Heimskringla - 23.09.1909, Blaðsíða 2

Bl». 2 WINNIPEG, 23. SEPT. 1909.
HEIMSKRINGEA
Heimskringla
Poblished erery Thorsday by The
Beimskringta News t Poblisbio; Co. Ltd
Verð blaðsios 1 CaDada or Baodar
$2.00 om Ariö (fyrir fram borraö).
Sent til iblhDds $2 00 (fyrir fram
borgaöaf kaopeDdoro blaösios hér$1.50.)
B. L. BALDWINSON
Editor A Maoager
Office:
729 Sherbrooke Street, WiDoipe?
P.O.BOX 3083. Talsfmi 3312,
Á fólkið að ráða ?
Borgarstjóri Evans er kominn i
ónáð hjá strætisbrautafélagdnu. —
Svo er mál vaxið, að íélagið befir
haít einkaleyfi til að lýsa upp hús
baejarbúa um ákveðið tímabdl. En
bíiánn er að búa sig undir, að
taka starf þetta að sér á edgin
redkntng, þegar einkaleyfis tímabil
félagsins er útrunnið. Kn síðan
borgin stækkaði norður á bóginn,
haia íbúarnir þar átt örðugt með,
að fá rafljós í hús sín. Félagið
hefir neiitað, að leggja í þann
kostnað, að setja upp staura og
strengja ljósvíra á þá til þess að
lýsa hús þessara útkjálkabúa, und-
ir þeim skilyrðum, sem bœrinn
setur því. En þau skilyrði eru, að
félagið verði fyrirfram að fá skrif-
legt leyfi bæjarins til þess að mega
setja upp, ljósvirastólpana eftir
straetunum, óg það leyfi befir það
ætíð þurft að. íá, og fékk það leyfi
skilyrðislaust meðan bœrinn var i
því ástandi, að hann.aetti ekki
sjáHur tæki til þess, að veita nauð
synfegt rafafl til lýsingar. En síð-
an aflstöð bæjarins komst svo á
fót, að borgarráðið sér sér fært,
að leiða ljós í hús borgarbúa, þá
hefir verið bætt tvedmur orðum
inn í ljóskiðslu leyfisbréf þau, sem
félagdð hefir orðið að fá. þessi orð
eru : “Without Prejudice”, eða
“án réttarafsals”. Með þessum
orðum er félaginu gefið til kynna,
að bœrinn, með því að veita því
ljóileiðsluleyfi, afsali sér engum
rétti, sem hann kunni að hafa að
lögum til þess að taka að sér ljós-
leiðslu siðar á eigin reikning. En
félagið hefir neitað að þiggja þessi
leyfi með þessum tveimur orðum
viðbœttum, og hefir þar af leiðandi
neitað að leggja ljósþræði í hús
útkjálka-borgarbúanna.
Borgiarstjóri Evans og bæjarráð-
ið heldur því fram, að félagið sé
skyldugt til að ltiða ljós í hús
allra borgarbúa innan takmarka
bæjarins, með þeim skildögum,
sem bærinn setji því, og að það sé
skyldugt til, að taka út ljósfeiðslu
leyfi hjá bænum áður en það leiði
ljós í húsin.
Félaginu var því fyrir nokkrum
dögum veittur frestur til þess 29.
þ.m., til þess að hafa aflokið ljós-
kiðslu í þau hús borgarbúanna,
sem um hafði verið beðið, — að
'öðrum kosti ætlaði bærinn að
gera það á eigin reikning. þegar
bér var komið, fór félagið að
setja upp stólpa og strengja víra,
en neitaði að taka út levfi til þess
meðan þessi tvö orð, sem áður er
getið, st:eðu í þeim.
Nú hefir bærinn gefið út !aga-
bann móti félaginu, og krefst að
það setji enga stólpa upp og
strengi enga víra án þessara lcyfa,
sem hafa í sér fólgin orðin um
réttindi bæjarins.
