Heimskringla - 10.03.1910, Qupperneq 4

Blfl. 4 WINNIPEG, 10. MARZ, 1910.
1
I
X
HVERNIG VINNUR BUG
Á HINU ILLAj?
(Niöurlag {rá 3. bis.).
líknsaman guö og alveldi kærledk-
ans hefir þroskast, hefir trúdn á
hiö illa dvínaö. Máttur þess og
veldiií veröur minna og minna í
hugum mantm. •Flestir trúhneigöir
núitíðarmenn eiga bágt með, að
hugsa sér hið illa eins og œvar-
anda stórveldi, sem kærleikurinn
geti eigi haft nokkur ráð með að
frelsa eða vinna bug á. Jxtir geta
aldrei hugsað sér kærLeikann og
vísdóminn ráðþrota. þeir láta sér
skiljast, að alt verði á einhvern
hátt á endanum að lúta valdi
hans og vilja. Enginn höfðingi og
ekkert vald fái staðist gegn hon-
um. Hitt er hægt að skilja, að um
alla eilífð mund kærleikurinn eiga
fullnóg verkefni, að hefja það á
hærra sttig og fullkomnara, sem
vilst hefir af réttri leið og orðið
hefir á eftir í lífsharáttunni, ann-
aðhvort af eigin eða annara völd-
um.
Jainvel efagjörnum manni aetti'
að vera unt að trúa, að til getd
verið í öðru lífi eitthvert vansadu-
ástand, er kalla mætti “vondan
stað”, þó vér vitum, að þar sé
ekki um staði að ræða. Vér sjá-
um svo margan manninn búa. sér
sjálfum vondan stað hér í
þessu iífi með breytni sinni. Og
allar líkur og þekking bendir til,
að sálarástand mannttns geti aldr-
ei umskapast mjög skynddlega
heldur sé það, sem varanlegt gildi
hefir í fari hvers manns lengi að
vaoca og þroskast. Ilafi einhver edgi
náð tilætluðum þroska í hinu
góða hér, verður ef til vill sárs-
aukinn út af því að haía farið illa
með lífið þeim mun lengra þar. En
er eigi sársaukinn ávalt bending
um nýja framför, nýjam þroska ?
þá fyrst finnur maðurinn til, þeg-
ar hið nýja líf er að brjótast fram.
Mannssálin er dofin og sinnulaus,
þegax hún er á leið út í myrkrið.
En er sársaukinn vaknar, fer hún
að sækja í ljósið. Svo er hér. Og
svo er eigi ólíklegt, að það verði
þar. Hið ttlífa ætlunarverk kær-
leikans virðist því hljóta: að vera,
að tæma vonda staðinn og hjálpa
hverju farlama barni, sem vilst
hefir, aftur inn í ljósið. Myndi kær-
leikur góðrar móður til barna
sinna nokkuru sinni gefast upp?
Myndi sá kærleikur, ef hann hefði
alvizkuna og almættið við að
styðjast, nokkuru sinnii veröa ráð-
þrota? Gg verður eigi guðshug-
mynd vor veil, svo framarlega,
sem vér ætlum hinum himneska
föður vorum minna ? Sú íagra og
manninum eðlilega von skapar
vart neinum nokkurt víti. En eigi
má fremur leggja hana við bé-
góma en annað, sem hedlagt er.
Hvernig vinnur þú bug á hinu
illa ? það er spurningin mikla, sem
þessi guðspjalls-saga leggur fyrir
oss. Frelsari vor lét alt starf sitt
og allan þann lífskraft, sem hann
átti yfir að ráða hér í mannheim-
um, miða að því, að vinna bng á
hinu illa. Hann fórnaði öllu, .jarð-
nesku heimili, sambúð og kærleik-
um móður sinnar og bræðra, ást-
sæld og viðurkenning á fóstur-
jörðu sinni, — öllu, sem talið er
ef'tirsóknarvert hér á þessari jörð
— sínu dýrmæta blóði að síðustu,
er þeir festu hann upp á tréð, þeir
Hannas og Kaífas, er töldu sig
æðstu höfuðpresta guðs í víðri ver-
öld.
