Norðurljósið - 01.07.1913, Blaðsíða 3

Norðurljósið
51
Innfæddir, sem höfðu sjeð Livingstone, kölluðu Craw-
ford »bróðir« hans, og var það auðsjeð, að þeir mint-
ust hans með mestu virðingu.
Ferðin frá London til Garenganze, þar sem Crawford
starfaði mest, tók 32 mánudi, og til næsta verzlunar-
staðar voru um 1000 mílur enskar. Allstaðar er »háa
grasið« (bambusreyr) um 13 feta hátt, svo að ferða-
menn sjá ekkert nema heiðan himininn uppi yfir sjer.
Vegir eru engir, að eins fetsbreiðar götur, sem liggja
eins og krákustígur þvert um landið. Allan flutning
bera menn á höfðinu og bera þeir 30 kilogr. hver.
Þegar kvöld er komið búa menn til stóreflis eld til
að fæla villudýr í burtu, og sofa í kring um hann. Það
er siður á meðal innfæddra að Iáta unglingana ganga
svo sem klukkutíma á undan á morgnana, því grasið
er þá mjög blautt af dögginni. En unglingarnir hrista
döggina af grasinu um leið og þeir þreyfa sig áfram,
og eftir litla stund er orðið þægilegra fyrir aðallestina
að komast áfram. Ljón og hýennr eru tíðar í þeim
löndum og árnar úa og grúa oft af krókódílum.
Hjer og þar eru þorp, þar sem eru hjer um bil 50
lneysi úr leiri, um 4 feta há og eru þau mjög óhrein.
Margir smákonungar eru í Miðafríku, sem eru sí og æ
í ófriði. Manndráp er hversdagslegur hlutur, því menn-
irnir eru mjög grimmir að eðlisfari.
Mr. Crawford hefir starfað með niiklum árangri, og
það er furða, hverju þessi eini maður hefir komið til
leiðar, fyrir einlæga trú á Guð. Hann fór ekki út undir
vernd neins fjelags, heldur fylgdi stefnu Georgs MiiII-
ers, sem Iýst er í 4. tbl. »Nðlj.« í 1. árg., það er, í
stuttu máli, að fylgja ritningunni einni, sem leiðar-
vísi og biðja Guð einn um hjálp í starfi sínu. Craw-
ford reyndi, að hinn lifandi Guð er eins máttugur og
trúfastur í Mið-Afríku, eins og MúIIer og margir fleiri
hafa reynt hann í Norðurálfulör.dum. „Hann ber um-
hyggju fyrir yður,“ sagði postulinn Pjetur, og fjöldi
manna hefir reynt, að himnaföðurnum er ant um alla,
sem taka á rnóti syni hans, Jesú Kristi. Satt er það,
að hann »Iætur rigna yfir rjettláta og rangláta«, en hjer
er átt við persónulega umhyggju fyrir þeim, sem hann
elska. Mr. Crawford var svo langt frá öðrum hvítum
mönnum, að þeir gátu ekki hjálpað honum með neinu
móti. Einu sinni var það, t. d., 2 ár og 9 mánuðir,
sem hann fjekk engin brjef eða frjettir frá hinum ytra
heimi. En Guð var með honum, og þess vegna var
honum óhætt. Starf hans var að nokkru leyti merki-
legra en jafnvel Livingstones, því Livingstone var ein-
lægt að ferðast, oftast útbúinn með öllum nauðsynjurn
af fjelagi sínu á Englandi og var einnig styrktur af
vísindafjelögum. En Crawford var ekki í neinu trú-
boðsfjelagi, nje heldur trúarfjelagi.
Hanu fór til að lifa meðal svertingjanna og reyna
að lyfta þeim af hinu lága mentunarstigi þeirra með
því að kenna þeim og menta þá, en fyrst og fremst
með því að boða þeim Krist og hann krossfestan,
»kraft Guðs og spéki.« Og hann treysti því, að Guð
mundi hvetja fólk hans til að styðja hann af sjálfsdáð-
um, á meðan það væri hægt, og sjá fyrir honum á
einhvern annan hátt, þegar hann væri kominn út fyrir
samgöngufæri hvítra manna.
Mr. Crawford hefir haft þá gleði, að sjá marga svert-
ingja snúa sjer af hjarta til trúar á Krist sem frelsara
sinn. Haun hefir kent þeim að smíða hús, yrkja jörð-
ina, gera brautir, lesa, skrifa og margt og margt annað.
Á staðnum þar sem hann hefir sest að, er mikill bær
með mörgum góðum húsum eftir nútíðar sniði, með
reglulegum og hreinum götum, alt eftir heilbrigðis-
kröfum menningarinnar. Þar er stórt samkomuhús, þar
sem hinir kristnu bæjarmenn koma saman til að til-
biðja, og fara þeir eftir kenningum nýja testamentis-
ins með því að þeir koma saman til að halda kvöld-
máltíðina »á fyrsta degi vikunnar«, þ. e. á hverjum
sunnudegi, (sbr. Post. gern. 20. 7.). Göturnar eru sam-
tals 6 enskar mílur, og það er 60 mílna braut á þessu
svæði.
Einu sinni, þegar Mr. Crawford hafði unnið mikið
að mælingum á stórri lóð, þar sem hann ætlaði að
láta byggja nokkur hús, gekk hann þreyttur til hvíldar
þegar hann var búinn að reka síðasta staurinn í jörð-
ina á sínum stað. Næsta morgun fór hann snemma á
fætur og flýtti sjer að skoða verk sitt. En þá kðm á
móti honum höfðingi einn úr nágrenninu, sem bar
nokkra staura undir hendinni, brosti að fávisku hvíta
mannsins og ávarpaði hann þannig: »Þessir geta ekki
vaxið, herra minn!« Hann hugsaði að Mr. Crawford
hefði verið að planta skóg, og tíndi þess vegna alla
stauraua upp!
Einu sinni, þegar Mr. Crawford var á ferð, fann
hann, þegar hann var sestur að um kvöldið, að hann
og menn hans höfðu lent inn á milli tveggja hera,
sem bjuggust við að gera áhlaup hvor á annan þá
sömu nótt. Mr. Crawford bauðst til að ganga á milli
sem sáttarmaður og tók öldungana frá báðum flokk-
ijm og setti þá í varðhald hjá óvinum þeirra, til að
tryggja friðinn á meðan á samningatilraunum stóð.
Svo gekk hann á milli þeirra alla nóttina og hafði
marga erfiðleika að yfirstíga, en loks gat hann komið
á sáttum. Friður þessi stóð órofinn í 19 ár. Fimm ár-
um seinna, rjett fyrir kornuppskerutíð, komu engisprett-
ur og átu alt hveitið sem trúboðinn ætlaði sjer til
uppeldis. Á örstuttri stund var alt farið og Mr. Craw-
ford stóð í örvæntingu og hugsaði sem svo: »Hvernig
getur Drottinn bjargað okkur nú?« En þá leit hann
upp og sá menn koma yfir hálsinn, marga menn, og
bar hver sinn poka. Fleiri og fleiri komu, og enn fleiri,
og Mr. Crawford horfði á með undrun þangað til 300