Að líkindum gengur mál þetta
fyrdr dómstólana, til þess að úr-
skurður fáist um það, hvort þ-etta
bæjarfélag megi ráða sínum eigin
málum, eða hvort það sé að lög-
um háð vilja og geðþekni strælis-
brautafélagsins.
Ðorgarstjóri Evans > erðskuldar
þökk bæjarbúa fyrir stefnu þá, er
hann hefir tekið í þessu máli.
Hann er að heyja baráttu fyrir
réttindum þeirra, og að kggja
grundvöll að þeirri stefnu, sem fvr
eða síðar hlýtue að verða hér á
dagskrá, — þeirri steínu, að það
sé fólkdð, sem eigi að hafa allan
rétt á því, að ráða sínum ei£dn
framkvæmdum og málum, en ekki
löghelguð einokunarfélög. Og að ef
það dæmist rétt að véra, að slík
téíög séu nú þegar svo löghelguð,
að bæjarfélagið fái ekki ráðdð mál-
um sínum þedrra vegna, — þá sé
tími tdl þess kominn, að fá þær
breytingar gerðar á landsins lög-
um, er tryggi þjóðdnni fullveldi
mála sinna.
Væntanlega kunna borgararnir
að meta þessa baráttu þjóna sdnna
mótd félaginu og sýni það með þvi
að fylgja borgarstjóra Evans fast
aS málum.
Báðir segja satt.
IJm ekkert mál er nú eins mikið
rætt eins og norðurpólsfund þeirra
Dr. Cooks og Lieut. Bearys. það
er öllum lieimd ljóst, að þeir hafa
um fledri ár verið keppinautar um
það, hvoj fyrri gæti funddð pólinn.
Dr. Cook varð fyrstur til þess, að
auglýsa það öllum heimi, að hann
heföi komist á þann eftdrtþráða
stað í aprílmánuði í fyrra. Nokkr-
um dögum síðar kom sú fregn frá
Ptary, að hann hefði komist til
norðurhedmskautsdns í apríl í ár,
— ári síðar en dr. Cook.
þegar þessi fregn barst dr.Cook,
sat hann i vedzlu, sem verið var
að halda honum í Kaupmanna-
höfn, og lét hann þá í ljós ánægju
sína yfir fregninni, og sagði á þá
leið, að ef hún væri sönn, þá
myndi sögusögn Pearys bera sam-
an við sína um ástandið á póln-
um og umhverfis hann.
Lfeut. Peary, hins vegar, befir
reynt að gera litdð úr ferðalagd dr.
Cooks, og segdr hann aldred hafa
komist lengra en hundrað milur
undan landi, og því ekki getað
fundið pólinn. $
En í lvsingu Pearys um ferð sína
norður og hvers hann varð þar
var, hefir honum borið nákvæm-
lega saman við sögusögn dr.
Cooks í öllum aðalatriðum. Svo
sem þessum :
1. Báðir komust á pólinn í sama
mánuði ársins.
2. Báðir segja, að mesti ktildi á
f.erðalaginu hafi verið 63 st.
3. Að ísinn verði sléttari og létt-
ari yfirferðar eftir því sem nær
dragi heimsskautinu.
4. Að sólargieislarnir hafi einkenni
legan lit innan 200 mílna
frá pólnum. Báðir tiltaka hér
sömu mílnatölu, — 200 mílur.
4. Báðum ber saman um íerð-
hraðann, sem gerður verðd þar
nyrðra. Cook segir 14 mílur á
K) kl.stundum, en Peary segir
40 mílur á. 24 kl.stundum.
Brezk blöð mörg töldu þá
sögusögn dr. Cooks, að hægt
væri að íerðast 14 mílur á dag
þar nyrðra, vera alveg ósanna,
því engdnn pólarfari heifði áður
íerðast með þeim hraða. En
þegar Peary kom tdl sögunnar
og staðhæfði, að hann og flokk-
ur hans hefði ferðast lengra en
þetta á jafn-löngum tima, þá
urðu þessi sömu blöð að játa
yfirsjón sina og ufðu að viður-
kenna, að dr. Cook hefði að
þessu leyti sagt satt.
