Fréttablaðið - 12.10.2001, Side 6

SPURNING DAGSINS
Hvað myndir þú gera ef þú
værir forsætisráherra?
„Ég vil frekar vera fjármálaráðherra. Þá
myndi ég hækka laun eldri borgara og ör-
yrkja." ■
Margrét Friðriksdóttir- fjármálaráðherra?
EINELTI
Ef til vill leiðir könnunin í Ijós þátt eineltis í
sjálfsvígshegðun ungmenna. Myndin er
sviðsett.
Könnun og ungmenni:
Athuga
sjálfsvíg
heilbrigðisiviál Landlæknisemb-
ættið og fyrirtækið Rannsóknir
og greining standa saman að
rannsókn á sjálfsvígshegðun
ungs fólks hér á landi. Rannsókn-
in tekur til ungmenna á aldrinum
14 til 20 ára árin 1992 og 2000.
Bryndís Björk Ásgeirsdóttir, sem
hefur umsjón með verkefninu
hjá Rannsóknum og greiningu
segir að unnið sé úr spurninga-
listum sem lagðir voru fyrir ungt
fólk í grunn- og framhaldsskólum
þessi ár. „í könnuninni sem var
gerð núna árið 2000 og einnig
1992 voru spurningar sem snúa
að sjálfsvígshegðun ungs fólks,“
sagði hún og bætti við að m.a.
væru athugaðar tilraunir til
sjálfsvíga, sjálfsvígshugleiðing-
ar ungmenna og sjálfsvígshegð-
un vina þeirra og ættingja. Þá
sagði hún að skoða ætti hvort
þeir sem féllu í áhættuhóp leit-
uðu frekar til sérfræðinga með
sín mál en ungt fólk almennt og
til hverra þá. Bryndís gerði ráð
fyrir að niðurstöður rannsóknar-
innar yrðu birtar í febrúar eða
mars á næsta ári. ■
Bandalag háskólamanna:
Undrun og
vonbrigði
SKATTAMÁL Björk Vilhelmsdóttir
formaður Bandalags háskóla-
manna, BHM, segir að félagsmenn
hafi orðið fyrir miklum vonbrigð-
um að í skattatillögum stjórnvalda
skuli ekki hafa verið tekið tillit til
ítrekaðra sjónarmiða þeirra um að
afborganir af námslánum séu frá-
dráttarbærar frá tekjuskattstofni.
í þessu sambandi sé það undrunar-
efni að þeim sé gert hærra undir
höfði sem fjárfesta í fyrirtækjum
en þeim sem fjárfesta í menntun
þar sem menn fá t.d. skattaafslátt
fyrir hlutabréfakaup.
í ályktun stjórnar BHM er m.a.
minnt á að í mörgum tilvikum
nema afborganir af námslánum
svipaðri upphæð og ráðstöfunar-
tekjur eins mánaðar. Stjórnin telur
því að það sé kominn tími til að
fyrrum lánþegar Lánssjóðs ís-
lenskra námsmanna fái laun í tólf
mánuði eins og flestir aðrir. Bent
er á að miðað við 270 þúsund króna
heildarlaun á mánuði, eða rúmar 3
milljónir á ári séu afborganir af
námslánum rúmar 154 þúsund
krónur á ári. ■
FRETTABCÁÐ'IÐ
12. október 2001
FÖSTUDÁGÚr
Nóbelsverðlaun í bókmenntum:
Naipaul fær Nóbelinn
STOKKHÓLMUR Breski rithöfundur-
inn V.S. Naipaul, sem fæddur er í
Trinidad, fær bókmenntaverðlaun
Nóbels í ár. Hann er þekktur fyrir
smásagnaskrif og stærri skáldsög-
ur en þó fyrst og fremst fyrir
ferðalýsingar sínar.
Naipaul hefur áður fengið ýmis
bókmenntaverðlaun og þykir einn
merkilegasti enskumælandi
ferðabókahöfundur heimsins í
dag.
Þessi tilnefning kemur nokkuð
á óvart, og áttu menn frekar von á
að bandarískir höfundar á borð við
Joyce Carol Oates, John Updike
eða Norman Mailer hrepptu
NÓBELSRITHÖFUNDUR
Breski rithöfundurinn V.S. Naipaul, sem
fæddur er í Trinidad, fær bókmenntaverð-
laun Nóþels í ér. Valið kom honum og
mörgum öðrum á óvart, þrátt fyrir að hann
hafi oft verið nefndur til sögunnar þegar
verðlaunin ber á góma.
hnossið í ár, auk þess sem sænska
ljóðskáldið Tomas Tranströmer
var ofarlega á lista hjá þeim sem
hvað mest hafa spáð í spilin í þetta
sinn.