En hann vissi, að með því myndi
hann opna augu heimsins. Hann
vissi, að fórnarleiðin er .eina sdgur-
leiðin. Etti mannkyndð nokkurn
tima að læra að verja lífi sínu v*l,
þurfti umfram alt að kenna mönn-
tinum að fórna, — íórna sjálfum
sér, lifi og kröftum. Fórnfæringar-
innar-lögmál virðist ganga gegn
um alt lífið. Kærleikurinn er stöð-
ugt að leggja alt, sem hann á, í
sölur fyrir eitthvað, sem hann
þráir að frelsa. Harni gleymir
sjálfum sér, þegar hann sér eitt-
hvað eða einhvern á vondum stað.
Hann hlífir sér ekki. Hann dregur
ekki af sér. Hugsar ekki um lang-
lífi né góða daga. Hann tekur á
af aleíli, þangað til hver taug
slitnar við átakið, þangað til bak-
ið brotnar og hjartað brestur —
og nóttin kemur., Sá, sem eitt-
hvað hefir af þessum kærledka og
fórnarfúsledk, hann hefir lært af
frelsara sínum, að vinna bug á
hinu illa. Honum verður ávalt
edtthvað ágengt.
Sá, sem ætlar sér að vinna bug
á hinu illa, verður sjálfur að vera
betri en ó%<nurinn, sem hann geng-
ur á hólm við. Annars er baratt-
an vonlaus. Hólmgangan vertíur
því að byrja í heimahögum. Vér
verðum fyrst að heyja baráttu við
eigið eðli og ástríður. Naumast
vinnur nokkur bug á illu hjá öðr-
um, sem hann hefir eigi fyrst unn-
iö bug á hjá sjálfum sér, — eða
reynt að buga. Látum því hvern
byrja á sjálfum sér. Fredstingar-
sagan sýnir oss, að jaénvel frelsar-
inn var ekki undan þvi þegSnn.
ITppruni hins illa og tdlgangur ér
dularfullur. Yfir þeirri gátu er
mannsandinn ávalt að grufla, en
úrlausn að líkindum geymd eilífð-
inni. En eitt vitum við, og það er
þetta : Hið illa gerir vart við sig
í oss og umhverfis oss. það birt-
ist í tilhneigingunni til að virða
lífið vettugi, láta sér ekkert verða
úr því, hella því niður í skarndð,
og verða sjálfur minna en ekki
neitt. þetta er óvinurinn mikli,
sem hver maður þarf að ganga á
hólm við og vinna bug á. Annars
býr hann sér vondan stað. Og að
losast úr þeim vonda stað, kostar
hann sársauka medri, en vér eigum
orð tdl að lýsa.
Eina frelsið er að elska það, sem
Jesús elskaðdt, og verja lífi sínu
eins og hann varði því. Elska föð-
urinn á himnum og treysta hon-
um. ’ Élska alt, sem hann elskar,
og l'Oggja alt í sölur fyrir það.
Elska sannleikann og réttlætiö og
sakleysið, og styðja öllum mætti
lífs o-g sálar. Hjálpa hverjum áir-
lama aumingja, sem vér náum til,
ofurlítið áfram. Vera stöðtigt að
lyfta og láta lyftast. Gleðja edn-
hvern, sem grætur. Og bera þeim
ljós, sem staddur er í myrkri.
Kenna þeim aö trúa almætti hins
góða, sem hræddur er og óttast
kann,, að tilveran sé í illum hönd-
um.
Frelsari vorll Kenn oss, að
vinna bug á hinu illa.
Herra Jón Hólm, gullsmiður að
770 Simcœ St., biður þess getið,
að hann selji löndum sínum gull-
og silfur-muni og gigtarbelti. —
Belti þessi eru óbrigðul við gigt,
ef þau eru notuð samkvæmt fyrir-
skipunum Jóns. Kosta að eins
dollar og kvart.
Hundrað ára afmæli
Gríms Péturssonar.
Hver situr á rúmi og raular
rímur um forna drótt ?.