5. Útbúnaður beggja mannanna
hefir verdð mjög svipaður, til-
tölulega, þó Peary hafi haft
meira meðferðis. Til dæmis :
I)r. Cook hafði 5 sleða og 26
hunda síðasta langa áfangann
norður, en- Pearv hafðd 8 sleða
og 65 hunda. Cook hafði því
5 hunda fyrir hvern sleða, til
jafnaðar, en Peary 8 hunda.
6. Báðum ber saman um, að fyr-
ir norðan 86. breiddarstig séu
ísflákarnir stærrí um sig, held-
ur enn sunnar.
Báðum ber saman um, að eftir
því sem dragi nær pólnum (síð-
ustu 2 dagleiðirnar) sé ísínn
háfli og sléttari á yfirborðinu.
8. Að pólnum komst Cook með 2
eskdmóa, en Peary með 2 eski-
móa og einn svertingja.
9. Báðum ber saman um, að ekk-
ert land sé við pólinn.
Af þessum atriðum er það ljóst,
að mennirndr hafa báðir komdst
alla leið norður. þeim gaeti ekki
borið eins vel saman edns og þeim
gerir í öllum aðalatriðum, ef þeir
hefðu ekki báðir farið sömu vega-
lengdiina og báðir.komist norður á
heimsskaut. það eina sem þeim
ber á milli er, að dr. Cook sá
nýtt land á breiddarstigd 84 0 mdn.
47 sek og vesturlengdarstigi 86 0
min. 86 sek., en Peary sá ekki það
land. En slíkt þarf ekki að hnekkja
vitndsburði hvorugs, því ledð hins
sfðarnefnda lá svo miklu austar.
það virðist því engin ástæða til
þess, að efa sögusögn dr. Cooks,
en trúa Peary. Sé öðrum trúað,
virðist óhjákvæmilegt að trúa
báðum, og þá er það þar með við-
urkent, að dr. Cook sé fyrsti mað-
ur sem fundið hefir norðurpólinu.
Ilið svo nefnda Peary félag í
New York, sem ,í mörg ár hefir
unnið að pendng-aú tvegun til leið-
angra þeirra, sem Peary hefir gert
í leiit eftir norðurheimsskautdnu,—
auglýsir, að fundur verði haldinn
strax og Peary komi til NewYork
og. þar ákveðið, að andmæia þeirri
kröfu, sem dr. Cook gerir til þess,
að hala fyrstur allra manna fund-
ið norðurpólinn.
Bréf til Heimskringlu
FRÁ JÓNI JÓNS8YNI,
FKÁ SLEÐBRJÓT.
Siglunes P.O., 8. sept. 1909.
B. L. Baldwinson, Iísq.
Uedðraði málvin ! — Kæra þökk
fyrir “Búnaðarskólablaðið”, No.
48 af Heimskringlu. það er það
bez-ta og þarfasta blað fyrir bænda
stéttdna, er ég hefi lesið, hér vest-
an hafs, á íslenzku. það er bæði
skemtilegt og fróðlegt. Ritgerð-
irnar hver annari betri. Vera má,
að þeir, er lesa alt með e n s k -
u m a u g u m, hafi litla skemtun
af fjallgöngu og fjárréttalýsing
Kr. Ásg. En mér var ánægja að
lesa hana. Hún rifjaði upp fyrir
mér margar gamlar endurminning-
ar, um fjöruga réttardaga og
dýrðlega fegurð, sem fyrir augað
bar í íslenzkum fjallgöngum, þeg-
ar gan.gnamenn voru staddir upp
á,háum fjalla'tindum á hedðríkum
haustmorgni og sáu þaðan yfir
fjöll og firndndi. Mér er sérstak-
fega minnisstæður ednn slíkur
haustmorgun, er ég var staddur
með fleiiri gangnamönnum á öðr-
um hæsta tindi ‘Noröurfjalla”, er
a/ðskilja Fljótsdalshérað og Vopna-
fjörð. .Hedtir sá tindur Háöxl.