Naipaul byrjaði ungur að skri-
fa, enda hafði hann lofað föður sín-
um að verða rithöfundur, en faðir
hans var prentari og blaðamaður
við lítið héraðsfréttablað í Trini-
dad. Fyrsta bók hans kom út þegar
hann var 23 ára gamall, en Naipaul
vakti fyrst athygli fyrir skáldsög-
una A House for Mr. Biswas, en í
henni lýsti hann lífi föður síns.
Hún kom út árið 1961, þegar
Naipaul var 29 ára gamall. ■
Bandarískir vísindamenn:
Konur fá
þriðjungi
lægri laun
WASHINGTON.AP Kvenkyns vísinda-
menn fá borgað u.þ.b. þriðjungi
lægri laun en karlkyns starfsbræð-
ur þeirra í heilbrigðis- og líftækni-
geiranum í Bandaríkjunum. Þetta
kemur fram í stærstu könnun sem
gerð hefur verið á launum vísinda-
manna í landinu. Laun kvenna
nema að meðaltali um 7,2 milljón-
um króna á ári á meðan karlar fá
að meðaltali um 9,4 milljónir á ári.
Þetta er um 31% launamunur. Nið-
urstöður kannanarinnar birtust í
tímaritinu „Science." ■
FRÉTTASKÝRING
Athygli manna
beinist að sjávar-
útvegsmálum
Andstaða margra Sjálfstæðismanna við stefnu flokksins í sjávarútvegs-
málum beinir athyglinni að umræðu um þann málaflokk á landsfundi
flokksins. Nokkrir þingmanna flokksins hafa lýst sig andvíga stefnu end-
urskoðunarnefndar og boða aðrar leiðir.
stjórnmál Búast má við nokkuð
fjörugum umræðum um sjávarút-
vegsmál á landsfundi Sjálfstæðis-
flokks. Fjölmargir þingmenn
flokksins og aðrir málsmetandi
menn hafa lýst andstöðu við þá
leið sem boðuð er í áliti meirihluta
endurskoðunarnefndar fiskveiði-
stjórnunarkerfisins og tekið er
undir í drögum að sjávarútvegsá-
lyktun fundarins.
Viðbúið er að einna mest fari
fyrir Vestfjarðaþingmönnum
flokksins og stuðningsmönnum
þeirra. Einar Oddur Kristjánsson
hefur gagnrýnt sjávarútvegsráð-
herra harkalega fyrir þá stefnu
sem hann hefur framfylgt og ít-
rekað lýst því yfir að vel komi til
greina að ganga í lið með þing-
mönnum annara flokka til að
koma í veg fyrir að smábátaflot-
inn lognist út af vegna ákvarðana
stjórnvalda. Hann segist þó hafa
fulla trú á því að Sjálfstæðismenn
hafi skilning á því að ekki náist
sátt um stjórn fiskveiða nema
með því að ná sátt um smábátaút-
gerð. „Það verður að ná sátt um
smábátaútgerð því það er fleinn í
holdi og líknagli í því að einhver
sátt geti náðst. Það er ömurlegt að
KREFST
BREYTINGA
Einar Oddur segist
aldrei sætta sig við
auðlindagjald eða
atlögu að smábáta-
veiðum.
RANGAR
FORSENDUR
Kristinn Pétursson
hefur um árabil sagt
stjórn fiskveiða byg-
gða á röngum for-
sendum.
menn skuli vera svo veruleika-
fyrrtir að halda að skattur á út-
gerðina sé leið til einhverrar sátt-
ar, að þjóðnýting sé leið til sáttar.