Grár fyrir hærum ’ann húkdr
og horfir í auða nótt.
Kjarkur og seigla í svörum,
sdndrandd augnaráð,
býtur haun beiskju á vörum,
brúndn er hnikla-gráð.
Vedztu um aldur og æfi
— útlitið segir margt.
Hvaðan úr heiminum kom ’ann
híngað ? það skal níi sagt,
Islenzkur maður er hann,
Agii er kotndnn frá
Skallagrímsniðja að norðan
Norvegi sigldur frá.
Frændi ’ins stóra og sterka,
stoltur, en hlær sem barn,
vinur ’ins mdkla og merka,
mægður við ís og hjarn.
Hann átti sína sögu
sælasta’ í dalnum þeim,
þar sem að norðljós niða.
Nú er hann kominn heim.
Mörg hafði snúðhörð snurða
snúist um lífs þíns ár, —
enda var ekki að furða,
aldurinn varð svo hár.
þó fiaugstu, örn í anda,
yfir það jökulrið.
Aldrei þú ílýðir fjanda,
fullhugi stóðstu við.
Svo mikinn þrótt og þorið
þú hafðir síðstu ár,
'þig langaði til að lifa,
ljúka við hundraö ár.
Hvað mikið áttirðu eftir
um það bezt fræða skrár.
Minndng þín mun þó lifa
meir en í hundrað ár.
þetta menn þyrftu að skilja,
þegar að dóu blys,
móti þíns mætti og vilja
myrti þig að eins slys.
T/ítið ég gat og gerði —
grundin er bleik og hlíö —,
vona ég þó að verði
vinur í seinni tíð.
Aldrei ég hjúkur-hendur
hlaut til að rétta lið,
hræddur við hörmung manna,
hjartanu óaði við.
Gott er oss góðu að treysta,
gott er að eiga trú,
gott er í guði að lifa,
gott er að deyja eins og þú.
Margar sögur þii mundir
mannraunum gömlum úr,
hlóstu þá glatt, und hærum
hregg\<iðra dundi skúr.
Sœir þú saklaust barnið,
svo var þinn akur frjór,
blíðlæti’ í augum uxu,
urðu þau skær og stór.
Annars sem alt af voru
ákafleg, hörð og smá,
tindrandi tvö sem fóru
til og frá hlutum á.
Áttir þú sjálfs þíns sögu,
sagðiröu hana þrátt.
þar var nú margt til mlnja
merkilegt, stórt og smátt.
Sagði hann edna sögu, —
sem betur væri heygð — :
einhver á landinu ljósa
lífi hans vljdi feigð.
þá var hann gamli Grímur
garpur að hreysti og hug,
ungur og fœr eins og fuglinn,
f jandanum vek á 'bug.
Nú er hann gamli Grímur
genginn í bárndóm inn,
ungur og fær eins og fuglinn
fleygur, í annað sinn.
Hver situr nú rúmið og raular
rímur um forna drótt ?
Grár fyrir hærtim er horfinn
í himinsins bláu nótt.
Veit ég þú situr sætið
sólar við yl og mátt.
þökk fyrir lítillæUíð,
lof fvrir stórt og smátt.
* * *
Hví var hann svo gjarn á gleði,
gjarn til meira lífs ?
Hví var ljós í lúnu geði,
lauf í sprungtim þýfs,
yfir heimsins harmaslóðir
hugtök órugltið?
Var það ekki, vinir góðir,
vitundin um gttð ?
JénJónatanason.
■—■--*-♦-----
Fyrirspurn.
Á. var úti að kvöldi dags í
myrkri, á heimledð eftir hálli
skógarbrant. Fann hann að ertt-
hvað var rangt við aktýgi á hesti
sínum, svo hesturinn tryltist, og
var ekki hægt að halda honum til
baka. A. vissi af snjólausum bletti
sem hann hafði í hyggjtt að reyna
að stöðva hestinn á, en áður en
það var haegt, mætti hann B., sem
einnig var úti að keyra. ,Varð par
slæmur árekstur, hestur A. setti
um “cutter” B., sem var nýr, og
skemdi hann töluvert. A. býður
að borga aðgerð að liálfu leyti, en
B. heimtar nýjan ‘‘cutter”. Hvað
mundi rétt vera ?