þaAan sést yfir alt “Héraðið”,
nema efst í dalina, og yfir 'Öræfin
öll vestur, þar er fjalldrotndngin
Heröubreið gnæfir yfir alt Austur-
lands hálendið, og í suðvestur
tlasir við Snæfellið tignarfagra.
Sólin rann upp rétt þegar við
komum upp á fjallsbrúnina. það
var al-heiðríkt og blakti ekkd hár
á höfði. Dýrðlegra útsýnd getur
j varla, en það, er okkur bar þá
fyr.’r augu. — það er verkefni fyr-
j ir skáld, að lýsa því, en mér of-
' vaxið. En jafnan, er mér dettur
! sú stund í hug, minmst ég orga
skáldsins, “er hæstum tónum nær
af landsins sonum", er hann kvað
á “Ansturfjalla” brúninni, and-
spænis þessum stað :
“Vek mig, sýn mér, herra hár,
“Hérað” eftir þúsund ár.
Vek mig þetta land að lofa,
lengur þarf ég vart að sofa”.
(Matth. Joch.).
Greinin ttm Sven Hedin er þýð-
leg og skemtileg. .F.tti það ekki aö
i vera óskriíuð lög í hverju þjóðfé-
i lagi, sem Sv. Hedin sagði Tdbet-'
| búutn, að væri lög í sínu tföðiir-
j landi, að engin þjóð mætti ganga
j slóðina sína t i 1 b ak a ?
Greinin um Darwin er gersemi.
Ég' get ei stilt mig um að segja
það, þótt prestarnir kunni að á-
líta mig fyrir það “illa kristinn
Múlsýsldng”.
Kn aðal-kjarni blaðsins er þó
upplýsingarnar um búnaðarskól-
ann, og hinar ágætit búnaðarrit-
gerðir blaðsins. Ritgerðin ttm
mteðferð mjólkur og smjörs, eftir
Miss Hinriksson, ætti að vera, og
j er eflanst mörgttm og ekki síst
| kommttm, kærkominn gestur. Ilún
I er Ijóst skrifuð og skýrlega, og
1 ætiti að geta verið við allra hæfi.
Greinir þeirra Mr. Askdals og
Mr. Jóh. Einarssonar eru sómi
fvrir vestur-íslen/.ka bændastétt,
og eins nafnlausa greinin eftir
| Bandaríkjamanninn, sem ég tel
víst að sé bóndi. Við Mr. Askdal
erum persónulega kunnugir, þótt
við séttm uppaldir sinn hvortt
megin “Norðurfjallanna”, er ég
nefnrii áður (hann er 10 árttm
yngri en ég). En föður hans þektd
ég að góðu. Hann vann hjá mér
tttn tíma, og eigi nokkur það skil-!
ið, að vera kallaður að tninsta
kosti “tveggja maki” við heyverk,
var það hann. Að sjá hann bdnda
hey einsamlan á vofcengi, gat
mint hvern einn á, þegar Ormur j
Stórólfsson sló bæði þúfurnar og'
grasdð, svo vorit handtökin hans |
harðfengleg. Mr. Askdal er því j
ekki aif neinum örkvisum kominn, j
enda er heilbrigði.sbheT yfir hugs-|
ttnum hans. En hvíslaðu því fvrir
mdig að honuiti, að mér virðist
hann helzt til harðan dóm leggja
á íslen/.kti búnaðítrskóla nemend-
ttrna. A þá skóla hafa margir nýt-
ir menn gengdð, og hafd þeir v f -
i r h ö f tt ð haft þessa galla, sem
Mr. Askdal nefnir, mttn það meira j
hafa verið því að kenna, að skóla-
fyrirkomulagið hafi í byrjun verið
svo írumibýlin-^slegt, að það hafi
fremur verið lagað til, að gcra
nemendurna að bókormum, en
praktiskt mentuðum bœndum,
heldur enn því, að _á skólana hafi
valist tómir itppskafningar, edns
og mér virðist Mr. Askdal ætla,
enda hafa margir þeirra orðið
nýtir bændur. Og nú síðari árin ;
hefir fyrirkomulaginu á búnaðar-
skólunum ver.ið breytt mikið í
betra og praktdskara horf,, svo ég
vona, að vdð Mr. Askdal, er báðir
höfum, hvor á sínum tíma, verið
harðorðir um skólana, eigum báð-
ir efitir að lifa það, að heyra, að
þaðan komi menn, er góð áhrif
hafi á landbúnað íslands, og verði
föðurlandi sínu og sveitum þetm,
er þeir eru upprunnir úr, til sæmd-
ar, eins og Mr. Askdal hefir nú !
