Íslendingur - 26.07.1875, Blaðsíða 7

71
að útrýma kláðannm, eða hversn mörg ár á
liún að [mrfa til þess að sýna það ? eru 20
ár ekkí nóg til þess? er ekki kláðinn búinn
að kosta landið nóga peninga? Þau ógrvnni,
sem ómögulegt er að telja? Á að hlífa leng-
ur þessum fáu hreppum, sem vitanlega hafa
um mörg ár verið gróðrarstía fjárkláðans?
Ef vort nýja löggefandi alþingi ekki afræður
niðurskurð á hinu grunaða og kláðasjúka
svæði, þrált fyrir þrákjálkana og þessa (-
mynduðu spekinga, þá heimilar það fjárkláð-
ann með löpum, og þá er vel byrjað; þá
veilir það trössunum sigur yfir þrifnaðar-
mönnum og hinum alorkusömu, og leggur
hinn þyngsta toll á landið, sem hugsanlegur
er eptir vorum kringumstæðum.
Allir landsmenn selja nú von sína til
liins nýja alþingis um það, að það gjöri þær
ráðstafanir, er dugi, til að útrýma kláðanum,
það e r mögulegt, að vera búinn að rann-
saka takmörk kláðasvæðisins innan hausts.
Skyldi alþingi þrátt fyrir alla undangengna
reynslu enn þá ráða af að halda áfram lækn-
ingakákinu? Það væri illt, að geta ekki sagt
alþingi þá að ábyrgjast gjörðir sínar í því
efni gaguvart landsmönnum; en bæði munu
ekki lög standa til þess; enda mundu al-
þingismenn allir til samans ekki vera borg-
unarmenn fyrir þeim skaða, sem þeir með
slíkri ráðstöfun inundu leiða yfir landið.
(Aðsent).
Hvernig stendur á þessum tveimur skild-
ingum, sem kaupmenn vorir eru vanir að
gefa langferðamönnum fyrir ullarpundið, fram
yfir það, sem þeir gefa nærsveitamönnum ?
Það er nú að vísu kallað, að þeir gefi þessa
2 sk., en bæði vitum vjer, að í kaupum og
sölum er ekki vant að gefa, svo vitum vjer
og, að kaupmenn vorir muni einhverstaðar
taka þessa 2 sk. aptur. Þegar maður spyr
langferðamennina, sem koma hjer í kaup-
staðinn, um það, hvernig standi á þessum 2
sk., þá segja þeir, að sjer beri þetta gjald
í flutningskaup. Þetta kenna kaupmenn þeim
til þess að sætta nærsveitamanniun við það,
að hann skuli fá minna verð fyrir jafngóða
ull, heldur en t. a. m. austanmenn. f>að ligg-
ur þó í atigum uppi, að til þess að geta
borgað austanmönnum þessa 2 sk. nppbót
eða ferðakostnað, eða hvað það nú er kallað,
hljóta kaupmenn að gefa nærsveitamönnum
2 sk. tninna fyrir ullina, en þeir ella hefðu
gjört, því vjer skulum ætla, að þeir gefi ekki
austanmönnum 2 sk. fram yflr það, sem þeir
sjálfir geta slaðið sig við. Það liggur einnig
í augum uppi, að kaupmenn muni ekki ætla
sjer að bera þann skaða, sem hver og einn
bóndi kann að hafa af því, þótt hann búi á
þeim stað, sem gjörir honum kaupstaðar-
ferðina öröugri, en hinum, sem nær býr.
Nú l'ær austanmaðurinn útlendu vörurnar hjá
kaupmönnum með eins ódýru verði, eins og
nærsveitamaðurinn, þó hann fái ullina betur
borgaða. Þessi svo kallaði «ferðakostnaður»
er sjálfsagt lagður á útlendu vöruna, eða
vjer skulum ætla það, svo að þær verða þeim
mun dýrari; í þeim kostnaði verður nær-
sveitamaðurinn einnig að taka þátt, svo að
ank þess, sem hann fær minna fyrir ullar-
pundið, en austanmaðurinn, verður hann
einnig að taka vöruna ( móti dýrari, sökum
þessa ferðakostnaðar austanmannsins. þegar
nú ullinni er troðið í poka hjá kaupmann-
inum, þá fer jafngóð ull frá austanmannin-
um í sama pokann saman við jafngóða ull
frá nærsveitamanninum, og kaupmaðurinn
fær jafnt fyrir hvert pund í pokanum, þar
sem hann selur ullina, hvort sem ullin er
að austan eða úr nærsveitunum. Mun ekki
sökin vera sú, að kaupmenn lcaupi austan-
mennina til að Tcoma hingað með vöru sína,
Á KOSTNAÐ NÆRSVEITAMANNANNA?
En hvernig gengur með saltíiskinn? Þar
er það nú enn þá kámugra. Vjer sknliim
taka til dæmis, að einn maðnr suðnr í Vog-
um, annar af Álptanesi, og þriðji búsettur í
Reykjavík leggi inn saltfisk til sama kaup-
mannsins í Reykjavik, og skoða, hversu
hart og órjettvlslega Reykvíkingurinn er leik-
inn í þeim viðskiptum. Kaupmaðurinn sendir
vöruskip sitt suður í Voga til að sækja fisk-
inn. Með skipinu sendir hann skiptavini
sínum vörur þær, er hann vill hafa fyrir
fiskinn. Skip kaupmannsins má, ef til vill,
bíða vikum saman syðra eptir fiskinum, og
sjá það allir, hvort þetta muni ekki kosta