SVAR : — A. hefir gert gottboð.
Vér hyggjttm, að hvor þeirra A.
og B. ætti að bera sinn skaða
bótalaust. Ritstj.
___I__M___-___
Skriíið yður
fyrir HEIMS-
KRINGLU svo
að þér getið æ-
tíð fylgst með
aðai málum
íslendinga hér
og heima. ^
í hverju tonni ai sjó er 7 aura
virði, eða sem næst 2 centa virði
af gulli. Getur nokkur fundið það
með reikningi, hve mikið gull sjór-
inn geymir ?
THE DOMINION BANK
HORNI NOTRE DA.ME AVENCE OG SHERBROOKE STREET
Höfuðstóll uppborgaður : $4,000,000.00
Varasjóður - - - $ö,400,000 00
SPARISJÓÐS DEILDIN:
Vér veitum sparisjóðs innleggjendum sörstakt athygli, og borg-
um hæztu vexti á sparisjóðs innleggjum af $1.00 og yfir. —
Barna innlegg velkomin. — Seljun peningaávfsanir á ISLAND.
H, A. BltlUllT RÁÐSMAÐUR.
SES
Moð þvl nð biöja œfinlega um
“T.L. CIGAR,” þé ©rtu viss aö
fá ágætan viudil.
T.L.
(UNION WADK)
Western Uigar Faetory
Thomas Lee, eittandi Winnnipeg
ReiM Lager
nExtra Porter
Styrkið
taugarnar með þvf að
drekka eitt staup af
öðrum hvorum þess-
um ágæta heimilis
bjór, á undan hverri
máltfð. — Reynið !!
EDWARD L. DREWRY Winnipog, Canada.
I
Department of Agriculture and Immigration.
MANIT0BA
þetta fylki hefir 41,169,089 ekrur lands, 6,019,200 ekrnr eru
vötn, sem vedta lamdinu raka til akuryrkjuþarfa. þ*ss vegna
höfum vér jai'nan nœgaii raka til uppskeru tryggingia r.
Ennþá eru 25 milíónir ekrur ófceknar, sem fá má með beim-
ilisré'tti eða kaupum.
lbúata;a árið 1901 var 255,211, n-u er nún orðin 400,000
manns, hefir nálega tvöfaldast á 7 árum.
íbúatala Winoipeg borgar árdð 1901 var 42,240, em nú um
115 þúsundir, hefir rneir em tvöfaldast á 7 árum.
Flutningstæki eru nú sem mæst fullkomin, 3516 mílnr járn-
brauta eru í fvlkimu, sem allar liggja út frá Winmiipeg. þrjár
þverlandsbrauta lestir fara dagilega frá Wimmdpeg, og innan
fárra mánaða verða þær 5 talsins, þegar Gramd Trumk Pacific
og Canadittn Northern bætast við.
Framför fylkisims er sjáanleg hvar sem litiö er. þér ættuð
að taka þar bólfestu. Ekkert annað land getur sýnt sama vöxt
á sama tímabih.
TIL FF/RDAII 4NHÍ A :
Farið ekki framhjá Winnipeg, ám þess að grenslast um stjórn
ar og járnbrautarlönd til sölu, og útvega yður fml’lkonmar upp-
lýsingar um heimilisréttarlö'ad og fjárgróða möguleika.
Stjórnarformaður og Akuryrkjumíila Ráðgjatí.
Skriflö eftir upplýsiuffum til
.losí-ph BnrUo. .Ikk llartney
178 LOGAN A VE., WINNIPEG. 77 YORK ST., TORONTO.
-<<C
A LDREI SKALTU geyma til
morguns sem hægt er að gera
í dag. Pantið Heimskringlu f dag.

182 SÖGUSAFN HEIMSKRINGLU
III. /
S a m s æ r i ð.