orðið með búnaðargreinum sínum.
Ekki eiga rifcgerðir Mr. Jóh.Ein-
arssonar síður skilið viðurkenn-
ingu góðra og hugsandi manna. —
Ilugsunin í greinni “Miedra vinnur
vit en strit”, þvrfti að rótfestast
í hu"a hvers einasta íslenzks æsku- j
inanns austan hiafs og vestan.
Jxað er skaði, hve fádr af hinum
eldri og reyndari bændum hér
skrifa í blöðin um hag bœndastétt-
arinnar, því eflaust gefca það
margir fléiri en það gera. Ég
minn'ist ekki að hafa séð veiga-
mdklar greinar um það efni frá f
bændum fyrri en þessar, nema1
hinar ágætu hugvekjur til bænda
frá Mr. Árna Sveinssyni, sem vjð
og við hafa komið út í Baldri. —
(þú máfct ekki reka mig út, þó ég
mefni Baldur, þó bæði Hkr. og j
Lög'b. ltafi gvngið í binddndi með
að nefna hann aldrei, og haldið
það betur árlangt, en margur
Goodtemplar sitt bindindi).
Eg býst við, að lesendunum þyki
nú þessar sundurlausu hugsanir
ærið Iangar orðnar, og mun því
bezt að slá í botninn. þefcta átti
aö eins að vera látlaus þökk fyrir
blaðið. En svo hefi ég len.t út í
aðra sálma. Komdu þessu* Búnað-
arskólablaði, eins og kirkjublaðið
sáluga á. íslandi sagði “Inn á
hvert hcdmili". Ef Heimskringla
vinnur vel að því, að gróðursetja
í huga æskulýðsins þessa hugsun :
Yinnn þið, vinnd þið, svo ykkur og
öðrum megi til auðnu verða. En
“mieira vinnnr vit en strit”, — þá
verður hún þarft blað og gagn- j
samlegt.
Og vertu nú sæll.
Katólskt vald í rénun.
Katólska kirkjan hefir Lengi haít '
það orð á sér, að hiennd væri vel !
: stjórnað, og að í engri kirkjudeild !
í heimi séu áhangendurndr edns auð- j
sveipir vdö presta sína eins og í
hinni ka'tólsku. Kn stundum ber þó I
i við, að jafnvel í þeirri kdrkju rísa j
upp menn með sjálfstæðar skoðan- '
ir og ganga í .berhögg vdð æðstu
valdhafa hennar.
Einn slíkra manna er Maurice
Constantán í St. Claude bér í fylk-
inu. Ilann heíir nýlega ritað opdð
bréf í blaðið Free Press í Winmpeg j
til erkis'biskups Langevin í St. J
Bcniface, út af skólamálsþrætu,
sem þar hefir komið upp. Svo j
sfcendur á, að alþýðuskóliiui þar í
héraðinu hefir veriö haldinn í húsi,
sem er eign katólsku kirkjunnar,
og nunnur hafa verið kennarar
þar. J>etta var mörgum gjaldend-
um fylkisins ógeðíelt. þeir vildu
eiga sitt eigið skólahús og hafa
prófgenginn kenitítra, og aukalög |
voru samþykt til þess að koma |
þessu í framkvæmd. Svo er að sjá j
sem erkibiskupinum hafi fallið j
þiet-ta illa og fundið að því við |
hjörö sína þar. Á móti þessari af-
skift tsemi erkibiskupsius hefir st o j
Constantin ritað bré'f sitt, sem cr j
á þessa ledð : —
“Opið bréf til herra séra Latige-
vins, erkibiskupsins í St. Bontface. |
“ Eg hefi í hendi prentað bréf vð-
ar um endurskipun skólans i St.
