreit á 10 vikum eða 60 dögum virkum, og koma pá 15 kvaðratfaðmar á hvern dag, og slíku verki verðr ekki afkastað dag eptir dag sé jörðin sendin mjög eða grýtt. Maðr sá, er afitast- ar verki pessu á, og heimtar líka, fullkomið kaup, fæði og góð verkfæri, og pað verðr að minnsta kosti 9 marks virði á dag, eða 9 dala virði um vikuna. Verbr pá kostnaðrinn til að slétta dagsláttuna 90 rd. og pessa upphæð skyldi eg glaðr greiða hverjum peim, er legði sér alt til og leysti verkið vel af hendi. Eg er að miklu leyti samdóma liöf. í pví, er hann segir, um hvað lengi sé verið að slá illa pýfða dagsláttu af meðalmanni og eins um heyvöxtinn, sem af henni fellr, sé hún í óræktartúni eða út- skæklum; en höf. fara mjög bernskulega orð, pegar hann talar nm verðið á heyinu, pví ið rétta verð- lag á pví í búnaðarreikningi, er inn hreini ágóði sem búandinn hefir af kúnni, sem fóðrast á tööunni, ekki einasta um gjaftímann heldr um árshrínginn. Eg hcfi margra ára reynslu fyrir pví, að 40 hey- hestar af meðal túnbandi, eptir pví sem hér um sveitir tíðkast, sé fullnóg fóðr fyrir meðalfóðrpunga kú í 34 vikui', sem hérermeðal innistöðutími kúa. Eg hefi líka nokkra reynslu fyrir pví, að meðal hey- hestr af töðu er 160 pnd. að vigt og verðr pá kýr- fóðrið 6400 pnd. og sé pví skipt með 238 sem er dagatalan i 34vikura, koma í hlut nærfellt 27 pnd. sem verðr dagsgjafarpunginn, og er pað yfirfljótan- legt fóðr fyrir mjóikrkú, pótt lifandi vigt hennar sé fidl 800 pnd. Mjólkrhæð kýrinnar, sem fær petta fóðr, skal eg að oins gjöraí góðu meðallagi og láta pað vera 1850 potta um árið og mcta mjólkina eptir gömlu Iagi 5 merkr á fisk eða 15 sk. verðr pá mjólkrverðið um árið 115 rd. 60 sk. Látum oss nú sleppa afpessu 15 rd. 60 sk. fyrir hirðingu, vanhöld- um og útgjöldum auk pess sem mykjan undan kúnni, moðið frá henni og kálfrinn leggja til, og sem er margra dala virði, pá eru eptir 100 rd. af mjólkr- veröinu, som skipt með 40 gefur 2'/i íhlutog sýnir pað að 160 punda töðuhestr má ekki verðlegg- jast minna onn hálfan priöja dal. Miklu dýrara en potta kaupa menn að votrinum, pegar jafnast er gcfin 1 vætt eðr Grd. fyrir 240 pnd., pví pað er ósatt sem sagt cr, að full pur tún taða léttist mik- ið í hoystæðunni, og pað er annaöhvcrt af handahófi sett eða öðrum ástæbum, pogar tvöfaldr töðupungi sumarbundinnar, cr heimtr við pað sem út var lán- að að vetrinum. Að svo mæltu er nú aö hyggja að haguurn af sléttuninni. Eg gjöri ráð fyrir að kall- maðr og kvennmaðr slái, purki og komií garð heyi af pýfðri dagsláttu samtals á 2] degi, peim ætla eg í fæði og kaup á dag 2.j rd. eða í hálfan priðja dag...................................6 rd. 24 slc. Heymegnið gjöri eg4 hesta á 100 pnd. þegar nú pessi dagslátta er sléttuð er hún slegin, rökuð og hirt af sama fólki samtals á lj degi, og er pað pá hægi'a verk, fæöi og kaup....................3 — 12 — mismunar 3—12 — par við bætist árlegr hagr við vallar ávinnslu. Útheyapurk m. m. settaf handa- liófi á . . . ................., „ — 84 — verða 4 — „ — pegai’ in sléttaða dagslátta er komin í góða rækt gefr hún eins vel af sér 12 hesta töðu, eins og hún gaf áðr 4 og tað- an miklu betri, en pess skal ekki gætt pví á liana parf miklu meiri áburð. Mis- munrinn 8 hestar á 2 j rd. gjöra . .20— „ — árlogr ágóði 24 — „ — Samkvæmt pessu má gjöra ráð fyrir að allrtii- kostnaðrin tilað slétta dagsláttuna, 90 rd., að með- i töldum vöxtum af pessum höfuðstól, meðan hann gat ekki goldist af ágóðanum, endrgjaldist á 6 árum. pví séu mosapúfur sléttaðar meðvisnaðri rót vlða hvar, sprettr svörðr peirra ekki til hlýtar fyrri en á 3. ári, ogpess vegna tek eg til svo langan endrgjaldstíma. Yildu menn og gætu haldið túnrækt í besta lagi pyrfti að slétta upp aptr að minsta kosti 20. hvert 'ár , bæði til að losa jarðveginn og líka til að taka af pær ójöfnur, sem pá væru komnar á, en paö slétt- unarverk yröi iangtum hægra viðfangs. Um leið og eg rita pessar línur vil eg geta pess, að mér hefir pessi árin, sem verslunarfélögin

x

Víkverji

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Víkverji
https://timarit.is/publication/99

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.