Við verðum að fara tdl óðinsvíkur aftur, til að
greina frá viðburði, sem þar kom fyrir þetta sama
vor.
Ebexharð var ekki heima, hann hafði brugðið sér
til bæjar nokkurs þar skamt frá. Angela, ástmey
hans, sat í legubekknum í herbergi smu, klædd fögr-
um morgunibúndngi. Harpan lá við hliðima á henni,
og léku fingur Angelu um strengi bennar eins og í
draumi.
þá var baiíð að dyrum.
“Loksins”, tautaði söngmevjan. “Kom inn”,
baetti hún við.
Dyrnar voru opnaðar og inn kom Crispin, vinur
greifans.
“þú hefir látið mig bíða lengi”, sagði Angela
hálfönug, “það eru nú nærri tvær stundir síðan greif-
inn fór, og þanm tíma hefðum við átt að nota til að
komast að akveðinni niðurstöðu um áform okkar”.
“Eg hélt þú værir ekki komin á fætur, fagra
Angela”, sagði Crispin, settist við hlið hennar og
tók i hendi hennar. “Greifinn kemur ekki heim fyr
en un* miðjan dag, o.g þangað til eru enn þrjár stund-
ir. Við getum þess vegna talað saman í góðu næði”
“Heyrðu nú, Crispin”, sagði Angela eftir stutta
þögn' “þegar þú komst mér til að reyna að kveikja
ást greifans til tnín, og fara með honum til þessa
FORI/AGALEIKURINN 183
útkjálkalands, tjáðir þú mér, hve mikinn og góðan
hag, ég hefði af því. það hefir að nokkru leyti ræzt,
því gredfinn hefir gefið mér margt og mikið, en grun-
ur min.n hefir einnig ræzt. Ég er orðim kdð á því,
að vera aft af svona innilokuð, og þrái að komast
aftur til míns fagra og ágæta föðurlands. Ég dey
úr kulda, ef ég verð að vera hér lengur. þú verður
því að bdmda enda á loforð þitt og flytja mig aftur
heim til min, því Eberharð sleppdr mér aldred, ef
hann má ráða”.
“Ágœtt, ágætt”, sagði Crispin og neri satnan
liöndum sínum af ánægju. “þú hefir prýðisvel stutt
að framkvæmd hefndar minnar. þegar ég frelsaði
þdg frá flökkumannahópnum, sem þú fylgdist með
eins og munaðarleysingd í föðurlandi mínu, og útveg-
aðd þér stöðu við ledkhúsið í Mailand, grunaði mig
ekki, að þú gætir orðið mér til slíkra nota. Ég
bjóst í hæsta lagi við því, að þú yrðdr ástmey mín,
gengir mér í konu stað, em þú hefir ekki að cins verið
það, ,þú befir aðstoðað mig í befmd minni — og það
er meira”.
Hatarðu hann þá svona gífurlega?”
“þú vedzt, Angela, hverja sorg móðir hans bak-
aði mér í æsku minni með ótrygð sinmá, ótrygð, sem
ekki á sinn líka, því með því að voga lífi mínu frels-
aði ég hana og fjölskyldu hennar frá dauðanum, hún
lofaði mér edífri trygð, en svedk mig. þá sór ég
þess dýran oið, að ofsækja hana og ætt hennar með
órjúfandi hefnd. Dauðinn tók hana og mann hennar
írá mér, sonurinn er einm eftir, og hann skal mega
líða fyrir aíbrot móður sinnar. þess vegna gleður
það mig, að þú hefir lagt þína fjötra á hann, Ang-
ela”.
ööngmærin horfðá á Crispirv undrandi og. óttasleg-
in. Hann var á þessu augnabliki framúrskarandi
íagur, því ánæg.jan yfir befndinni gerði haon svipblíð-
184 SÖGUSAFN IIEIMSKRINGLU
an. Alt í einu stökk hún á fætur, lagði höndur um
háls ho.num, þrýsti honum að sér og sagðd :
“þú, þú ert maður, Crispin. Maður getur á
sama tima elskað þig, dást að þér og óttast þig.
Ég ann þér hugástum”.