Cloud. þar stcndur :
“Skólastjórndn í St. Cloud, knúð
fram af óvinutn katólsku kirkjunti- j
ah, heíir látið byggja skóla, setn |
sagður er að vera eign héraðsins. .
Jteir álíta, að virkilegi skófinu, j
setn nttnnurnuri halda, sé eign
þeirra og kdrkjunnar, en ekki skóli
héraðsins og skólanofndarinnar, —
eins og rómversk-katólskt hérað
og rómversk-katólsk skólanefnd
hefði hagsmuni gagnstæða kirkj-
unnd, prestum hennar og biskupi, |
Sannleikurinn er, að þeir vilja ekki
katólskan skóla, heldur algerlega
trúketislulausan skóla, óháðan
erkibiskupinum og prestunum. j
Jteir hafa svo tttikið ógeð á áhrif-
um bisktipsins og prestanna yfir |
skólaiiutn, að þeir hafa ákveðið
að hyggja nýjan skóla, eins fjar-
lægan kirkjtinni og þcdm er unt.
Með hæglátum áhriíum á íbúana í
því, að sýna þeim ímyndaða hags-
mttiii viö brevtinguiiia, hefir bedm
tekist, að fá atlkalög sín staðíest
nteð 58 atkv. gegn 16”.
Nei, herra, vér viljum .ekki kat-
ólskan skóla. Samkvæmt lögum
viljum vér haía skóla vorn alger-
le-a alþýðLegan og að ölltt óháðan
erkifcisktipiniim og prestunum. Vér
lítum svo á, að það sé engu rétt-
ara, að vor litli, katólski nteiri-
hlutd heiti áhriíttm sínum til þess,
að þvin.ga andmælendatrúar börn,
eöa, jafnvel frjálshyggjetidur, til
þess að komast undir áJtrif þeirrar
trúar, sem foreldrar þeirra haía
ekki, heldur en það væri ai and-
mælenda mcdrihluta, að breyta svo
við oss. Með því að halda skólan-
ttm utan vébanda trúarlegra' á-
ltrií.t, þá ertim vér ekkd annað að
gera en að styðja að samvdzku-
frelsd voru, og það væri ranglátt
af yðtir, að neita oss um þann
sama rétt, sem þér óaflátanLega
grefjdst fyrir yður sjálían.
Eg les ennfr.emur í þessu pr-ent-
aða umburöarbréfi yðar þessar
klausur : —
“Nunnttrnar höfðu beðdð skóla-
nefndina, að halda skólann íyrir
stúlkurnar og boðist til að byggja
hann á eigiitt kostnað. þær höfðu
jafnvel boðið aö hafa prófgengna
nunnu fyrir kennara.
í stað þess að þiggja, þetta boð,
licfir skólanefndin ráðið prófgeng-
inn karlmann, en þó gefið próf-
genginnd nttnnu kost á að kenna
ttndir ttmsjón yfirmanns og skóla-
nefndarinnar og fylkisstjórnarinn-
ar. jfeir, sem lagt haia trúnað á
þetta tilboð, liafa séð það vera
aögengilegra til þess, að fá kat-
ólska til þess að ganga að grund- I
vallarstefnu alþýðuskóla fyrir- j
komulagsins".
Svo fvlgir umburðarbréfinu nedt- |
ttn nuunanna að kenna í al'þýðleg-
ttm skóla. Nú er ekki tími til þess,
að bera brdgður á rétt eða sann-
færingu nefndarinnar. Hún getur
sjálf varið gerðir sínar. En þar
sem þér segið síðar í bréfinu, að
þér sjálfur hieíðuð samþykt skóla
fvrir drengi ttndir óprestlærðum
kennara, þá skilst mér, að þér
hieföuð gengið að svofeldu sam-
komulagi : —
Nunnurnar að halda skóla fyrir
stúlkur. Skólanefndin að gera það
sem henni sýndist viö drengina.