Ég mun aldrei styðja þetta.“
Meðal þeirra sem líklegir eru
til að láta sín taka í umræðunni er
Kristinn Pétursson, fram-
kvæmdastjóri á Bakkafirði, sem
hefur um árabil haldið því fram
að fiskveiðistefnan sé byggð á
fölskum grunni. „Þær vonir sem
ég hef alið í brjósti í ellefu ár snú-
ast um að menn setjist niður og
geri sér grein fyrir því að kenn-
ingar í fiskihagfræði eru ekki þau
raunvísindi sem menn reiknuðu
með.“ Hann segir skoðanir manna
hafa breyst nokkuð eftir að í ljós
kom að helmingur þorskstofnsins
hafði týnst á tveimur árum. Menn
séu
samt ekki nógu heiðarlegir við
sjálfa sig og sumir virðist enn í
blekkingarleik. „Það er skylda
okkar í sjávarþorpunum
að gera grein fyrir því
að það hefur verið
gengið allt of langt í
þessari svokölluðu
stjórnun fiskveiða á
röngum forsendum. Það
er hins vegar ekkert einfalt
mál að komast úr því öng-
stræti sem fiskveiðistjórn-
in er komin í.“
Fleiri málsmetandi menn í
Sjálfstæðisflokknum hafa verið á
annarri skoðun í sjávarútvegs-
málum en forystan. Pétur Blöndal
hefur í tvígang lagt til að veiði-
heimildum verði árlega deilt út
meðal þjóðarinnar sem geti leigt
afnotaréttinn til útgerða. Hann
andmælti einnig tillögum meiri-
hluta endurskoðunarnefndar sem
hann taldi hafa misst af tækifæri
til að fara leið til markaðsvæðing-
ar í úthlutun veiðiheimilda. Þá er
stutt síðan Markús Möller gagn-
rýndi stjórnvöld harkalega fyrir
stefnu sína og taldi hana hafi
brugðist í vörn sinni fyrir hags-
munum þjóðarinnar
gegn ágengni LÍÚ. í
þennan hóp bættist svo
Gunnar I. Birgisson á
þriðjudag þegar hann lýsti
því yfir að hann myndi ekki
styðja lagafrumvarp sem byg-
gði á tillögum meirihluta endur-
skoðunarnefndar.
Þegar Fréttablaðið ræddi við
Árna Mathiesen sjávarútvegsráð-
herra í gær sagði hann ómögulegt
að segja til um hvernig umræð-
urnar um sjávarútvegsmál á
landsfundinum myndu verða. Að-
spurður hvort andstaðan sem hef-
ur komið fram innan flokksins
væri ekki til marks um að breyta
þyrfti þeirri stefnu sem hefði ver-
ið boðuð sagði hann að menn væru
Össur Skarphéðinsson:
Lýsir yflr vantrausti
á Hrein Loftsson
EINKAVÆÐING Össur Skarp-
héðinsson, formaður Sam-
fylkingar, telur að Hreinn
Loftsson, formaður einka-
væðingarnefndar, geti ekki
sinnt starfi sínu lengur
vegna umsvifa hans í at-
vinnulífinu. Jafnframt seg-
ir Össur umsvif Hreins að
miklu leyti tilkomin eftir að
hann gerðist formaður
einkavæðingarnefndar.
Hreinn er stjórnarformað-
ur Baugs og Tryggingamið-
stöðvarinnar hf. I yfirlýs- s
ingu vegna ummæla Össurar
heldur Hreinn því fram að hann
sé ekki í aðstöðu til að misnota að-
stöðu sína og að nefndin fylgi
skýrum, opinberum reglum.
HREINN
LOFTSSON
Segist ekki í að-
stöðu til að
misnota stöðu
„Telja stjórnvöld ekki
eðlilegt að einkavæðingar-
nefnd hlíti sömu siðareglum
og forstjóri Símans? Er það
eðlilegt að einn og sami
maðurinn sé að selja ríkis-
fyrirtæki fyrir hádegi en sé
að kaupa og selja á markað-
inu eftir hádegi?“ spyr Öss-
ur. „Frá því Hreinn Loftsson
varð formaður einkavæð-
ingarnefndar hafa persónu-
leg umsvif hans í viðskipta-
lífinu aukist verulega. Ég
tel það ekki eðlilegt að mað-
ur sem kominn er í hans stöðu sé
að stýra einkavæðingu ríkisfyrir-
tækja. Reglur um viðskiptasið-
ferði ættu ekki síst að gilda um
Hrein Loftsson þar sem hann hef-
ur gerst sjálfskipaður forgöngu-
maður hinnar nýju skírlífisstefnu
á viðskiptasviðinu," segir Össur. ■
ÖSSUR SKARPHÉÐINSSON
Beinir spjótum sínum að
Hreini Loftssyni.