Crispin hló og sagði :
“Sá tími nálgast, «vem við getum búið vit af fyrir
okkur, Angela. Við skidum yfirgefa þetta land, þeg-
ar við höfum eyðilagt Eberharð og svikið hann, bæði
að því er snertir vináttu og ást. Já, hamn skoðar
mig sem 'vdn og þig sem fylgdkonu. Hann skal vakna
af þessum draum, en þá verðum við komdn burtu
með fijármund þá, sem hann hefir gefið okkur. þú
hefir íemgdð verðmiklar gjafir, Angela?”
“Já”, svaraði söngmærin, “ég hefi selt hylli
mfna háu verði ; — hamn hefir gefið mér marga gim-
steina”.
“Og hann elskar þig enn jaínt og áður?”
“Medra en nokkru sinni áður. 1 gærkveldi t.d.,
þegar ég mintdst á það að skilja við liann og far.i
til Italíu, þá léll hann á kné og bað mig að deyða
sig heldur strax,, því hann gæti ekki lifað án mín.
Heldurðu að hann skjótd sig, þegar við erum fann?”
“Ekki held ég það, hamn er of huglaus til þess.
I5n hanm skal verða ofsareiður, örvilnaöur, hann skal
tasta sér í hyldýpi drykkjuskapar og lasta, og að
síðustu skal hann, eyðilagður á sál og líkama, án
trúar og án vonar, falla í faðm dauðans".
“Hefnd þín er fullkomin”, sagði Angela. “Ég
vil ekki verða fyrir hatri þínu, þá er hetra að devj i
strax".
Crispin leit á söngmærina , svo háðslega, svo
djöfuUega, að hana hrylti við og varð lirædd.
“Hamingajan góða”, sagði hún, “þú lítur stund-
um til mín svo ein.kennilega, svo voðalegn, að ætla
FORLAGALEIKURINN 185
mætti, að þú hataðir mig í stað þess að elska ruig-
þykir þér ekki lengur vænt um mig?”
“Elska þig! ” sagði Crispdn. “Jú, Angela, ég
elska þdg með öllum þínum löstum, af því það er ég,
sem hefi alið þig upp, af því þú ert ímynd skoðana
minna. þess vegna elska ég þig og skal elska þig>
/mgela”.
“þú djöfull! ” sagðd An.gela og kysti hann, “loks-
ins hefi ég unnið ást þína. En nú skulum við tala
um kringumstæður okkar".
“Já”, sagði Crispin, “áform mitt er þetta :
Ef'tir íáar vikur ætlar greifinn »ð halda mikla veiði-
för. Áður en við ríðum af stað um morguninn, tck-
ur þú allar gersemar þinar og peninga með þér út 1
skóginn. Alt annað lætur þú vera, fatnaðinn, hörp-
una, því greifinh verður eitthvað að hafa til endur-
minningar um ástmey sína —”, bætti hann við
brost.i. “Auk þessa vakir hann yfir þér með blíðri
afbrýði, sem gerir okkur ómögulegt að flýja, nema
með mestu varkárni. þegar veiðimenndrnir hafa
dreift sér, notum við tækifærið og læðumst burt. I
fyrsta bænum, sem við komum í við Wenern, dulbu-
um við okkur. þú verður að fara í karlmannsföt
og látast vera þjónn minn. Svo förum við með
skipi til Gautaborgar og þaðan til Frakklands, og
setjumst að í I’rovence”.
“Ágætt”, sagði Angela, “bara að }>að hepnist
nú. En ef hann eltir okkur og nœr okkur?”
“Á því er engin hætta, viö tökum fljótustu hest-
ana, sem hann á, og auk þess hefir hann ©n'gan laga-
legan rétt yfir okkur. Hestana sendum við honum
aftur, og svo skil ég cftir brtf til hans, þar sem cg
lýsi viniáttunni og ástinni, sem \*ið berum tdl hans —
ásíimt meö æfisögiu. móður hans”.
“þú ert voðamaður, Crispin”, sagði Atigela, “afl
þitt og slægð þín «r djöfulleg”.