ILr sýndð þér evrtt úlfsins ttndir
gæru latnbsins.
Samkvæm t þessu skilst mér svo,
að það sem sé boðlegt piltum sé
óliafandi íyrir stúlkur. En þessi
kenndng yöar er mikltt líkard kenn-
ingu Móhammeðs en kristinni trú,
■ef hún bæri ekki með sér þá löng-
tin yðar, að hjálpa nunnunum í j
St. Cloud til þess að hafa ofan af j
fyrir sér með leigða skólanum.
'Oss er ánægja í, að sjá þessar
lieiðarlegu konur hafa lífvænlega
atviunu. En skólanefndin hefir eng- [
an rátt til þess, að offra hagsmun- |
ttm héraðsins á stalli trúarlegra j
tilfinninga. þeim hefir verið gert
tilboð, og þær hafa neitað því.
X.fnriin getur ekki gert meira.
Vér óskum fremur, að skattar
vorir gatigi til þess, að byggja
skóla, sem sé vor eigin edgn, h.efd-
ur en aö þeim sé varið til ledgu-
1>orgunar, af því vér álítum, að
leiguf'éð sé tapaðdr pendnigar og
gefi J.itla fttllnæging.
En það er é>g undnast mest í bréfi
yðar e-r sú staðhæfing, að katólsk-
ir hafi engan rétt til að nota lög
landsins, þegar þatt séu andstæð
kirkjunnd. Hvar er andstæðan í
þessu tillitii ? Chaleedodne niefndin
ákvað verksvið kirkjunmar og rétt [
lliennar til að hafa afskifti, ,ekki af |
prívat eöa einkamálum, beldur ein-
göngu af trúmálum og siðferði.
Ilið fvrniefnda er verndað af hlut-
leysd skólanna, hið síðara með lög-
tim landsins.
Og éig vildi, herra, að þér hefðuð
oftar í minnd orð frelsarans, “að
gjalda keisaranttm hvað keisarans
er og guði hvað guðs er”.
— Og hin ástæðan er sú, að bréf
þefcta fivtur þá þarflegu hugvekju,
sem mdkdll fjöldá af vorum eágin
þjóðflokkd gerði vel í að íhuga, og
hún er sú, að landið, sem vér bú-
um í, sem veitir oss fult og ó-
bindrað frjálsræði til allra heiðar-
legra og nytsamra framkvæmda
og veifcir oss úr skauti sínu nægju-
samlegt uppeldi, — því landi skuld-
um vér hollustu, ást og virðingu.
J»að er fósturland vort og föður-
land barna vorra, og ættd, því að
vera oss ástkærasta landið í heim-
inttm.
r--------------------------^
Sparið
Línið Yðar.
Ef þér ðskið ekki að fá
þvottinn yðar rifinn og slit-
inn, þíí sendið hann til þess-
arar fullkomnu stofnui.ar.
Nýtízku aðferðir, nýr véla-
ötbúnaður, en gamalt og æft
verkafólk.
LITUN, HREINSUN
OG PRESSUN
Sí-RLEGA VANDAÐ
Modern Laundry &
Dye Works Co.,Ltd.
3**7—ít 15 lliirztim' St.
WINNIPEO, ;manitoba
Phones: 2J00 og 2001
k_______________ 1
Mrs.Williams
er nýkomin til haka úr ferð sinnt
um gamla landið. Ilún fór þangað
til að skoða beztu kvenhatta verk-
stæðin og valdi þar mesta úrval af
alls konar kvenhöfuðbúnaðar-
skrauti og höttum. Hún óskar, að
ísl. konur vildu skoða vörur sínar
sem hún er viss ttm þeim mundi
geðjast að. Verðið saiMigjarnt.
702 NOTRE DAME AVE.
23-12-9
The ALBERTA
Hreinsunar Húsið
Skraddarar, Lifcarar og Hreinsar-
ar. Frönsk þur- og gufuhrednsun-
Fjaðrir hreinsaðar og gerðar hrokn
ar. Kvenfatnaði vedtt sérstakt at-
hygli. Sótt heim til yðar og skil-
að aftur. Allskonar aðgerðir. Fljót
afgreiðsla. Verð sanngjarnt. Opið
á kveldin. FÓN : Main 3466.
600 Notre Dame Ave., Winmpeg
23-9-10
Dr. M. Hjaltason,
Oak Point, Man.
Jónas Pálsson,
söngfræðingur.
Útvegar vönduð og ódýr hljóðfæri.
460 Victor St. Talsfmi 6803.
Og nú dreg ég ályktanir : þér,
og margir af prestum yðar, látið
ekkert tækifærd ónotað fcil þess að
móðga Frakkland og frakkneska
menn. þér hafið sem ástæðu til
þess þau lagaboð, sem Frakkar
ltafa neyðst til að samþykkja til
þess að stemma ofríki prestavalds-
ins þar í landi stigu.
Á Frakklandd hafið þér jafnan
verið ríki innan rikisins. Róm
móti Frakklandi. Hér einnig reyn-
ið þér að æsa katólska upp á
mófci lögunum. Róm móti Breta-
veldi.
Ef vðttr er óljúft, að beygja yð-
ur undir landslögin, þá flytjið úr
landá. I Mið-Afríku {ádð þér svig-
rúm til að bvggja ttpp rómverskt
vcldi, óg nóga skrælingja til að
ráða yfir, sem þér gefcið kúgað al-
\eg óhindrað. En ef þér verðið hér
kyrr, þá reynið ekki að gabba oss,
Frakka. Vér komtim af fúsum
vilja til Canada, til þess að vinna
oss brauð, og því landd, sem elttr
oss, sktildmrt vér hollustu og ást.
Lög slíks lands eru oss helg.
Einkunnarorð vor eru : Frelsi
og hollusta ! — Gleymið því ekki”
Jóhanna Olson
Piano Kennari, hyrjar 1. sept. nk.
að kenna piano-spil, að 557 Tor-
onto Street.
Sv. Björnsson,
EXPRES-MAÐUR,
annast um alls kyns flutning tttn
borgdna og nágrennið. Pönfcunutn
veLfct móttaka á prentstofu Ander-
son bræðra, horni Sherbrookei og
Sargenfc stræta.
JÓN JÓNSSON, járnsmiður, a6
790 Notre Dame Ave. (horni Tor-
onto St.) gerir við alls konar
katla, könnur, potta og pönnur
fyrir konur, og brýnir hnífa °g
skerpir sagdr fyrir karlmenn. —
Alt vel af hendi leyst íyrir ldtla
borgun.
INGIBJÖRG BJÖíRNSSON,
hjúkrunarkona, 620 Agnest st.
KENNARaVaXTAB
Vér höfttm talið rétt, að birta
bréf þetta, af tveimur ástæðum
aðallega. Fyrst af þedrri ástæðu,
að bréfið sýnir, að pnnan katólsku
kirkjunnar er sá andi að vakna,
að fólkið edgi heimtingu á, að £á
að njóta fulls samvizkufrelsis, og
að kirkjan, sem slík, ed.gi ekki að
hafa vald tdl, að skipa íyrir um
neitt nema eigdn trúarstefnu sítxa.
við Sdglunes skóla No. 1399, tneÖ
1. eða 2. stigs kennaraleyfi, helzt
karlmann, fyrir næsta kenslutíma-
bil frá miðjum október mánuðt
næstkomandi til apríl mánaSaf
loka næstu (eftir ástæðum). Utn-
sækjandi snúi sér til undirrdta^s
og geti um, hvaða kaup hann sot-
ur.
Sdglunes P.O., 31. ágúst 1909.
Guðmundur Hávarðssoo.